Inhoud
Deel 1: het leergebied mens en maatschappij ................................................................................. 5
Wat? .......................................................................................................................................................... 5
De eindtermen, ontwikkelingsdoelen en leerplannen .............................................................................. 5
De domeinen ............................................................................................................................................. 5
domein mens ......................................................................................................................................... 5
Domein tijd ............................................................................................................................................ 5
domein maatschappij ............................................................................................................................ 6
domein ruimte ....................................................................................................................................... 6
de verticale leerlijn ‘mens en maatschappij’ ......................................................................................... 6
vakdidactiek Mens en maatschappij ......................................................................................................... 6
de inhoud is juist in woord en beeld ..................................................................................................... 6
de inhoud geeft een genuanceerd beeld .............................................................................................. 6
inhoud legt verbanden .......................................................................................................................... 7
Deel 2: domein tijd ........................................................................................................................... 7
Tijd: geschiedenis ...................................................................................................................................... 7
Wat is geschiedenis? ............................................................................................................................. 7
De bronnen ............................................................................................................................................ 7
Historisch referentiekader..................................................................................................................... 9
De oudste tijden ...................................................................................................................................... 10
Inleiding ............................................................................................................................................... 10
wat voor prehistorie ............................................................................................................................ 10
de prehistorie: de periode van de jagers-voedselverzamelaars ......................................................... 10
Het ontstaan van de landbouwsamenleving ....................................................................................... 13
De metaaltijden ................................................................................................................................... 15
Klassieke oudheid (ca. 800 V.C. – ca. 500) .............................................................................................. 16
Griekse beschaving .............................................................................................................................. 16
Romeinse beschaving .......................................................................................................................... 21
De middeleeuwen ................................................................................................................................... 24
Inleiding ............................................................................................................................................... 24
De franken ........................................................................................................................................... 24
Clovis ................................................................................................................................................... 24
1
, Karel de Grote ..................................................................................................................................... 25
Feodaliteit............................................................................................................................................ 26
Na Karel de Grote ................................................................................................................................ 27
Burchten .............................................................................................................................................. 27
De standenmaatschappij ..................................................................................................................... 27
2 groepen onvrije boeren binnen domaniaal stelsel........................................................................... 28
Landbouw in de middeleeuwen .......................................................................................................... 28
Middeleeuwse steden ......................................................................................................................... 29
De kerk................................................................................................................................................. 30
De nieuwe tijd ......................................................................................................................................... 30
Inleiding ............................................................................................................................................... 30
Ontdekkingsreizen ............................................................................................................................... 30
De uitbreiding van de vorstelijke macht ............................................................................................. 33
De Reformatie & contrareformatie ..................................................................................................... 36
De bloei van de wetenschap ............................................................................................................... 36
De agrarische revolutie ....................................................................................................................... 37
De Franse revolutie ............................................................................................................................. 38
Nieuwste tijd ........................................................................................................................................... 39
Belgische onafhankelijkheid ................................................................................................................ 39
De eerste industriële revolutie ............................................................................................................ 40
De Belgische kolonisatie: Congo.......................................................................................................... 40
De eerste wereldoorlog ....................................................................................................................... 42
De tweede wereldoorlog ..................................................................................................................... 44
Vakdidactiek historische tijd ................................................................................................................... 45
De eindtermen ‘tijd’ ............................................................................................................................ 46
Enkele visies van ontwikkelings- en leerpsychologen op de ontwikkeling van het tijd- en historisch
besef.............................................................................................................................................. 46
Praktijksuggesties voor het aanleren van tijdsbegrippen ................................................................... 49
Het tijdsbegrip doorheen het lager onderwijs .................................................................................... 51
Geschiedenis en wereldoriëntatie ...................................................................................................... 52
Het verhaal in de geschiedenisles ....................................................................................................... 56
De leerwandeling................................................................................................................................. 57
De LVB ‘geschiedenis’ .......................................................................................................................... 58
Herinneringseducatie .......................................................................................................................... 58
Democratie en rechtstaat........................................................................................................................ 59
Macht .................................................................................................................................................. 59
2
, Democratie .......................................................................................................................................... 60
De drie machten .................................................................................................................................. 60
Verkiezingen ........................................................................................................................................ 61
Mensen- en kinderrechten ...................................................................................................................... 63
mensenrechten ................................................................................................................................... 63
Kinderrechten ...................................................................................................................................... 64
Instellingen .............................................................................................................................................. 66
Overzicht ............................................................................................................................................. 66
Gemeentelijk niveau............................................................................................................................ 67
Bevoegdheden van de gemeente ........................................................................................................ 67
Provinciaal niveau................................................................................................................................ 69
Gewestelijk en gemeenschappelijk niveau ......................................................................................... 71
Federaal niveau ................................................................................................................................... 73
Belangrijke opmerking......................................................................................................................... 76
De koning............................................................................................................................................. 76
Europees niveau .................................................................................................................................. 77
Ideologieën & politieke partijen .............................................................................................................. 79
Breuklijn............................................................................................................................................... 79
Ideologieën .......................................................................................................................................... 80
Politieke partijen ................................................................................................................................. 83
Belangrijke maatschappelijke factoren ................................................................................................... 86
Rechterlijke macht............................................................................................................................... 86
Vierde macht ....................................................................................................................................... 87
Middenveld.......................................................................................................................................... 87
Beeldvorming in en over de maatschappij .............................................................................................. 89
Kijken naar (andere) culturen.............................................................................................................. 89
Stereotypering en vooroordelen als basis voor beeldvorming ........................................................... 90
Wat als negatieve beelden cumuleren? .............................................................................................. 91
Ons beeld wordt gevormd door .......................................................................................................... 92
Invloed van beeldvorming op het maatschappelijk debat en op het beleid....................................... 92
Vakdidactiek: het gebruik van actualiteit in de klas ................................................................................ 92
Voorbeeldvragen ................................................................................................................................. 92
Wat is actualiteit/ nieuws.................................................................................................................... 93
Groeilijn nieuws- en informatiegeletterdheid..................................................................................... 93
Hard nieuws......................................................................................................................................... 94
Deel 4 – domein ruimte .................................................................................................................. 94
3
, Verkeers- en mobiliteitseducatie ............................................................................................................ 94
Waarom ............................................................................................................................................... 94
Wat is verkeers- en mobiliteitseducatie? ............................................................................................ 94
Doel van verkeers- en mobiliteitseducatie.......................................................................................... 94
Accentverschuiving.............................................................................................................................. 95
Grondprincipes van goede verkeers- en mobiliteitseducatie ............................................................. 95
Het kind in het verkeer ........................................................................................................................ 95
Aanpak van verkeerseducatie ............................................................................................................. 95
Relatie tussen mens en ruimte ................................................................................................................ 96
Wat vraagt het leerplan....................................................................................................................... 96
Soorten landschappen......................................................................................................................... 96
Relatie tussen het landschapsgebruik en de ruimte ........................................................................... 96
Relatie tussen ruimte en landbouwtype ............................................................................................. 96
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jilkedalschaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.