Personen – en familierecht
Begrippen:
Personenrecht: onderdeel v/h burgerlijk recht dat in het algemeen bepaalt wie een
persoon is en welke zijn rechten en plichten zijn en dat de bescherming v/d pers. Regelt.
Recht: orde in de samenleving -> vooraan in het rechtboek
Recht: fundamenteel, verhouding tss personen in goede banen te leiden
Rechtssubjecten enkel houder van subjectieve rechten
Familierecht: onderdeel v/h burgerlijk recht dat het statuut regelt v/d verhoudingen die
enerzijds gebaseerd zijn op de afstamming en anderzijds de levensgemeenschap tss
volwassenen
Diverse relaties tss personenrecht en familierecht
VB: recht op onderhoud en opvoeding
Burgerlijk wetboek maar ook in afzonderlijke wetten met deze thema’s
Personenrecht
Begrippen:
Een persoon is elke entiteit die drager kan zijn van rechten en plichten. Deze eigenschap
noemen we rechtsbekwaamheid.
Handelingsbekwaam: de rechten en plichten kunnen uitoefenen
Soorten personen:
Natuurlijke persoon
Juridische betekenis: heeft naam, woonplaats, nationaliteit, vermogen, kan
huwen, kind adopteren, heeft rechten en plichten…
iedereen rechtsbekwaam
beperkingen: minderjarigen, veroordeelden, vreemdelingen, andere
wettelijke en rechterlijke beperkingen,…
geen mens in ons land kan rechteloos worden (rechtsbekwaamheid verliezen)
bepaalde personen worden in rechtsbekwaamheid beperkt tegenover een andere
persoon (wettelijke bepaalde onbekwaamheid)
opmerking dier:
is een rechtsobject (itt rechtssubject)
heeft geen rechten en plichten
dierenbescherming: beschermt gevoelens van de mens
,Rechtspersoon
recht geeft een bepaalde groepering persoon de middelen om als een persoon op te
treden. Men kan deelnemen aan het rechtsverkeer zoals een persoon dat kan. Als groep
op treden als een volwaardig en handelingsbekwaam persoon met rechten en plichten.
VB: verenigingen, venootschappen,….
niet alle rechten (typisch natuurlijke personen) vb. huwen, adopteren.. (uitz.:
OCMW)
Een publiekrechtelijke rechtspersoon wordt door een officiële akte van de
overheid geconstitueerd
- staat
- stad
- gemeente
- openbare instellingen vb. OCMW, VRT,nationale bank..
een privaatrechtelijke rechtspersoon ontstaat door een
vrijwillige overeenkomst tussen twee of meer partijen.
- vennootschappen
- verenigingen zonder winstoogmerk…
Aldus hebben ze een verschillend maatschappelijk belang of doel.
Ontstaan en beëindiging van de persoonlijkheid
Begint voor de geboorte:
Nuancering voor de geboorte:
1 Recht op leven: ‘beperkt’ recht voor ongeboren kind voorwaarden abortus
kennen! Niet strafbaar als je het onder de voorwaarden uitvoert.
Voorwaarden: 1) De instelling moet erkent zijn voor het uitvoeren van de
abortus. 2) Ondersteuning door een team, goed op de hoogte gebracht worden
van alles, medisch en juridisch. 3) Noodsituatie de vrouw beslist zelf of het
noodsituatie is. 4) dossier, papier. 5) Tussen eerste consult en uitvoeren abortus
zitten 6 dagen. Het mag na 12 weken als er een gevaar is voor de moeder of bij
een ongeneselijke kwaal bij het kind.
2 Erkenning: akte van erkenning, afstammingsverband met vader wordt
vastgelegd gaat ook al tijdens zwangerschap
3 Erfopvolging en schenking: je mag iemand in je testament zetten voor de
geboorte. Het kind moet wel even geleefd hebben om effectief de erfenis te
krijgen. Schenkingen mogen ook voor het kind geboren is. Successierecht=
belasting betaald door degene die iets krijgt, bij schenking of erfenis.
De geboorte is een rechtsfeit
Kennisgeving melding, naam moet nog niet
waar?: aan ambtenaar burgerlijke stand - geboorteplaats
wie?: verpleeginrichting: leiding of afgevaardigde
andere gevallen: geneesheer, vroedvrouw, aanwezige
wanneer?: eerste werkdag na de bevalling
hoe?: mondeling, telefonisch, schriftelijk
strafbaar als de melding niet gebeurt
, Aangifte Prioritair
waar?: aan ambtenaar burgerlijke stand - geboorteplaats
wie?: ouders
wanneer?: binnen 15 dagen na de geboorte (15 e dag is werkdag!)
hoe?: elektronische aangifte?
strafbaar
Naam is hier verplicht, uitzonderingen mogelijk naar vrederechter
Aangifte Subsidiair:
aangifte is niet binnen 15 dagen gebeurd ambtenaar neemt contact op met
kennisgever, kennisgever neemt contact op met ouders, ouders krijgen nog 3
dagen de kans
Daarna nog niet gebeurt? Vonnis van rechter
Eindigt na het overlijden:
Een overleden kind kan erkend worden als hij ook kinderen heeft achtergelaten
De wil v/d overledene, kan gevolgen hebben na zijn dood VB geldigheid testament
Het lijk = res sacra (een goed dat buiten de handel is) lijk is de voortzetting v/d
persoon v/d overledene. De wil v/d overledene met betrekking tot zijn lijk moet
gerespecteerd worden. (autopsie kan nt uitgesloten worden)
Staat van de persoon
Begrip en verkrijging
staat van de persoon: het geheel van persoonlijke hoedanigheden die de juridische plaats
in de maatschappij en in de familie bepalen (geslacht, geboortedatum, naam,…)
Kenmerken:
- Verkrijgen, verliezen en wijzigen v/d elementen van de staat gebeurt
volgens wetelijke regels. Deze regels de openbare orde aanbelangen
voor iedereen
- onbeschikbaarheid v/d staat niet veranderbaar, geen overeenkomst
kan sluiten
- staat = enkelvoudig, voor elk element maar 1 toestand mogelijk
Elementen van de staat
Naam
= het woord of zijn de woorden waarmee een persoon geïdentificeerd wordt en waardoor
hij van andere personen onderscheiden worden.
Naam is derhalve van openbare orde en als gevolg hiervan dus
onverhandelbaar
wettelijk bepaald
enkelvoudig
een naam kan wel gewijzigd worden