Dit is een samenvatting van de colleges, literatuur en een aantal tutorgroepen (niet alle) van week 1 t/m week 7 van Kennis blok 4: Kwaliteit van zorg. Exclusief de internationale week 8, deze volgt nog.
1.1: College- Waarom kijken we naar de kwaliteit van zorg?
Elke discipline kijkt op een andere manier naar de werkelijkheid
Theorie: Uitleg over een bepaald aspect van de werkelijkheid. Een theorie kan worden gevisualiseerd
met behulp van modellen.
Modellen: vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid, waarmee de werkelijkheid kunnen
beschrijven, begrijpen en voorspellen. Minimaal twee verschillende concepten waartussen een
onderlinge relatie bestaat.
Concept: abstracte beschrijving van een fenomeen (ding, emotie, situatie)
De jurist – Gezondheidsrecht
- Recht op gezondheidszorg is een grondrecht.
- Het is niet eerlijk als de een wel gebruik kan maken van de gezondheidszorg en een ander
niet.
- De rol van de wetgever is het garanderen van een minimumkwaliteit en bescherming van de
burger als er iets mis gaat.
- Zal een kwaliteitsprobleem willen oplossen door middel van wet- en regelgeving.
De econoom – Gezondheidseconomie
- De gezondheidszorg is te karakteriseren als een markt (imperfect).
- De patiënt is dus consument.
- Imperfectie komt door informatie-asymmetrie tussen patiënt en arts.
- Hoge kwaliteit is altijd een afweging met de kosten.
- Wil gerichte incentives (prikkels) inzetten om het gedrag te veranderen.
De bestuurswetenschapper – Beleids- en bestuurswetenschappen
- Overheid heeft historisch een bepaalde verantwoordelijkheid voor de gezondheidszorg.
- De rol van toezichthouders is om de basiskwaliteit te borgen.
- Waarom de ene kwaliteitsmaatregel wel ingevoerd of afgedwongen kan worden en de
andere niet, komt door het politieke krachtenveld.
- Zich richten op de inrichting van de organisatie. Dit kan beter of anders om een betere
kwaliteit van zorg te garanderen.
De organisatiewetenschapper – Organisatie- en managementwetenschappen
- Voor optimale kwaliteit moet je processen goed inrichten en mensen en middelen goed
inzetten.
- Tegengaan van verspilling is belangrijk omdat dit niet gunstig is voor de organisatie.
- Je kunt het gedrag van medewerkers veranderen door dwang, onderling leren stimuleren of
beloning.
De sociaal medicus – Sociaal-medische wetenschappen
- Om te weten wat de omvang is van een kwaliteitsprobleem moeten we meten.
- Patiënt (en naaste) zijn kwetsbaar.
- Zorgverleners zijn feilbaar en daardoor ook kwetsbaar.
- Patiënt (en naaste) kunnen heel andere dingen belangrijk vinden in de gezondheidszorg dan
artsen denken.
[1]
, - Het is dus belangrijk om als zorgverlener goed na te gaan wat de preferenties van de patiënt
zijn.
Alle disciplines zijn nodig. Wanneer je niet alle disciplines hebt zal je een aantal kwaliteitsproblemen
niet signaleren en dus ook niet kunnen oplossen.
Alle disciplines moeten samenwerken voor een zo optimaal mogelijke kwaliteit van zorg.
Er is sprake van onveilige zorg als de patiënt tijdens de behandeling (bijna) schade oploopt door
fouten of tekortkomingen in de zorgverlening of het zorgsysteem.
1.2: College- Kwaliteit van zorg in historisch en theoretisch perspectief
Definities van kwaliteit
- Quality is excellence (uitmuntendheid)
- Quality is value (waarde)
- Quality is conformance to specifications (conform specificaties)
- Quality is meeting and/or exceeding expectations (voldoen aan en/of overtreffen van
verwachtingen)
Donabedian (1980): Het verwachtte vermogen (van zorg) om het hoogst mogelijke netto voordeel te
behalen volgens de waarderingen van individuen én de samenleving.
Institute of Medicine (Lohr, 1992): De mate waarin gezondheidsdiensten voor individuen en
populaties de kans op gewenste gezondheidsresultaten vergroten en consistent zijn met huidige
professionele kennis.
Campbell et al. (2000): Of individuen toegang hebben tot de gezondheidsstructuren en zorgprocessen
die ze nodig hebben en of de ontvangen zorg effectief is.
Pijlers kwaliteit van de zorg IHI (Donald Berwick)
1. Safety (veiligheid): verminderen van gevaren en risico’s van ziekten.
2. Effectiveness (effectiviteit): de combinatie van de wetenschap en de zorg. Het voorkomen
van te veel gebruik van middelen die niet werken en te weinig gebruik van middelen die wel
werken.
3. Patient centeredness (patiënt gerichtheid): patiënten betrekken en ze macht geven;
patiënten mogen zelf beslissingen nemen over behandelingen en moeten overal
toestemming voor geven.
4. Timelyness (tijdigheid): vertraging voorkomen, geen lange wachttijden.
5. Efficiency (efficiëntie): verspilling verminderen, kosten en baten.
6. Equity (billijkheid): iedereen moet gelijke kansen hebben, iedereen moet dezelfde
mogelijkheden krijgen. Levensverwachting gelinkt aan postcode/woonplaats of aan rijk/arm.
Bedrijfsleven Gezondheidszorg
Edwards Deming Avedis Donabedian
Joseph Juran David Sackett
James Reason* Donald Berwick
Michael Porter* Richard Grol
*Hebben ook een vertaalslag naar gezondheidszorg gemaakt
Edwards Deming (actief: 1940-1993)
- Verbetering van producten door vermindering van
variabiliteit.
- Total Quality Management (TQM)
- Plan-Do-Study-Act (Plan-Do-Check-Act) →
kwaliteitscyclus
Joseph Juran (actief: 1950-1990)
- TQM verder uitgewerkt
- Trilogie van kwaliteit management processen:
1. Quality planning
2. Quality control
3. Quality improvement
James Reason (actief: 1990-2000)
- Hoe ontstaan fouten en ongelukken?
- Swiss cheese model : Reason spreekt over een
samenspel van “latente fouten” die het mogelijk maken
dat een “actieve fout” leidt tot een incident. Hij
ontwikkelde een model om dit in beeld te brengen, het
zogenaamde “Zwitserse Kaas Model”. Hierbij staan de
kaasplakjes symbool voor de diverse
veiligheidsbarrières die doorbroken moeten worden
voordat er een incident kan ontstaan.
Michael Porter (actief: 1995-heden)
- Value chain model → value based healthcare
- Laat zien dat samenwerking tussen verschillende disciplines grote waarde heeft voor
patiënten.
[3]
, Avedis Donabedian (actief: 1965-1990)
- Indeling:
1. Technische kwaliteit
2. Interpersoonlijke kwaliteit
3. Kwaliteit van voorzieningen
4. Kwaliteit door bij te dragen aan eigen gezondheid
5. Kwaliteit door gelijke toegang tot zorg
- Indeling van dimensies in structuur (1), proces (2) en uitkomst (3):
Donald Berwick (actief: 1990-2005)
- Inspiratie door TQM
- Bad Apple Theory vs Continuous Improvement Theory → Als er een fout gemaakt is, wordt
deze herleid naar degene wie de fout heeft gemaakt. Dat is niet de bedoeling in de zorg.
Trends (Berwick, 2016), de drie tijdperken van de kwaliteit van zorg:
- Eerste tijdperk: Artsen met veel ervaring, daar moeten we vertrouwen in hebben. Als de arts
wat zegt klopt het. De arts heeft veel autonomie.
- Tweede tijdperk: de resultaten binnen ziekenhuizen meten. Competitie en marktdenken
nodig onder ziekenhuizen. Prestaties meten en vergelijken.
- Derde tijdperk: moraliteit, beter luisteren naar de patiënt. Meer macht in handen van de
patiënt.
[4]
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper linda-koster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
