1.1.1. Preventie direct gericht op een ziekte op aandoening
Bv vaccinaties worden toegepast ter preventie van diverse infectieziekten of via bevolkingsonderzoek bv vroeg
opsporing van kanker
1.1.2. Preventie gericht gezondheidsdeterminanten
Preventie kan ook gericht zijn op factoren die een risico zijn voor de gezondheid of factoren die de gezondheid kunnen
bevorderen = gezondheidsdeterminanten. Deze kunnen enerzijds gedrag gerelateerd zijn en zijn daardoor sterk door
een individu te beïnvloeden.
Voorlichting is een veel gebruikte maatregel gericht op gedragsveranderingen bv roken of lichamelijke activiteit.
Anderzijds zijn er risicofactoren in de fysieke en sociale omgeving van een individu, daarom is het beperken van de
blootstelling aan deze risicofactoren en zo het beschermen van de gehele bevolking van groot belang.
1.1.3. Preventie in de praktijk
Preventie is in de praktijk vaak gericht op een specifieke doelgroep van mensen die extra bescherming nodig hebben of
mensen die meer risico lopen ziek te worden door hun leefstijl bv school of werkplek. Bij de settingsgerichte benadering
richt preventie zich zowel op personen zelf als op de omgeving waar die personen zich bevinden.
1.2. Soorten preventie
1.2.1. Primaire preventie
= ervoor zorgen dat ziekte geen kans krijgen, ziekte voorkomen bv gezonde voeding verkleint de kans op obesitas.
Primaire preventieve gezondheidszorg omvat dus onder andere gezondheidspromotie en gezondheidsvoorlichting- en
opvoeding. Ook profylactische maatregelen zoals hygiëne bij de voedselbereiding, naleving veiligheidsvoorschriften, …
kan helpen ziekte voorkomen.
Doelgroep = gezonde mens
1.2.2. Secundaire preventie
= vroegtijdig opsporen van afwijkingen of het ontdekken van ziekten in een vroeg stadium. Bv Guthrie test
Fenylketonurie:
= meest bekende afwijking die de hielprik (Guthrie test) kan opsporen.
= erfelijke stofwisselingsstoornis die hersenbeschadiging kan veroorzaken. De baby’s missen het enzym dat
verantwoordelijk is voor het afbreken van fenylalanine, dat in het meeste voedsel met eiwitten voorkomt. Als gevolg
hiervan wordt fenylalanine omgezet in schadelijke stoffen die zich in het bloed ophopen en zo hersenbeschadiging
kunnen veroorzaken.
,Symptomen:
- Braken
- Rusteloosheid en soms stuipen
- De huid ruikt muf, vies
- Ontwikkelingsachterstand
Ook veralgemeende medische screening bij kleuters en lage school leerlingen, zoals Kind en Gezin en/of het CLB
behoren tot de secundaire preventie.
Doelgroep = personen die ziek zijn, een verhoogd risico lopen of een bepaalde genetische aanleg hebben
1.2.3. Tertiaire preventie
= na een ziekte de nodige maatregelen nemen om te vermijden dat de ziekte zich opnieuw manifesteert bv levensstijl
en/of eetgewoonten aanpassen na een hartinfarct om nieuw hartfalen te vermijden.
Doelgroep = mensen die al ziek zijn, hen proberen meer zelfredzaam te maken
Mensen die ernstig ziek zijn en niet meer beter kunnen worden (chronisch, terminaal, …) het leven zo aangenaam
mogelijk te maken en hun symptomen zoveel mogelijk te bestrijden. Of bv mensen met astma en COPD ® aanvallen
voorkomen.
1.2.4. Quartaire preventie
= het voorkomen van schade door preventie, het voorkomen van onnodig medisch handelen en over-medicalisering.
Komt veel voor in de economie sector ® welzijn op het werk (werkstressvermindering, vermijden van burn-out) een
taak voor de overheid!
2. Curatieve gezondheidszorg
In de praktijk zijn er mengvormen mogelijk tussen eerste, tweede en derdelijnsgezondheidszorg. De domeinen zijn niet
altijd even scherp afgebakend.
2.1. Nulde lijn
= zelfzorg, zelfhulpgroepen en de sleutelfiguren die niet als professioneel kunnen worden beschouwd. Deze
hulpverlening staat het dichtst bij de leefwereld van de hulpvrager.
2.2. Eerste lijn
= de “toegangspoort” tot de gezondheidszorg, de rechtstreeks toegankelijke hulp.
Elke zorgzoekende kan zonder beperking beroep doen op een hulpverlener. De patiënten krijgen op een gemakkelijke
manier toegang tot de zorgen die ze nodig hebben, vanuit hun leef- en activiteitenwereld.
Hulpverleners: huisarts, tandarts, thuisverpleegkundige, psycholoog, zelfstandige vroedvrouw,
Vanuit de overheid wordt de centrale rol van de huisarts als eerstehulpverlener versterkt. Omdat dit de kwaliteit van de
hulpverlening bevordert, maar ook omdat het kostenbesparend is.
, Formeel georganiseerde diensten die gekenmerkt worden
- Door een brede waaier van probleemgebieden waarvoor hulp kan worden geboden. De eerste lijn opteert voor
een niet-gespecialiseerd, breed hulpaanbod voor een ruime doelgroep.
- Een lage drempel® de eerste lijn dient zo weinig mogelijk culturele, materiële of financiële obstakels in te
bouwen voor hun doelgroep
- De ambulante aanpak ® de hulp wordt geboden in het vertrouwde milieu van de hulpvrager, zonder opname
2.3. Tweede lijn
Bestaat uit diensten die:
- Gespecialiseerd ® in bepaalde problemen of probleemgebieden en vandaar kleinere doelgroepen hebben (je
weet meer over minder)
- Een hogere drempel ® afspraken vooraf, wachtlijsten, betalingen, geringe spreiding van de diensten
- Hulpverlening gebeurt vaak ambulant
2.4. Derde lijn
Gekenmerkt door:
- Doorgedreven specialisatie voor een nauwkeurig afgebakende doelgroep
- Een hoge drempel ® hulp wordt meestal geboden op verwijzing van een eerste of tweede lijn
- Intramuraal ® de hulpvrager wordt opgenomen in de instelling en is uit zijn vertrouwde milieu
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lenavd001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
