Samenvatting
Samenvatting : inleiding tot de filosofie
- Vak
- Filosofie
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Ik heb de slides overgenomen en er mijn eigen notities bij gezet.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Inhoud(Judith wambacq)...............................................................................................................................3
Examen...........................................................................................................................................3
Inleiding cursus...............................................................................................................................3
Hoofdstuk 1: Socrates.............................................................................................................................3
1. Het Griekse mirakel: situering van Socrates...................................................................................3
2. De zelfzekerheid van Socrates........................................................................................................4
Kritiek van Socrates op Sofisten:.....................................................................................................4
opdracht.........................................................................................................................................4
Concept ‘transcendentie’...............................................................................................................5
Hoofdstuk 2: Plato..................................................................................................................................6
Vorige les........................................................................................................................................6
I. en II Socratisch karakter van Plato's werk; Mening en kennis.........................................................6
III. Ideëenleer......................................................................................................................................7
IV Mens en maatschappij...................................................................................................................8
Besluit.............................................................................................................................................8
Kritiek op filosofie van Plato...........................................................................................................9
Plato’s opvatting over taal (zie H3).................................................................................................9
Hoofdstuk 3: Aristoteles.......................................................................................................................10
Aristoteles: leerling van Plato...........................................................................................................10
Vorige les: Plato’s Ideëenleer:......................................................................................................10
Aristoteles’ kritiek op Plato (I.2.)......................................................................................................10
Aristoteles’ filosofische theorie = essentialisme (II)..........................................................................10
Aristoteles Plato (III) (overeenkomsten)...........................................................................................11
Ethiek (gelukt leven).........................................................................................................................12
Hoofdstuk 4: Descartes.........................................................................................................................14
Achtergrond: wet. ontwikkelingen in 16e-17e eeuw........................................................................14
Descartes (1596-1650)......................................................................................................................15
Descartes’ opv van transcendentie...............................................................................................17
Vergelijking Descartes – Oude Grieken (Plato, Arist)........................................................................17
Hoofdstuk 5: Spinoza (16de eeuw).........................................................................................................18
Achtergrond: de ontluistering door moderne wetenschap..............................................................18
De filosofie van Spinoza................................................................................................................19
Hoofdstuk 6: Hume (1711-1776)......................................................................................................22
Hume’s theorie vd menselijke geest (II)........................................................................................22
1
, Hume’s scepticisme (III)................................................................................................................23
De natuur (IV)...............................................................................................................................24
Ethiek (V)......................................................................................................................................24
Moderne visie op de WH, de redelijkheid en de tijd.........................................................................25
Moderne visie op de WH..............................................................................................................25
Moderne visie op redelijkheid......................................................................................................25
Moderne visie op de tijd...............................................................................................................26
Ideaal van de verlichting en Eurocentrisme/kolonialisme............................................................26
1) Doctrine van het sociaal contact..............................................................................................27
Utilitarisme...................................................................................................................................27
Hoofdstuk 7: Immanuel Kant (1724-1804)...........................................................................................29
1. Kant trancendentale methode ( I.1 en I.2)................................................................................29
2. Transcendentaal idealisme: hoe is empirisch kennis mogelijk?................................................29
3. Transcendentaal idealisme: de grenzen van de kennis.............................................................30
4. Ethiek/ praktische rede.............................................................................................................31
5. Verhouding theoretische en praktische rede?..........................................................................31
Opdracht: maak een schema van de kenvermogens bij Kant.......................................................32
6. Kant vs moderne filosofen........................................................................................................32
7. Kants verscheurde subjectiviteit...............................................................................................32
Hoofdstuk 8: Friedrich Nietzsche (1844-1900).................................................................................34
1. Nietzsches genealogisch project (I)...........................................................................................34
2. Wil tot macht, hoge mens, eeuwige terugkeer van hetzelfde (II).............................................36
3. Nietzsches opv over transcendentie.........................................................................................37
Kritiek op filosofie van Nietsche...................................................................................................37
Het einde van de moderne cultuur?.....................................................................................................38
Overgang tussen h8 en 9..................................................................................................................38
Vb van dit dilemma vd mod cultuur: kritisch rationalisme van Karl Popper (Oostenrijkse-Britse
wetenschapsfilosoof, °1902-1994)...............................................................................................38
Uitwegen uit dilemma van de kritiek............................................................................................40
Les 11: H9 taal..................................................................................................................................41
I. Waarom nu hoofdstuk over taal?..............................................................................................41
II. Grice en Searle..........................................................................................................................41
III. Problemen met theorie van Grice en Searle............................................................................42
IV. Davidson..................................................................................................................................42
H10: Een interpretatie van transcendentie......................................................................................44
I. “De twijfel komt na het geloof”.................................................................................................44
2
, II. Discussie...................................................................................................................................45
Examen: 2 juni..............................................................................................................................47
Samenvatting: Inleiding tot de
filosofie
(Judith wambacq)
Examen
Examen: 2 juni 2022, schriftelijk, gesloten boek, zonder mondelinge toelichting
Structuur examen: 14 Multiple choice vragen (35%) + 7 begrippen toelichten (35%) + open vraag
(30%)
Inleiding cursus
Wat is filosofie? Onderwerp van folosofie: cultuur (hoe mens leeft en samenleeft + hoe hij over
dit leven nadenkt in woorden, beelden, etc.); dus vaak: spreken over spreken!
Thema van deze cursus: neiging tot transcendentie + link tussen filosofische theorieën en
veranderingen in Europese cultuur
Dit is een Inleiding tot de Filosofie, dus niet volledig (slechts een 10tal filosofen, die bovendien
allemaal Europese mannen zijn).
- Waarom keuze voor Europese filosofen? Huidige wereld (kapitalisme, repres democr,
mensenrechten, ecol crisis) is Europees product.
- Waarom keuze voor mannen? Hun theorieën passen goed in stelling die deze cursus naar
voren wil brengen
- Deze cursus presenteert dus geen canon van de filosofie, geen waarde-oordeel!
o Filosofie kan om verschillende dingen gaan, maar cultuur is het centrum
Hoofdstuk 1: Socrates
1. Het Griekse mirakel: situering van Socrates
Wanneer? 600-300v.Chr.
Waar? Oostelijke Middellandse Zee
o De bloei van het Oud Griekenland
Wat? Ontstaan van enkele fundamentele aspecten van Europese cultuur: democratie,
geschiedschrijving, meetkunde, theater, sport, atheïsme
o Directe democratie: vergaderingen waar mannen konden discussiëren over
bepaalde onderwerpen
o Geschiedschrijving: een interpretatie over een bepaalde gebeurtenis (feit 1+ 2+3
hebben geleid tot…)
Hoe?
- Economisch welvaart
- Democratie
impact van het woord: discussie zorgt voor minder taboes en uitsluiting
impact van het schrift: steun vr geheugen en zo instrument vr verspreiding van kennis +
bevordering van kritische houding
3
, Verwerpen van traditionele religieuze verklaring van aard en oorsprong van wereld en opstellen
van menselijke verklaring die voorwerp is van discussie; menselijke verklaring berust op principes
(archè) + teksten (logos)
o Archè; 1 principe dat alle fenomenen kan verklaren
o Traditionele verklaringen waren niet meer genoeg, argumenten werden een
must!
2. De zelfzekerheid van Socrates
Wie? Griekse filosoof (470-399v.Chr.), gestorven dr gifbeker, zie Apologie van Plato
Socrates’ leven bestond uit op straat discussiëren over wat een gelukt (gelukkig+goed) leven is.
Antwoord op deze vraag NT bereikbaar door zich te beroepen op:
- instinct (dit leidt enkel nr aangename, nt nr gelukte leven)
- Sociaal aanvaardbare gewoonte
Antwoord WEL bereikbaar door inzicht (dus als je geen gelukt leven hebt, dan is dit omdat je niet
juiste inzicht hebt)
Socrates is zeker dat deze zoektocht nr inzicht (in gelukt leven) waardevol is en dus dat zijn leven
waardevol is
dus: zekerheid dat je omtrent dit soort van zaken inzicht (universeel) kan bereiken (maar zelf nt
zeker waaruit dit inzicht dan zou bestaan)
Met dit inzicht staat hij diametraal tegenover de Sofisten (vb. Protagoras).
Wie? Rondreizende leraars die tegen betaling opleiding bieden in retoriek
Waarom opleiding in retoriek?
Omdat alle waarheid relatief is (Homo Mensuraleer, indiv mens is maat van alle dingen) en er
geen zekerheid/kennis mglk is, dan maar opteren voor de mening die meest voordelig is vr jou en
anderen van deze mening proberen overtuigen
o Onderwijs in het retoriek: mensen kunnen overtuigen
o Dit was binnen de context van de directe democratie (vergaderingen)
o Je standpunt kunnen verdedigen
o Geen kennis mogelijk dus goed moeten kunnen overtuigen
Kritiek van Socrates op Sofisten:
1) Er is een onderscheid tussen schijn en zijn (bij Sofisten enkel schijn)
2) Mensen vinden het belangrijk om inzicht te krijgen in het zijn
- Neiging tot transcendentie
- Beschrijving transcedndentie: verlangen van mensen om hun leven, overtuigingen en
betekenisconstructies te beschouwen vanuit een ander standpunt dan hun persoonlijk,
particulier, subjectief standpunt
Vb. Waarom streeft persoon x een sportcarrière na? Misschien zijn mijn eigen streefdoelen
even belachelijk? Wie zal het zeggen? Ik zou graag weten of ze ‘echt’ waardevol zijn
3) schijn / zijn
onwaar/waar
onzeker/zeker
o schijn: hoe je het ziet, is hoe de werkelijkheid is
o schijn en zijn: niet alles dat je ziet is de werkelijkheid
opdracht
Lees de andere voorbeelden van zekerheid (p. 19-24). Zoek een beeld of maak een
gedicht/metafoor dat het begrip ‘transcendentie’ kan verduidelijken. Leg uit in 5 lijnen waarom
je dit beeld hebt gekozen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Miallm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80796 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen