Les 7: cross – situationele consistentie en temporele stabiliteit van persoonlijkheid .................................... 50
1. Cross- situationele consistentie .............................................................................................................. 50
2. Temporele stabiliteit ............................................................................................................................... 51
2.1. Basisbegrippen .............................................................................................................................. 51
2.2. PH- stabiliteit in de baby-, peuter- en kindertijd en adolescentie ................................................ 52
2.3. PH- stabiliteit in de volwassenheid ............................................................................................... 55
2.4. PH- coherentie .............................................................................................................................. 57
Les 8: gedragsgenetica en persoonlijkheid .................................................................................................... 58
1. Het menselijk genoom ............................................................................................................................ 58
2. Controverse over genen en persoonlijkheid ............................................................................................ 58
3. Doelstellingen van gedragsgenetica ....................................................................................................... 58
4. Wat is erfelijkheid? ................................................................................................................................. 59
5. Gedragsgenetisch onderzoek .................................................................................................................. 60
A. Selectief kweken ................................................................................................................................ 60
B. Familieonderzoek............................................................................................................................... 60
C. Tweelingonderzoek ............................................................................................................................ 60
D. Adoptieonderzoek ............................................................................................................................. 61
3. Onderzoeksbevindingen.......................................................................................................................... 62
4. Gedeelde vs. Niet-gedeelde omgevingsinvloeden................................................................................... 63
5. Genen en omgeving ................................................................................................................................ 64
Les 9: het zelf en Coping ............................................................................................................................... 65
2
,Persoonlijkheidspsychologie 07/06
Drie componenten van het zelf......................................................................................................................... 65
1. Beschrijvende component van het zelf: zelfconcept ............................................................................... 65
1.1. Ontwikkeling van het zelfconcept ................................................................................................. 65
1.2. Zelfschema’s.................................................................................................................................. 66
2. Evaluatieve component van het zelf: eigenwaarde ................................................................................ 66
2.1. Zelfevaluatie .................................................................................................................................. 67
2.2. Onderzoek over eigenwaarde ....................................................................................................... 68
2.3. Variabiliteit in eigenwaarde .......................................................................................................... 68
3. Sociale component van het zelf: sociale identiteit .................................................................................. 69
3.1. Ontwikkeling van sociale identiteit ............................................................................................... 69
3.2. Identiteitscrisissen ........................................................................................................................ 69
4. Coping ..................................................................................................................................................... 70
1. Coping VS persoonlijkheid ................................................................................................................. 72
Deel 4: persoonlijkheid in het dagelijkse leven ............................................................................................. 73
les 10: persoonlijkheid en school .................................................................................................................. 73
1.1. VFM en schoolse prestaties .......................................................................................................... 73
1.2. Sociale cognitie ............................................................................................................................. 74
1.3. Motivationele processen............................................................................................................... 75
1.4. Conclusie ....................................................................................................................................... 77
Les 10 deel 2: persoonlijkheid en werk ......................................................................................................... 78
2.1. Werkprestraties ............................................................................................................................ 78
2.2. Leiderschap ................................................................................................................................... 79
2.3. ‘dark side’ van PH .......................................................................................................................... 79
2.4. PH- meetinstrumenten in A&O ..................................................................................................... 81
Les 11: Persoonlijkheid en relaties ................................................................................................................ 83
3.1. Persoonlijkheid en partnerselectie ............................................................................................... 83
3.2. Persoonlijkheid en relatietevredenheid ........................................................................................ 85
3.3. Persoonlijkheid en vriendschap .................................................................................................... 88
3.4. Persoonlijkheid en sociale media .................................................................................................. 89
Les 13: Persoonlijkheid en lichamelijke gezondheid ...................................................................................... 98
5.1. Theoretische modellen (7) ............................................................................................................ 98
5.2. Stress ........................................................................................................................................... 102
5.3. Coping ......................................................................................................................................... 103
5.4. Persoonlijkheid en gezondheid: type A-PH ................................................................................. 104
Deel 5: persoonlijkheisstoornissen ............................................................................................................. 107
Les 14: persoonlijkheidsstoornissen ........................................................................................................... 107
1. Persoonlijkheidsstoornissen in DSM- 5 ................................................................................................. 107
DSM – 5: drie secties ................................................................................................................................. 107
3
,Persoonlijkheidspsychologie 07/06
Algemene criteria PS volgens DSM – 5* sectie 2 ....................................................................................... 107
Drie clusters ............................................................................................................................................... 108
2. Prevalentie ............................................................................................................................................ 112
3. Etiologie ................................................................................................................................................ 113
4. Dimensionale benadering van persoonlijheidspathologie .................................................................... 114
4
,Persoonlijkheidspsychologie 07/06
Deel 1: inleiding persoonlijkheidspsychologie
Les 1: inleiding
Definitie persoonlijkheid
Definitie ‘van dale’
Persoonlijkheid = de som van iemands hoedanigheden, eigenschappen en karaktertrekken,
waardoor hij tot een individu wordt = individualiteit, personaliteit
Definitie ‘handboek’
Persoonlijkheid = de verzameling van psychologische trekken en mechanismen binnen een
individu, die georganiseerd en relatief stabiel zijn, en die de interacties met en de
aanpassingen aan de intrapsychische, fysieke en sociale omgeving beïnvloeden
‘Verzameling van psychologische trekken’:
Trekken (= traits) = eigenschappen die verschillen/ gelijkenissen tussen mensen
beschrijven
à Impliciet vergelijk je mensen adhv trekken met elkaar binnen een groep
Vb. verlegen persoon is in een extraverte groep een introvert persoon
- Gemiddelde neigingen ( = average tendencies) = persoonlijkheidstrek is niet altijd
aanwezig = als dat een typerende eigenschap is van jou dan zal je gemiddeld gezien
hoger scoren maar dit is niet in elke situatie te zien.
à 1 eigenschap observeren bij iemand wilt niet zeggen dat dat een typerende
eigenschap is van die persoon
Vb. door omstandigheden is één keertje agressief zijn wilt niet zeggen dat je
een agressief persoon bent pas wanneer dit vaker voorvalt wordt dit typerend
- 4 belangrijke vragen:
o Hoeveel trekken heb je nodig om persoonlijkheid te kunnen beschrijven?
o Welke structuur hebben die trekken? à Los samenhangsel, horen deze sterk
samen
vb. extravert wilt dat rechtstreeks zeggen dat je ook behulpzaam bent?
o Oorsprong? Hoe komt die tot stand? Nature/ nurture?
o Correlaties/gevolgen?
Vb. extravert = meer vrienden hebben?
- Traits hebben als doel:
o Beschrijven
o Verklaren
o Voorspellen van (toekomstig) gedrag
5
, Persoonlijkheidspsychologie 07/06
‘Mechanismen’
- Cognitieve processen van informatieverwerking
Vb. extravert persoon in een bepaalde situatie waar andere mensen zijn wachtzaal bij
dokter kan zijn dat je cognitief opzoek gaat om contact te leggen met de andere
mensen
à introvert persoon zal op een heel andere manier in de wachtzaal zitten (bv alleen
boekjes lezen)
3 grote elementen: input, beslissingsregels, output
Vb 1
Vb 2
Vb 1. in gevaarlijke situatie (donker, alleen op straat) iemand anders steekt straat over
en loopt achter jou
Achterdochtig persoon: ziet dit achterdochtiger, je loopt weg
Emotioneel stabieler, moedig persoon= merkt dit misschien nog niet op
Vb 2. Geduwd worden op café
Vijandig à ziet dit als expres, gaat confrontatie aan
Niet vijandig à was per ongeluk, geen gevolg aan geven
è Totaal verschillende perceptie van de situatie
‘Individu, georganiseerd en relatief stabiel’
- Persoonlijkheid = intern + continuïteit (wie ben je?)
- Georganiseerd = coherent, samenhangend geheel GEEN willekeurige verzameling
elementen
- Relatief stabiel doorheen de tijd en consistent overheen situaties (state ≠ trait)
o Trait = PHeigenschap/ trek dus:
§ Eigenschap moet lange periode kunnen worden geobserveerd
§ Observeren in verschillende situaties
o State = gemoedstoestand
§ Sterk beïnvloedbaar door situatie
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunasal10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
