De keuze voor een parlementaire democratie met
scheiding der machten en algemeen stemrecht
Wat is democratie?
=een bestuursvorm en het betekent ‘het volk regeert’. De voltalige bevolking is
soeverein en alle autoriteiten zijn gebaseerd op de instemming van het volk
- Het is een Amerikaanse uitvinding
In Europa hebben ze dit overgenomen na de Frans Revolutie
In Engeland was dit er al eerder, rijken verkozen hun deel v/h parlement
- Europese geschiedenis v/d 19de E = een van de uitgestelde democratie
De massa dwingt beetje per beetje het voorecht van de elite af
VB: NU, migrantenstemrecht
- Voordelen van de democratie
Rechtszekerheid
Verspreiding van respect voor de wet
Burgerlijke vrijheden
Gelijkheid van kansen
Vooruitzicht van materiële rijkdom
Hoe is de democratie ontstaan?
Periode voor de Franse Revolutie = Ancien Régime (oud regeringsstelsel)
Kenmerken Ancien régime
- Economische, sociale, juridische , politieke en culturele verhoudingen die
verschillend zijn van de huidige
- Ongelijkheid tss verschillende bevolkingsgroepen op verschillende gebieden
- Eersterangs- en tweederangs mensen
- 80% v/d mensen leefden op het platteland
- Productiemiddelen = grond en lijfeigenen
- Hoofdzakelijk in de handen van de adel en de clerus
- Rijke leiden de gemeenschap
- Adel en clerus zorgen door recht en de politieke structuur dat hun positie
onaantastbaar is
- Standenmaatschappij
Priester (clerus), krijgers (adel) en derde stand (boeren)
Geboorte en wijding bepalen de positie in de sociale ordening
- Standen w vertegenwoordigt bij de standenvergadering (= voorloper parlement)
- Per stand -> 1 stem
Adel en clerus = 1 groep -> 2 tegen 1
Derde stand = politiek verwaarloosbaar
- Adel en clerus zorgen ervoor dat de horigen de structuur v/d maatschappij zien
als een door God gewilde orde
Redenering is maatschappijbevestigend
In vraag stellen van maatschappelijke orde is godslastering
Hierdoor is de katholieke godsdienst verplicht en unaniem
De bijbel is de enige bron van waarheid
- 80% v/d bevolking was analfabeet
Niet mogelijk om met andere denkbeelden in contact te komen
Opkomen voor hun rechten en kritisch denken is zeer moeilijk
Kritische reflectie en het formuleren van soc. eisen vereist een min. Scholing
Nt in staat de onderdelen tot 1 coherent geheel te verwerken + te verdedigen
, De gevolgen hiervan zijn wat de elite wenst:
- Volgzaam, blind gehoorzaam en slaafse onderdanig is de norm
- De analfabeten zijn politiek, juridisch, economisch en psychisch weerloos
- 18de eeuw: verandering op til
Aanzet in de landbouw: nieuwe machines, nieuwe technieken, nieuwe teelten,
… leiden tot een hogere productie
Industriële Revolutie (midden 18de eeuw:
- Handelskapitalisme bereidt uit
- Paradox
Gaan bestaande orde (eindelijk?) in vraag stellen
Ontwikkelen nieuwe ideologie om overwicht te rechtvaardigen
- Periode van Verlichting en romantiek:
Verlichting: rationele verklaringen voor natuurfenomenen en maatschappelijke
ordening
Romantiek: wereld = organisch geheel dat leeft, plaats voor relationele en
emotionele benadering
- Periode van enorme discussie, ook over politieke filosofie o.a.
Hobbes, Locke, Montesquieu, Voltaire, Rousseau
Nieuwe ideologieën:
- Thomas Hobbes:
‘Absolute monarchie’, rationele grondslag voor macht (ipv ‘Gods wil)
Leer van het sociale contract: onderdanen staan deel van hun macht vrijwillig
af aan de koning
Macht en staatsinrichting wordt vanaf nu beschouwd als een menselijke
creatie en niet langer als iets religieus geïnspireerd/bepaald
- John Locke (1632 – 1704):
Alle mensen hebben van nature recht op leven, vrijheid en eigendom
→ Moeten beschermd worden door staatsmacht die het algemeen belang dient
Macht van de vorst is niet onvoorwaardelijk
→ Vorst kan worden afgezet wanneer hij tekort schiet
VB: Engelse kolonies in Noord-Amerika en Franse Revolutie
Franse Verlichtingsfilosofen (belangrijk bij de popularisering van de verlichte ideeën)
- Montesquieu (1689 – 1755):
Boek: De l’esprit des lois (1748)
→ Stelt het ideaal van een gematigde monarchie voorop
De scheiding der machten: uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht
ideaal van gematigde monarchie geïnspireerd op de maatschappelijke
geledingen in Engeland
- Voltaire (1694 – 1778): verlicht absolutisme, juridische gelijkheid:
Verdedigt verlicht absolutisme
Pleit voor gelijkheid van alle onderdanen tov vorst + voor vrijheid van denken
maar alleenheerser blijft noodzakelijk om welzijn te garanderen en te
beschermen tegen machtsmisbruik
Rechtsgelijkheid
- J.J.Rousseau (1712 – 1778):
Radicaler
Boek: le contract social (1761)
→ Verdedigt volkssoevereiniteit, stelt republiek voor als ideale regeringsvorm
Pleit voor economisch gelijkheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jennysnels8. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.