Hfdst 4: Het gezin als systeem
Inhoud
1/ Gezinnen anno 2020
Op zoek naar een definitie
Gezin in een maatschappelijke context
Gezin als een dynamisch samenlevingsverband
Gezin als ecologie van ideeën
2/ De structurele systeemtheorie (S. Minuchin)
Kennismaking
Visie en werkwijze
Enkele pathologische patronen: de geperverteerde driehoek (vader,
moeder, kind)
Het gezin anno 2020
o Evolutie in betekenis
o Sinds half vorige eeuw: "kerngezin" (ouders en kinderen)
o Steeds meer variatie
Wat is een gezin?
P43-45 = lezen
Er valt veel te zeggen over gezinnen...
> meerdere leden
> entiteit op zich
(Lezen) Gezinnen zijn gezinssystemen en vanzelfsprekend dynamisch (eigen aan
systemen). Deze bestaan uit meerdere leden die op elkaar betrokken zijn en vormen een
(sociale) entiteit op zich. Het kan ook worden gezien als een economisch entiteit (gedeeld
bezit). Functie van het gezin is het scheppen van de voorwaarden waar kinderen veilig,
gezond en liefdevol kunnen opgroeien.
o Sociale entiteit
o Economische entiteit
o Klemtoon op samenleven (juridisch en administratief)
o Koesterende functie
Definitie "gezin"
Als gezin wordt gezien ‘elk leefverband van 1 of meer volwassenen die
verantwoordelijkheid dragen voor de verzorging en opvoeding van 1 of
meer kinderen.’ (Hooglander)
Maatschappelijke context
Gezinnen maken deel uit van een veranderlijke samenleving.
> culturele, politieke, economische, maatschappelijke... Invloeden
> tv, internet, reclame, … snelheids- en consumptiemaatschappij
Flexibele houding van gezinnen om de weg niet kwijt te geraken
Kalibrering
Positieve feedback!
Pagina 1 van 8
, Hfdst 4: Het gezin als systeem
(Lezen) Gezinnen zijn onderhevig aan culturele, maatschappelijke, politieke en
historische invloeden. De diversiteit aan gezinnen is toegenomen met complexere
situaties, flexibelere samenstellingen en kwetsbaarder banden. De invloed van de
consumptie- en snelheidsmaatschappij vraagt van gezinnen en individuen een flexibele
houding. (Feedbackmechanisme en kalibrering). Ook ‘gezinsvoering’ is veranderd in bijna
ondernemingen om informatie en vragen het hoofd te bieden, zoals combinatie gezin-
arbeid, organisatie vrije tijd enz. …
Dynamisch samenlevingsverband
Gezin:
o Zeer grote diversiteit!
o Is een gezin dan een samenlevingsverband?
o Waarop is dat gebaseerd?
o Kaat Schaubroeck: "kringloopgezinnen"
o Vergelijking met atomen en moleculen.
(Lezen) Een diversiteit aan gezinsvormen die al dan niet samenleven. Heel veel variaties:
klassiek gezin, adoptiegezin, LGBT relatie met (eigen) kind, samengestelde gezinnen,
LAT-relaties met kinderen, Pleeggezinnen (met eigen kinderen), gemengde gezinnen,
polygamie gezinnen, eenoudergezinnen, … Deze ‘andere’ gezinnen worden niet altijd
erkent en nog te vaak als buitenbeentjes gezien, is er voordoordeel of vormen van
discriminatie. Sommige relaties worden aanzien als ‘onvolwaardige’ relaties, vooral als ze
niet samenwonen. Kaat schaubroeck heeft het over ‘Kringloopgezinnen’
Ecologie van ideeën
(*) 4.1.4 gezin als ecologie = niet kennen voor examen
Gezin
o Voor systeemtheoretici: gezin als sociale praktijk.
o Wie wel en wie niet tot het gezin behoort, staat niet vast.
o Wat wel en wat niet goed is volgens een gezin, staat niet vast.
o Meer zelfs!
o Hoe een gezin eruitziet kan verschillen naar gelang met wie je praat.
o Ieder gezinslid...
o … is anders betrokken
o … verleent anders betekenis
o … is met andere contexten verbonden
Bateson:
o Ideeën zijn geen afgebakende entiteiten maar voortdurende
betekenisuitwisselingen.
o Continue wederzijdse beïnvloeding
(Lezen) In AST is het niet de gezinsvorm of de samenstelling die een gezin bepaalt. Een
gezin is een huishouding van betekenissen (voor iedereen anders) en dus van praktijken.
Het is niet het gezin, maar het zijn de individuen die denken, handelen, voelen en elk
vanuit hun leefcontext. Het gaat dus om een continue wederzijdse beïnvloeding op lange
termijn en om uitwisseling van betekenisverlening.
Binnen een gezinssysteem zijn er veel regels.
Pagina 2 van 8