Ethische en
rechtsfilosofische
stromingen
Jan Verplaetse
, Les 1: 18/02
Klassieke rechtvaardigheidstoets
Gerelateerde problemen: sociale rollen en natuurlijke determinanten zijn
bepalend voor de oplossing van het probleem.
Ongerelateerde normatieve problemen: sociale rollen en natuurlijke
determinanten zijn irrelevant. Het probleem heeft betrekking op alle mensen,
ongeacht hun sociale rol of de natuurlijke determinanten. Bv. Mag ik een wapen
dragen?
o Normatieve problemen oplossen doe je op een rationele wijze. Je
ontwikkelt argumenten voor je positie die transparant zijn. Je staat open
voor kritiek en weerlegt bezwaren tegen jouw visie.
Geloof:
o God begrijp het intristiek immorele karakter van diefstal, en daarom
verbiedt hij ons te stelen. Deze optie zorgt ervoor dat de wil van God niet
langer willekeurig is.
Emoties:
o Onze normatieve oplossing is dikwijls door emoties ingegeven
o Op nieuwe problemen zoals bv de vaccinatiecampagnes reageren onze
emoties onzeker en tegenstrijdig, voor onze sentimenten zijn deze
problemen te tegenstrijdig.
Filosoof John Dewey 1900 wanneer de economische, politieke en
wetenschappelijke condities tegenwoordig zo vlug en ingrijpend veranderen, dan
is het de constructie van de morele oordelen die de aandacht verdient, eerder
dan het bestaan van een veelheid aan kant- en- klare intuïties.
Belang van rationele motivering in onze huidige samenleving
autoriteiten, verdeeld over de drie onafhankelijke machten moeten hun
beslissingen verantwoorden. Ze moeten hun beslissingen met rede omkleden.
Overheden zijn verplicht om hun beslissingen te toetsen aan wetten en besluiten.
Feitelijke kennis:
o Normatieve oplossingen horen gebaseerd te zijn op onze beste kennis,
liefst wetenschappelijk onderbouwde kennis.
o Ongehoord verwijzen naar een feitelijke toestand normatieve
oplossingen mogen zich niet bezondigen
o Normatieve wetenschap: zoekt voor welke oplossing de beste
argumenten bestaan, hoe onnatuurlijk of vreemd ze ook zijn.
Je suis un voleur Charleroi: gaat over een alcoholverslaafde man die in een
krantenwinkel bier steelt, krantenwinkel zegt dat het niet mag en de politie daar
houdt zich niet bezig met kleine diefstallen, daarom bindt de uitbater van de
krantenwinkel hem vast aan een paal om aan iedereen te tonen dat hij een dief
,is; de kranten winkel uitbater is uiteindelijk veroordeeld omdat hij zijn medemens
op deze manier heeft aangepakt
Patrick Stuebing en Susan Karolewski
Ze hadden een heel gevaarlijke vader die het gemunt had op Patrick en die dus
in een pleeggezin geplaatst wordt, de vader overlijdt en hij kan terug gaan naar
zijn gezin. Susan is 15 jaar en ze worden verliefd op elkaar, ze krijgen 4 kinderen.
3 van deze kinderen hebben een beperking. In België kan dit perfect, het enige
wat je hier niet mag doen is huwen met je broer/ zus. In Duitsland is het hebben
van incestseks wel verboden en een verpleegster op de kraamafdeling heeft dit
door en neemt contact op met de autoriteiten. Patrick wordt veroordeeld tot 8
jaar celstraf; Susan is ontoerekeningsvatbaar omdat ze een lichte mentale
beperking heeft. Gaat naar Straatsburg en heeft hem ongelijk, Duitsland mag dit
bestraffen en in de wet zetten.
Goed argument vinden waarom dit gestraft te worden: Het risico op kinderen met
een beperking is veel te groot en daarom is het niet oke om seks te hebben met
je broer of zus. Het is ethisch niet verantwoord om bewust voor gehandicapte
kinderen te kiezen
Vier rationele argumenten hierover:
1. de bescherming van het gezin als een fundamentele sociale eenheid
binnen de samenleving
2. de bescherming van kwetsbare gezinsleden tegen de minder nobele
bedoeling van hun oudere, vaak mannelijke gezinsleden
3. het psychosociaal welzijn van potentiële nakomelingen en andere naaste
betrokkenen wordt bedreigd
4. de gevolgen voor de gezondheid van de eventuele nakomelingen uit
incestueuze relaties
Westermark effect: wanneer je samen je jeugd doorbrengt heb je niet de
neiging om seksuele gevoelens voor elkaar te ontwikkelen. Deze mensen hadden
hun jeugd niet samen doorgebracht dus konden ze wel gevoelens voor elkaar
ontwikkelen.
Jeremy Bentham:
o gebalsemd man die zijn lichaam had laten opzetten
o hij had als visie dat alle geleerden die dood waren toch nog verder zouden
kunnen discussiëren
o stond in functie van het nut: een term van negatief leed en pijn en aan de
positieve kant geluk en vreugde
o bond de strijd aan tegen foltering, lijfstraffen, strafrechtelijke verminking
en de doodstraf zoals die in het ancien regime bestonden
o handelingen zijn goed als ze het geluk van de individuele mens bevorderen
o hedonisch: streeft het geluk van mensen na door plezier te vermeerderen
en verdriet of pijn te verminderen
o het hedonisch principe staat open voor alle diersoorten doe pijn en plezier
aanvaarden
o kern van moraalfilosofie: als je wil weten of iets goed of verkeerd is moet
je kijken naar de gevolgen van de daad en als de gevolgen van de daad
, meer positief nut dan negatief nut teweegbrengen dan is dit een goede
handeling
o hedonisme: kijken wat een bepaalde handeling oplevert ‘the greatest
happiness of the greatest number.’
o Consequentalist: je intenties kunnen hem niet schelen hij kijkt enkel
naar de gevolgen die het teweeg brengen
o Moeder Theresa: niemand kreeg verdoving bij haar en de andere zusters
want God heeft leed veroorzaakt en de mensen moeten dit ondergaan
o Het utilitarisme is nominalistisch: houdt in dat er alleen individuele
nutsbalansen bestaan
Vervangbaarheidsargument:
o Wanneer het totale geluk bij vervanging van een gedood dier door een
nieuw levend dier niet vermindert, die vervanging moreel aanvaardbaar is
op voorwaarde dat het dier niet lijdt of het beseft wat hij moet ondergaan.
Manuel Wackenheim:
o iedereen had hier plezier in de mensen die dit konden doen + Manuel had
hier ook plezier aan want hij verdiende hier goed mee
o Franse overheid vond dit niet kunnen en zei dat dit in strijd was met de
menselijke waardigheid advocaat zei dat het broodroof was, heeft nog
bij de VN mensenrechten commissie geprobeerd maar dit is niet gelukt en
dus mag hij zijn beroep niet meer uitoefenen
Utilitarisme:
o is een ethische stroming die de morele waarde van een handeling afmeet
aan de bijdrage die deze handeling levert aan het algemeen nut, waarbij
onder algemeen nut het welzijn en geluk van alle mensen wordt verstaan.
Immanuel Kant:
o Moet je normatieve controverses toetsen aan de categorische imperatief
Handel steeds in overstemming met die regel waarvan je kunt willen
dat het een universele wet wordt.
o Theory of justice: fictieve mensen moesten onderhandelen over de
grondslagen van een toekomstige samenleving. De onderhandelaars zaten
in een ruimtetuig op weg naar een leefbare planneet waarvan niemand de
concrete leefomstandigheden kende. Ze waren verplicht om onpartijdige
standpunten in te nemen
Les 2: 25/02
Immanuel Kant:
o Veel van zijn geschriften zijn moeilijk toegankelijk want het is heel
ingewikkeld geschreven
o Gefascineerd door de wiskunde
o Je moet kijken naar de intenties, de gevolgen
o Sommige zaken kunnen intristiek goed of slecht zijn; Bentham: zaken
kunnen instrumenteel goed of slecht zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechten5689. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.