INFLAMAMTOIRE AANDOENINGEN VAN DE WERVELKOLOM = SPONDYLOARTHRITIS
Definitie spondyloarthritis
= parapluterm voor verschillende inflammatoire aandoeningen die primair de wervelkolom en
andere gewrichten aantasten à rug, pelvis, nek en grote gewrichten aantasten maar ook interne
organen zoals darmen en ogen
ð Combinatie van pathologie: link tussen deze regio’s is de inflammatie
à Parapluterm = verschillende aandoeningen die in deze algemene diagnose passen
- Ankyloserende spondylitis
- Psoriatische artritis
- Reactieve artritis
- Arthritis à gecombineerd met Morbus crohn of ulceratieve colitis
- Ongedifferentieerde spondyloarthritis
ð Al deze groepen kunnen een gelijkende pathologie hebben, klinische outcome en
presentatie.
- Chronische aandoening
o HLA-B27 is positief in 90% van de patiënten
o Inflammatoire aandoening die primair de axiale wervelkolom aantast
- Er zijn nog argumenten over de mate van overerfbaarheid
o Prevalentie: 0,5-1%
o Man/vrouw ratio van 4/1
o Meestal in de 3e decade à jonge patiënten + kan voor veel handicaps zorgen
- Meestal is de reumafactor negatief
- HLA-B27 positief wil zeggen dat er een grote kans is dat het ankyloserende spondyilitis is
MAAR kans is er ook dat een patiënt HLA-B27 positief is en dat hij geen ankyloserende
spondylitis heeft of er zijn ook patiënten met een ankyloserende spondyilitis waarbij HLA-
B27 negatief is
o Positieve factor is niet genoeg om te beslissen of iemand ankyloserende spondylitis
heeft
140
, Patho-anatomie
à Exacte mechanismen zijn niet gekend
- Het is vooral een enthesitis = inflammatie aan de zijde van de insertie van de ligamenten aan
het bot
o Als deze kant van insertie geïnflammeerd raakt krijg je een totale reactie met
bot erosies à herstelreactie waarbij het zacht weefsel rond de bot erosies
begint te ossificeren à als dit gebeurt in de buurt van een gewricht zal het
gewricht ankyloseren en stijf worden (SI gewricht, facetgewrichten, symfysis
pubis)
o Gewrichten die stijf worden en verlies van mobiliteit = 1 van de klinische tekens
van ankyloserende spondylitis
- ! In reumatoïde arthritis is het geen enthesitis maar inflammatie van het synovium rond het
gewricht
o Groot verschil met reumatoïde artritis is dat het een intra-
articulaire pathologie is waar de enthesitis start als een extra-
articulaire pathologie
- Histologisch beeld van het bot met insertie van de pees à enthesitis
thv de insertie en je krijgt een reactie met osteolytis
- Synovitis = in het gewricht à gewricht met een synoviaal membraan
dat het gewricht aflijnt en dan krijg je hierin een inflammatoire reactie
ð Belangrijk om de patho-anatomie te begrijpen want het leidt tot de
juiste diagnose zelfs als de inflammatie verschillende regio’s (origins) aantast
Symptomen
à Meeste symptomen zijn aanwezig in het axiale skelet
- Pijn die komt op jonge leeftijd à 20-30 jaar
- Pijn start in de lage wervelkolom à meestal kan het uitbreiden naar thoracale en cervicale
regio maar komt later
- Ochtendstijfheid à stijfheid is er tijdens de dag als je dezelfde posities houdt
o Patiënt is stijf als hij opstaat en door te bewegen gaat de stijfheid weg à als hij
doorheen de dag in dezelfde positie blijft zal de stijfheid terugkomen = typisch voor
een inflammatoire aandoening
- Soms kan de pijn naar de buttock gaan maar is zeldzaam
à Meestal in het axiale skelet maar kan in elk gewricht voorkomen
- In heupen en schouders à complete stijfheid van het gewricht
- Kan ook op plaatsen zoals de hiel waar de pees insereert thv de achillespees of de plantaire
regio waar de fascia plantaris insereert à dan krijg je grote botsporen (spurses) over de
volledige regio
141
,DUS inflammatie geeft eerst resorptie van het bot en dan als reactie een calcificatie
- Kan ook thv de borstregio thv de costovertebrale en costosternale junctie waar je kraakbeen
krijgt dat getransformeerd wordt naar het bot à expansie van de borst is dan
veel minder
- Afbeelding: ankyloserende spondylitis met reactie in het SI gewricht à zal
volledig stijf worden met reactie in de linker heup (reactie begint ook al in de
rechter heup)
o Deze patiënten zijn stijf en lopen voorovergebogen à problemen met
wandelen en rechtop staan
Klinische presentatie
- Enthesitis = inflammatie van de insertie van het ligament aan het bot à kan extra-articulair
gebeuren of juxta-articulair: voorbeelden
o Enthesitis kan thv de costosternale junctie à zal leiden tot minder expansie dus
meer oppervlakkig ademen
§ Je kan de omtrek meten bij in- en uitademing à bij expansie zal het minder
dan 5 cm zijn
o Enthesitis kan ook thv de processus spinosi waar de ligamenten aanhangen
o Kan thv de crista iliaca of de throchanter major
o Tuber ischiadicum
o Achillespees, plantaire fascia
o Pes anserinus
o Epicondylus
ð Kan op elke plaats waar er een insertie is van een pees
- DUS als je een jonge patiënt ziet met een inflammatoir patroon, axiale pijn, ochtendstijfheid,
insertietendinopathieën en ethesisits à dichtbij de diagnose van ankyloserende spondylitis!
- Kan ook andere organen aantasten à klinische presentatie in de extra-articulaire regio:
o Dikwijls inflammatie van de iris in het oog
o Longfibrose, aorta incompetentie en cardiale aritmieën
o Op het einde kan het cauda equina veroorzaken door spinaal kanaal stenose
Tekens
- Patiënt klaagt over stijfheid
- Borstexpansie meten: lintmeter rond de tepellijn, patiënt laten in- en
uitademen en dan moet er normaal meer dan 2,5 cm verschil zijn à als het
minder is, dan is er minder expansie
- Schöber test: in de lagere lumbale regio
142
, o 1 lijn op 10 cm van elkaar à vragen aan de patiënt om voorover te buigen à moet
meer dan 5cm meer zijn. Als dit niet het geval is, is het een klinische diagnose van
stijfheid
- Vaak flexie- contractuur thv de heup à SI is betrokken
- Kin op borstkas misvorming à patiënten buigen naar voor en laten kin rusten op het
bovenste deel van de borstkas (afstand hiertussen is kleiner geworden)
à Typische presentatie van deze patiënten
- Lokale kyfose
- Kin op borstkas misvorming
- Flexie contractuur à patiënt staat niet recht
- Verschillende fusies van gewrichten à al deze factoren leiden tot
een typische klinische presentatie
- Als deze misvormingen heel snel evolueren en de patiënt is heel
voorovergebogen à moeilijk om met iemand te praten en iemand in de ogen te kijken
o Typisch kenmerk!
- Patiënt met stijfheid, enthesopathie, lage rugpijn, jonge patiënt, iemand die eruit ziet zoals
op de afbeelding à waarschijnlijk een inflammatoire aandoening en dan moet je proberen
diagnosticeren en classificeren
Diagnose
- Bloed nemen en zoeken naar inflammatoire parameters
o Sedimentatie, CRP
o HLA-B27 à is een teken maar is niet genoeg om te beslissen of de patiënt
ankyloserende spondyilitis heeft!
- RX: bij inflammatoire of metabole aandoeningen van het bot gebeuren de
veranderingen vaak pas laat
o Symfysis pubis vanboven à thv de insertie van het ligament is er een
erosie
o Vanonder: ligamenten eroseren thv het SI gewricht en ze geven
ossificatiereactie à worden dan rigide
- Het is een beenderige laesie en beenderige reactie DUS CT-scan en botscan
kunnen goed tonen wat er aan het gebeuren is
- MRI wordt soms geprefereerd omdat je de inflammatoire reactie in de
gewrichten kan zien in een vroeg stadium maar omdat het een botaandoening is zie je het
beter op CT
ð DUS combinatie van bloed, CT-scan en evt botscan om de activiteit in het SI gewricht te zien
143
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pauliena. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,49. Je zit daarna nergens aan vast.
