,Inhoud
Punten...................................................................................................................................................................7
Examen..................................................................................................................................................................7
Inleiding persoonlijkheidspsychologie (p. 11-15 handboek kennen wat ze hiervan geeft) .....................................8
Klassieke theorieën...............................................................................................................................................8
Hedendaags onderzoek naar de persoonlijkheid.................................................................................................8
Kennis domein......................................................................................................................................................8
Zes kennis domeinen (de vetgedrukte gaan we overlopen)................................................................................9
Dispositionele domein..........................................................................................................................................9
Biologische domein...............................................................................................................................................9
Intrapsychische domein........................................................................................................................................9
Cognitieve en ervaringsdomein............................................................................................................................9
Sociale en culturele domein...............................................................................................................................10
Domein van aanpassing......................................................................................................................................10
1. persoonlijkheidstrekken over de tijd: stabiliteit vs. verandering.......................................................................11
1.1. conceptuele problemen..............................................................................................................................11
1.1.1. wat is persoonlijkheidsontwikkeling?..................................................................................................11
1.1.2. rangorde stabiliteit en gemiddelde niveau stabiliteit.........................................................................11
1.1.3. persoonlijkheidsverandering................................................................................................................12
1.2. niveaus van analyse.....................................................................................................................................13
1.3. persoonlijkheidsstabiliteit over de tijd.......................................................................................................13
1.3.1. stabiliteit van persoonlijkheidstrekken over de tijd.............................................................................13
1.3.2. stabiliteit gedurende de eerste levensjaren (baby en peutertijd ‘infacy’)...........................................13
1.3.3. Stabiliteit van persoonlijkheidstrekken over de tijd............................................................................14
1.3.4. stabiliteit doorheen de kinderjaren.....................................................................................................14
1.3.5. Stabiliteit doorheen de kinderjaren....................................................................................................15
1.3.6. Longitudinale studies............................................................................................................................15
1.3.7. stabiliteit doorheen de volwassenheid................................................................................................16
1.4. Enkele aspecten van persoonlijkheidsverandering.....................................................................................20
1.4.1. Zelfwaarde............................................................................................................................................20
1.4.2. Sensation seeking/ sensatiebelustheid................................................................................................22
1.4.3. Onafhankelijkheid en traditionele rollen.............................................................................................23
1.5. Cohorte effecten..........................................................................................................................................25
1.5.1. Narcisme...............................................................................................................................................25
1.5.2. Persoonlijkheidsveranderingen over cohorten....................................................................................25
1
, 1.5.3. Assertiviteit van vrouwen.....................................................................................................................25
1.6. Persoonlijkheidsveranderingen voorspellen...............................................................................................26
1.6.1. Huwelijkstevredenheid.........................................................................................................................26
1.7. Tussen stabiliteit en verandering: persoonlijkheidsfluctuatie....................................................................26
2. genen en persoonlijkheid....................................................................................................................................28
2.1. Intro..............................................................................................................................................................28
2.2. Inleiding........................................................................................................................................................28
2.3. het menselijk genoom: Zie HB voor achtergrondinfo..................................................................................28
2.4. controverse rond persoonlijkheid en genen...............................................................................................30
2.5. doelen van gedragsgenetica.......................................................................................................................32
2.6. wat is erfelijkheid.........................................................................................................................................32
2.6.1. misvatting over erfelijkheid.................................................................................................................33
2.6.2. nature-nurture debat...........................................................................................................................33
2.7. methodes in de gedragsgenetica.................................................................................................................34
2.7.1. Kwantitatieve methoden in gedragsgenetica......................................................................................34
2.7.2. selectief kweken..................................................................................................................................34
2.7.3. familiestudies.......................................................................................................................................34
2.7.4. tweelingstudies....................................................................................................................................35
2.7.5. adoptiestudies.....................................................................................................................................36
2.8. bevindingen van gedragsgenetisch onderzoek............................................................................................38
2.8.1. persoonlijkheidstrekken......................................................................................................................38
2.8.2. Als… dan… profielen.............................................................................................................................39
2.8.3. attitudes en voorkeuren......................................................................................................................39
2.8.4. drinken en roken..................................................................................................................................39
2.8.5. Huwelijk................................................................................................................................................40
2.9. Omgevingsinvloeden...................................................................................................................................40
2.10. Genen en de omgeving: 2 belangrijke aandachtspunten..........................................................................41
2.10.1. Genotype-omgevingsinteractie.........................................................................................................42
Genotype-omgevingscorrelatie......................................................................................................................43
2.10.2. Invloed van omgeving op genexpressie.............................................................................................44
2.11. moleculaire genetica.................................................................................................................................45
2.12. Gedragsgenetica, wetenschap, politiek en waarden.................................................................................46
4. fysiologische benadering van persoonlijkheid....................................................................................................48
4.1 inleiding.........................................................................................................................................................48
4.2 een fysiologische benadering tot persoonlijkheid........................................................................................48
4.3 Fysiologische systemen.................................................................................................................................49
2
, 4.3. fysiologische maten in persoonlijkheidsonderzoek.....................................................................................50
4.2.1 Elektrodermale activiteit = Huidgeleiding.............................................................................................50
4.2.2 cardiovasculaire activiteit......................................................................................................................51
4.2.3 hersenactiviteit......................................................................................................................................52
4.4. Persoonlijkheid en specifieke hersenstructuren.........................................................................................53
4.4.1. Persoonlijkheid en verwerken van Humor...........................................................................................54
4.4.2. andere metingen..................................................................................................................................54
4.5. persoonlijkheidsdimensies met een fysiologisch substraat........................................................................55
4.5.1 extraversie – introversie........................................................................................................................55
4.5.2 gevoeligheid voor beloning en straf......................................................................................................58
4.5.3 sensatiezucht.........................................................................................................................................60
4.5.4 neurotransmitters en persoonlijkheid...................................................................................................60
4.5.5 ochtend en avondtypes.........................................................................................................................61
4.5.6 hersenasymmetrie en affectieve stijl....................................................................................................62
Samenvatting......................................................................................................................................................64
5. Evolutionaire benadering van persoonlijkheid...................................................................................................65
Biologische domein.............................................................................................................................................65
5.1 Evolutie en natuurlijke selectie.....................................................................................................................65
Basisgegeven:.................................................................................................................................................65
Geslachtsverschillen (groepsvrerschillen)..........................................................................................................76
Individuele verschillen........................................................................................................................................79
The big five en evolutionair relevante adaptieve problemen............................................................................82
Beperkingen van evolutionaire psychologie.......................................................................................................83
Samenvatting......................................................................................................................................................84
6. Intelligentie..........................................................................................................................................................85
Inleiding...............................................................................................................................................................85
Waarom is intelligentie belangrijk?....................................................................................................................85
Wat is intelligent zijn? (je kan dit niet direct observeren).................................................................................86
Definitie van intelligentie....................................................................................................................................87
Impliciete intelligentietheorieën....................................................................................................................87
Benaderingen en geschiedenis van intelligentie................................................................................................88
Psychometrische benaderingen.........................................................................................................................88
Algemene intelligentietheorie............................................................................................................................90
Multifactor theorieën.........................................................................................................................................91
Hiërarchische theorieën......................................................................................................................................92
Vernon’s hiërarchische theorie......................................................................................................................92
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yasmineell. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.