Samenvatting van de lessen medische sociologie voor het vak arts en maatschappij
Les 10: verslaving
Les 11: gecontroleerd gebruik van roesmiddelen
Les 12: gezondheidspromotie
Les 13: tabak
Les 14: jongeren en alcohol
Les 15: het verhaal van Adam en Eva
Les 16: rilatinegebruik bij studenten
...
Verslaving: een toestand waarin een persoon fysiek en/of mentaal van een gewoonte of stof afhankelijk is, zodanig dat
hij/zij deze gewoonte of stof niet of moeilijk los kan laten
- Bijvoorbeeld drugs, gokken, etc.
DSM
DSM: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
- Classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen
- Vergelijking maken onder patiënten -> groepen
- Doet uitspraak over de belemmering in het dagelijks functioneren
- Zorgt dat twee waarnemers dezelfde conclusie trekken
- Vrij ruwe maatstaf
- Nu DSM-5
Criteria voor middelenafhankelijkheid en -misbruik volgens DSM-IV
Afhankelijkheid van een middel: een patroon van onaangepast gebruik van een middel
- Dat leidt tot significante beperkingen of lijden
- Zoals blijkt uit drie of meer van de volgende kenmerken die zich op een willekeurig moment in dezelfde periode van
twaalf maanden voordoen:
○ Tolerantie:
▪ Een behoefte aan duidelijk toenemende hoeveelheden van het middel om intoxicatie of de gewenste werking te
bereiken
▪ Een duidelijk verminderd effect bij voortgezet gebruik van dezelfde hoeveelheid van het middel
○ Onthouding:
▪ Het voor het middel karakteristieke onthoudingssyndroom
□ Voorbeeld: niet roken in het vliegtuig (trillen, zweten)
▪ Hetzelfde (of nauwverwant) middel wordt gebruikt om onthoudingsverschijnselen te verlichten of vermijden
○ Het middel wordt in grotere hoeveelheden of gedurende langere tijd gebruikt dan het plan was
○ Er bestaat de aanhoudende wens of er zijn weinig succesvolle pogingen om het gebruik van het middel te minderen
○ Een groot deel van de tijd gaat op aan:
▪ Activiteiten, nodig om aan het middel te komen
□ Voorbeeld: artsen bezoeken, grote afstanden afleggen
▪ Het gebruik van het middel
□ Voorbeeld: kettingroken
▪ Herstel van de effecten
○ Belangrijk sociale of beroepsmatige bezigheden of vrijetijdsbesteding worden opgegeven of verminderd vanwege
het gebruik van het middel
○ Het gebruik van het middel wordt voortgezet, ondanks dat bekend is dat het schadelijk is
▪ Het gaat niet alleen om de gebruiker van drugs die fysieke schade ondervindt, maar ook om effecten op het
dagelijks leven
□ Voorbeeld: middelenmisbruik leidt tot verhoogde ziekteverzekering, geweld
- Het volstaat om één van deze symptomen te hebben, indien het gepaard gaat met minstens vier van de volgende
symptomen:
○ Gevoel van overweldigende droefheid of vrees of het onvermogen om emotie te voelen
○ Duidelijke daling van belangstelling in aangename activiteiten
○ Veranderende eetlust en duidelijke gewichtstoename of -verlies
○ Verstoord slaappatroon of slapeloosheid of meer slapen dan normaal
○ Veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of zich beduidend langzamer bewegen dan normaal
○ Zowel geestelijke als fysieke moeheid
○ Gevoel van schuld, hulpeloosheid, bezorgdheid en/of vrees
○ Verminderd zelfrespect
○ Verminderde capaciteit om zich te concentreren of besluiten te nemen
○ Het denken over dood of zelfmoord
Criteria ICD-10
Medische sociologie Pagina 1
,Criteria ICD-10
- International Classification of Diseases, Injuries and Causes of Death
- Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
- Gelijkaardige richtlijnen voor afhankelijkheid
- Drie of meer van de volgende punten tegelijkertijd aanwezig gedurende enige tijd:
○ Een sterk verlangen of drang om het middel te gebruiken
○ Moeilijkheden bij het in de hand houden van het gebruik van de stof met betrekking tot de aanvang, beëindiging en
gebruikte hoeveelheden
○ Lichamelijke onthoudingsverschijnselen bij abstinentie of verminderd gebruik
○ Aanwijzingen voor tolerantie
○ Toenemende verwaarlozing van andere pleziertjes of interesses, tot een toegenomen hoeveelheid tijd die
noodzakelijk is om het middel te verkrijgen of te gebruiken of om van de effecten hiervan te herstellen
○ Aanhoudend gebruik in weerwil van duidelijk bewijs voor de schadelijke gevolgen
DSM-5
- Medicalisering: wat is normaal en wat is pathalogie?
- 'DSM-bilisering': denken onmiddellijk dat er iets mis is als we ons wat minder voelen
- 541 stoornissen, in vergelijking met DSM-I: 106 stoornissen
- Havidol: om de draak te steken met DSM
○ Zing self assessment tool
▪ Bepaalde statements over gevoel
□ Score:
40-60: dokter
30-40: mogelijkheid om naar dokter te gaan
15-30: in de gaten houden
- Lichte verslavingsstoornis: twee of drie criteria gedurende het laatste jaar
- Matige verslavingsstoornis: vier of vijf criteria gedurende het laatste jaar
- Ernstige verslavingsstoornis: zes of meer criteria gedurende het laatste jaar
○ 11 criteria
○ 4 criteria van beperkte controle:
▪ Gedurende langere tijd grotere hoeveelheden innemen dan de bedoeling was
▪ Willen minderen of stoppen maar het lukt niet
▪ Veel tijd investeren in het verkrijgen en gebruiken van het middel of om te recupereren van de effecten
▪ Craving
○ 3 criteria van sociale beperkingen:
▪ Door het gebruik niet meer functioneren op het werk, school of thuis
▪ Blijven gebruiken, ondanks het feit dat het relatieproblemen veroorzaakt
▪ Belangrijke sociale, beroepsmatige of vrijetijdsactiviteiten opgeven omwille van het middelengebruik
○ 2 criteria van risicogebruik:
▪ Het middel telkens weer gebruiken, ook in situaties waarin dit gevaar kan opleveren
▪ Het middel blijven gebruiken ondanks de kennis over negatieve fysieke of psychische gevolgen die mogelijk
veroorzaakt werden of verslechterden door het middelengebruik
○ 2 farmacologische criteria:
▪ Meer nodig hebben van het middel om het gewenste effect te krijgen
▪ Het ontwikkelen van onthoudingsverschijnselen, die kunnen worden verlicht door meer van het middel te nemen
- Geen onderscheid tussen misbruik en afhankelijkheid
- Toevoeging van pathologisch gokken
Workaholism: Japans voor overwerk dat de dood tot gevolg heeft
- Erkend als beroepsziekte
Gokken
- Jongeren gokken massaal
○ Illegaal voor jongeren onder de 18 jaar
○ Indicaties dat er in de toekomst verslaving kan optreden
○ Beperkt verlies
○ Internet gaming system
Om illegale goksites te blokkeren
Medische sociologie Pagina 2
, ○
▪ Om illegale goksites te blokkeren
▪ Identiteitscontrole
- Gokverslaving:
○ Toename aan gokverslaafden
○ Voorstel van werkgroep tegen gokverslaving tot een maximum inzet
Medische sociologie Pagina 3
, Les 11:
gecontroleerd
gebruik van
roesmiddelen
('drugs'), drugs en
zelfcontrole
maandag 21 februari 2022 09:47
Drugepidemiologie in België
Epidemiologie in België
- Officiële statistieken
- Bevolkingsonderzoek
- Leerlingen-bevraging
- Onderzoek bij hulpverlening
- Onderzoek bij politie en justitie
Drugsepidemiologie in België
- Teveel zichtbare groepen
- Teveel bereikbare groepen
- Teveel gemarginaliseerde groepen
- Te weinig kwalitatieve gegevens
- Te weinig vanuit perspectief van de gebruiker
- Te farmacocentrisch
Farmacocentrisme
- = de gevolgen van druggebruik zijn volledig te wijten aan het product
- Heeft veel invloed omdat deze kennis steunt op ervaringen met druggebruikers uit de hulpverlening
Norman Zinberg
- Drug, set, setting (middel, mens, milieu)
- Mens en milieu kunnen een tegengewicht vormen voor het middel (controlemechanismen)
- Milieu: normen/waarden, gedragsregels, controlemechanismen
Onderzoek naar gecontroleerd gebruik
Legale drugs:
- Alcohol
- Nicotine
- Cafeïne
- Slaan -en kalmeermiddelen
Wanneer toegestaan?
- Enkel op bepaalde momenten
- Enkel op bepaalde plaatsen
- Niet problematisch
Medische sociologie Pagina 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esthernijhoff. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
