Samenvatting
samenvatting maatschappij en ruimte pdf
- Instelling
- Arteveldehogeschool (Artevelde)
samenvatting maatschappij en ruimte
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Democratie en rechtstaatMacht
- Macht
o een essentieel onderdeel van politiek
o het draait om de invloed die je als actor kan uitvoeren op andere actoren.
- Kenmerken:
o Intentioneel
Gebeurt doelbewust.
o Effectief
Leidt effectief tot een resultaat.
o Daad en vermogen
Het uitoefenen van macht ziet men als een effectieve daad, maar
daarnaast ga je ook zien dat iemand met macht het vermogen heeft om
die daden uit te lokken.
o Asymmetrisch
De machthebbende heeft meer overheersing over het machtssubject
dan omgekeerd.
- Voorbeelden van machtsmiddelen
o dwang, geweld, maatschappelijke steun, relaties en netwerken, …
, - Latente macht
o sluimerend, het hebben van macht zonder dat je die uitoefent.
o al handelend rekening houden met wat de machthebber zal doen.
o Mensen anticiperen op veronderstelde macht.
o Bv. je bent met je gsm bezig in het verkeer en ziet een agent, dus je legt je gsm
snel weg.
om in te spelen op de wensen van de machthebbende
om terechtwijzing te vermijden.
Democratie
- Democratie is het bestuur van, voor en door het volk.
o Van: de bevolking kiest wie er bestuurt.
o Voor: de mensen in het bestuur zijn ook lid van de bevolking.
o Door: het wordt bestuurd in functie van het volk.
- Criteria:
o Sociaal contract:
een stilzwijgende afspraak tussen burgers en staat waarbij die burgers
de macht geven aan de staat.
Representatieve democratie
als burger binnen de democratie wordt afgegeven aan iemand
die ons vertegenwoordigd via verkiezingen.
De burger moet centraal staan in het beleid.
o Regels en procedures:
Om ervoor te zorgen dat de staat de burger centraal stelt.
Afspraken zodat de macht niet misbruikt wordt.
Voorbeeld: opdeling in 3 machten.
o Respect voor individuele rechten:
Elke burger heeft individuele rechten die moeten geëerbiedigd worden.
De staat is medeverantwoordelijk om de individuele rechten te
beschermen.
Bv. recht op vrije meningsuiting.
De drie machten
- Scheiding der machten geïntroduceerd door De Montesquieu.
Welke machten?
- Elke macht heeft zijn eigen bevoegdheden en eigen uitvoerders
o er is geen macht die belangrijker is dan de ander.
- controle over alle 3 de machten -> dictator
Wetgevende macht
- Staan in voor het maken van de wet.
- Vaak de parlementen
o eenmaal iedereen het ontwerp goedkeurt en door het parlement gestemd
wordt, kan deze naar de uitvoerende macht gaan.
- Wetsvoorstel = het parlement die een wet maakt.
, - 6 parlementen:
o Federaal Parlement (Kamer van Volksvertegenwoordigers)
o Het Vlaams Parlement
o De Franse gemeenschapsraad
o Het Waals Parlement
o Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement
o Het Parlement van de Duitstalige gemeenschap
Uitvoerende macht
- Verantwoordelijk voor het uitvoeren van de goedgekeurde wetten.
- Veel wetten zijn het gevolg van een wetsontwerp door de regering
o meer en meer wetten worden opgemaakt door de regering en goedgekeurd door
het parlement
wordt meer en meer wetgevend.
- Veel feitelijke macht.
- 6 regeringen:
o Belgische regering
o Vlaamse regering
o Franse gemeenschapsregering
o Waalse gewestregering
o Brussels hoofdstedelijke gewestregering
o Regering van de Duitstalige gemeenschap
Rechterlijke macht
- Verantwoordelijk voor de rechtspraak.
- Door de scheiding der machten is de onafhankelijkheid gewaarborgd.
Scheiding der machten
- één van de basisbeginselen van een democratie, het draait om het verspreiden van de
macht over verschillende instellingen.
- de drie machten moeten strikt gescheiden zijn
- Voor het eerst geopperd door De Montesquieu om machtsmisbruik en -willekeur te
vermijden.
Verkiezingen
- de vertaling van een democratisch gedachtengoed naar de realiteit
o de kern van het democratisch besteld.
- De wil van het volk wordt duidelijk gemaakt.
- Via het aantal verkozenen krijgen de politieke partijen donaties van de overheid
o hoe meer verkozenen, hoe meer inkomsten.
- Elk land heeft een andere invulling bv. Amerika (kiesmannen)
, De evolutie van de verkiezingen in België
- Cijnskiesrecht
o door een vorm van belastingen te betalen kon je meestemmen.
- Meervoudig stemrecht
o elke man van minstens 25 jaar kreeg een stem en van afhankelijk hoeveel je
extra betaalde, hoe meer extra stemmen je kreeg.
- Sinds 1948 mogen ook vrouwen stemmen.
- In België is er een opkomstplicht
o verplicht om zich aan te melden bij een kiesbureau. Niet verplicht te stemmen
- elke Belgische burger beschikt vanaf 18 jaar over recht om te gaan stemmen
Het Belgisch kiesstelsel
- Gebaseerd op evenredigheid
o zetels in verhouding met het aantal stemmen dat de partij behaald.
- Kiesdrempel
- 5% van de stemmen behalen om te zetelen in het parlement
- Verschillende niveaus:
o Gemeentelijk
o Provinciaal
o Regionaal
o Federaal
o Europees
- In Vlaanderen zijn er zes kieskringen die overeenkomen met de Vlaamse provincies en het
Brussels gewest.
- federale kamer van Volksvertegenwoordigers zijn er elf kieskringen
o 10 provincies + Brussels Hoofdstedelijk Gewest
- De bepaling van het aantal zetels per provincie is afhankelijk van het aantal inwoners.
- Europees parlement is het grondgebied opgedeeld in drie kiescolleges:
o Vlaams
o Franstalig
o Duitstalig
De verkiezingen in de praktijk
Voor de verkiezingen
Stap 1: de politieke partijen stellen hun programma voor -> beeld vormen van actiepunten
Stap 2: de lijsten met kandidaten worden opgesteld -> worden gebruikt in de verkiezingen
Stap 3: de verkiezingscampagne
Dag van de verkiezingen
- Geldig stemmen:
o Lijststem of kopstem
de kiezer gaat akkoord met de volgorde van de kandidaten op de lijst.
o Voorkeurstem of naamstem
je moet binnen 1 lijst blijven.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jilkedalschaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen