Functionele Biologie van Planten, Fungi en Protisten
Fysiologie
1
,A. WATEROPNAME EN WATERTRANSPORT
1. Inleiding
❖ Fotosynthese = een vd belangrijkste processen dat draait op water → maar we zullen er hier niet veel over
zien
❖ (bijna) Al het biomassa dat we eten is langs floëem en FS gepasseerd
❖ Grotendeels van het plantendek = dood weefsel (fysiologisch dood)
❖ Levende delen van plant < vnl. water
Water wordt voortdurend afgegeven volgens relatieve vochtigheid (= trekkracht vd atmosf. =
saturatiegraad atmosf.; uitgedrukt als waterpotentiaal)
Water uit bodem onttrekken
Wrm gaat water via plant van bodem nr atmosf? En niet rechtstreeks? = gwn makkelijker! Resultaat vd
evolutie!
2. Transpiratie
TRANSPIRATIE VS. EVAPORATIE
Evaporatie = verdamping van water aan/boven oppervlak
Transpiratie = verlies van inwendig water, dat reeds opgenomen werd door de plant
➔ Creëert essentiële onderdruk
o Zou zo hoog kunnen worden dat °cavitatie
= verdampen van water waardoor °gasbel
→ leidt tot embolie = vastzittende gasbel
→ kan vaak opgeheven worden
Evapotranspiratie = waterafgifte door de bodem én de vegetatie aan de atmosfeer
➔ Dus rechtstreeks en onrechtstreeks (via ecosysteem) water naar atmosfeer
➔ Meer water verdwijnt dan dat erbij komt = droog klimaat
BIJ FYSIOLOGIE GAAT HET OVER DE TRANSPIRATIE
- Planten verliezen sowieso water door onttrekking door de atmosfeer: volgens de relatieve vochtigheid
Enkel atmosferen met 100% rel. vochth. onttrekken geen water → alle water dat atmosf kan bevatten,
bevat ze
o Atmosfeercomponenten
▪ CO2: 450 ppm of 0,03%
▪ N2: 78% → zijn planten niet veel mee tenzij ze aan stikstofbinding doen
▪ O2: 20%
- Transpiratie wordt soms verhinderd, maar nooit helemaal:
Bij opname CO2 wordt water altijd mee naar buiten gelaten
Landplanten < cuticula (niet-cellulaire wasslaag) → verhindert in grote mate transpiratie
▪ Met stomata: openen/sluiten
o Gezwollen → openen (zie Hoofdstuk B voor meer uitleg)
o Bij droogte: sluiting + oprollen bladeren
o Circadiaans ritme
Ammophila arenaria (Helmgras)
➔ Aangepast aan droge bodem met grove textuur (zand, dus zeer
waterdoorlaatbaar)
➔ Veel wind → relatieve vochtigheid zakt → meer waterontrekking vanuit plant
➔ Bladeren ≠ echt gras
Lijken buisjes, maar zijn opgerolde bladeren
Binnenkant: witte richels (uitstulpingen) met trichomen (haarcellen) erop en
stomata ertussen
▪ Optimale structuur om CO2 op te nemen en zo weinig mogelijk water te verliezen
Dus: niet veel water opnemen, maar toch voldoende CO 2
2
,ANATOMIE INTERNE WEEFSELS BLAD
Cuticula: niet-cellulaire waslaag die waterafname belemmert maar wel CO 2-opname toelaat
Onderepidermis: abaxiaal; geen chloroplasten, wel groene stomata (zie H.B voor uitleg), maar ook weinig
➔ Meeste stomata sluiten ’s nachts want licht = bron voor FS
Bovenepidermis: adaxiaal; veel meer blootgesteld aan zonlicht, dus veel chloroplasten en minder stomata
➔ Huidmondjes = verbinding tussen atmosfeer en
sponsparenchym
➔ Gaswisseling van O2, CO2 en water
➔ Kaatst infrarood licht terug weg
Palissadeparenchym
➔ Net onder bovenepidermis
➔ Reeks stammen naast elkaar
➔ Redelijk lang
➔ Fotosynthetisch: enkel groen licht gaat door
➔ Blad in zon = meer lagen ervan
➔ Schaduwblad = minder lagen
Stomatale holte (ademholte)
➔ Waar CO2 binnenkomt en in weefsel terechtkomt
Vaatbundels
➔ Voeren water aan dat getranspireerd gaat worden
➔ Vervoering voedingsstoffen/…
➔ Xyleem (+ floëem)
WATERPLANTEN
➔ Landplanten die teruggekeerd zijn naar water
➔ Hier heeft adaxiale (boven) zijde de stomata, want blootgesteld aan atmosfeer
➔ Hoe CO2 opnemen?
Via fusie
Via opname HCO3- (bicarbonaat)
MEDITERRANE PLANTEN
➔ Droog milieu
➔ Extra weefsellaag
➔ Stomata in holtes afgesloten door trichomen zodat er amper transpiratie kan gebeuren (zoals Ammophila
arenaria)
3
, TRANSPIRATIE DRIJFT WATEROPNAME OP
➔ Stomataal ritme: stomata openen vanaf er licht is en CO2 nodig is → FS mogelijk → °sucrose
➔ Transpiratie volgt meteen
➔ Maar door die transpiratie, zal de plant ook nieuw water opnemen
FOTOSYNTHESE MOGELIJKHEDEN: C3, C4 (en verder CAM)
C3-planten
➔ Stuiken en bomen
➔ Basis FS
➔ Rubisco minder werkzaam bij hogere temperaturen en lagere concentraties CO2
➔ Opname CO2 niet ruimtelijk gescheiden van O2
o Als het te warm wordt, zullen stomata sluiten en zal Rubisco O2 binden ipv CO2 = slecht voor plant!
o Deze planten horen dus niet voor te komen in warme/droge gebieden…
C4-planten
➔ Veel planten, meesten grassen (bv. Oost-Afrikaanse savanne → Poaceae)
➔ Rubisco nog steeds werkzaam bij hogere temperaturen en lagere concentraties CO2
➔ Opname CO2 ruimtelijk gescheiden van O2
➔ Goed tegen droogte!
Beiden houden elkaar in evenwicht i.f.v. neerslag en temperaturen → bossavanne kan het bv. overnemen van
grassavanne
C4 FOTOSYNTHESE
➔ Meestal grassen, bv. Maïs (monocotyl)
➔ 2% plantensoorten
➔ Meestal bij warm/droog klimaat
Maar ook bij bv. struik van Amaranthaceae fam. (eudic.) → koude /zout substraat → convergente evolutie
▪ Scheiding binnen in cel
Dus zowel mono- als eudicotylen
➔ Hebben een kransanatomie: bundelscheden
Zorgen voor ruimtelijke scheiding CO2 en O2
Rubisco
- Enzym dat CO2 OF O2 bindt
Als O2 gebonden wordt, gaat dat ten koste van de CO2 → ATP en suikers kunnen niet gevormd worden!
Hangt af van verhouding CO2/O2 → naarmate de temperatuur stijgt, zal neiging tot foute reactie (binden
van O2) verhogen (eigenaardig)
Oplossing: primaire binding van CO2 scheiden van de secundaire: CO2 opgenomen door stomata en eerst
gebonden aan ander enzym → dat enzym zorgt voor aanrijking omgeving van Rubisco met CO2 waardoor
deze geen O2 zal binden
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunawillems1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.