H7: voortbewegen
A) beweging instrumenten
1) inleiding
- axiale voortbeweging: voorwaartse beweging vindt plaats via
gecoördineerde beweging van de lichaamsas (slangen en vissen)
→ aquatische levenswijze
→ ancestraal kenmerk bij vissen maar secundair verworven bij walvissen
en dolfijnen
- appendiculaire elementen: aanhangsels dat dieren gebruiken voor hun
voortbeweging
→ ledematen of vinnen
→ worden samen met de staart tot de extremiteiten gerekend
→ vooral bij vertebraten die zich over het land voortbewegen
2) ledematen bij tetrapoda
a) het lidmaat
- ledematen zijn geëvolueerd uit de borst- en buikvinnen
- van proximaal naar distaal is elk lidmaat onder te verdelen in:
→ stylopodium: inwendig opgebouwd uit 1 lang been (humerus en femur)
→ zeugopodium: bestaande uit 2 parallelle lange beenderen (radius/ ulna
en tibia/ fibula) → laat pronatie en supinatie toe
→ autopodium: hand en voet, verder onder te verdelen in:
→ basipodium: verschillende rijen beentjes (carpus en tarsus)
→ metapodium: middenhandsbeentjes (metacarpalia en
metatarsalia), bij
grote huisdieren: pijp
→ acropodium: maximaal 5 digiti opgebouwd uit 3 phalanges (koot-,
kroon-,
hoef- of klauwbeen)
b) de gordels
- elke gordel is opgebouwd zoals een statief/ driepikkel
- zorgt voor de verankering van het lichaam
- het stylopodium kan thv het punt van samenkomst articuleren
- gordel kan spierig of benig verbonden zijn met het axiale skelet
- bekkengordel: beenderen zijn vergroeid met de symphysis pelvis
→ os ilium
→ os pubis
→ os ischium
→ bij de hond kan het acetabulum een aparte beenkern hebben: os
, acetabulare
- schoudergordel
→ scapula
→ clavicula (sleutelbeen): insereert op acromion van scapula
→ coracoid (ravenbeksbeen): bij zoogdieren verdwenen
c) algemene bouw van een bot
opbouw: zie goodnotes
d) algemene opbouw van een gewricht
- iedere plaats waar beenderen samenkomen en met elkaar articuleren
- beenderen kunnen:
→ bindweefselig samenkomen ⇒ syndesmose
→ kraakbenig samenkomen ⇒ synchondrose
→ beenderig samenkomen ⇒ synostose
→ spierig samenkomen ⇒ synsarcrose
- synoviale gewrichten (diarthrosen) zijn opgebouwd uit
gewrichtskraakbeen, gewrichtskapsel en gewrichtsbanden
→ omsluiten gewrichtsholte waarin synoviaal gewrichtsvocht in voorkomt
- gewrichtskraakbeen komt voor op de epifysen van beide articulerende
vlakken en is niet bedekt met perichondrium
→ schokbrekend effect
- gewrichtskapsel verbindt de rand van het gewrichtskraakbeen van het ene
been uiteinde met die van de andere en omsluit een gewrichtsholte
→ stratum fibrosum: buitenste laag (verderzetting van periost)
→ stratum synoviale: binnenste laag (produceert synoviaal vocht)
- gewrichtsholte is spleetvormig, naar perifeer is de holte ruimer en kan recessusen
vertonen
- synovia (gewrichtsvocht) is kleverig, glibberig vocht dat de
gewrichtsoppervlakken glad houdt
→ kwaliteit van vocht wordt bepaald door hoeveelheid vocht
- gewrichtsbanden houden beide beenuiteinden samen
→ liggen buiten gewrichtsbanden ⇒ collateraalbanden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noagoyvaerts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.