Pathologie
KLINISCHE PARAMETERS!!!
Minder Normaal Meer
Systolische bloeddruk Hypotensie 90-139 Hypertensie
mm Hg
Hartfrequentie Bradycardie 50-100 Tachycardie
slagen/minuut
Ademhalingsfrequentie Bradypnoe 12-20 Tachypnoe
bewegingen/minuut
Temperatuur Hypothermie 35-37,9 Koorts
Saturatie SaO2 % Hypoxie 95-100 NVT
DEEL 1 =BLOEDPARAMATERS
1. Anemie
1.1. Algemeen
‘bloedarmoede’ = aandoening waarbij de hoeveelheid hemoglobine (Hb) en/of het aantal RBC lager
ligt dan normaal. Volgens leeftijd en geslacht van de patiënt.
1.1.1. Algemene symptomen
- Anemie daling o2-transportcapaciteit
- Milde vormen verlopen vaak asymptomatisch
- Symptomen zijn vaan atypisch kunnen aan verschillende oorzaken worden toegeschreven
- Bij milde vorm anemie
o Vermoeiheid, futloosheid ( door te weinig zuurstof in de weefsel hypoxie)
o Bleekheid ( Hb is rood , te weinig Hb bleek)
o Hoofdpijn, draaierig
- Ernstige anemie
o Tachycardie ( kan door pt worden ervaren als hartkloppingen (palpitaties)
o AH frequentie stijgt ( tachypnoe) + mogelijk gevoel van kortademigheid ( dyspnoe)
Diagnose van anemie is gebaseerd op laboratoriumonderzoek en niet op symptomen
1.1.2. Pathofysiologische indeling ( oorzaak)
= indeling van verschillende vormen van anemie op basis van het pathofysiologisch mechanisme
- Verlaagde aanmaak RBC ( door tekort aan ijzer)
- Bloedverlies
- Verhoogde afbraak van RBC ( bv hemolyse)
,Overzicht p 10
1.1.3. Morfologische indeling ( vorm en uitzicht)
= indeling van verschillende vormen van anemie op basis van het morfologisch aspect ( het uitzicht)
van de RBC bij labo-onderzoek
Geeft aanwijzing over de oorzaak van anemie
- MCV ( mean corpuscular volume)
= gemiddeld celvolume van een RBC (grootte)
o Macrocytair (MCV te groot) = RBC te groot (te kort vit b12, b11)
o Normocytair ( MCV =) = RBC normaal
o Microcytair (MCV te klein)= RBC te klein
- MCH (mean corpuscular hemoglobin)
= gemiddelde gewicht aan hemoglobine per RBC ( kleur)
o Hyperchroom(MCH te donker) = RBC te donker van kleur
o Normochroom (MCH normaal) = RBC normaal
o Hypochroom (MCH te licht ) = RBC te licht van kleur
1.2. Ferriprieve anemie ( RBC te klein en te licht zijn)
- Hemoglobine is opgebouwd uit ijzer
- Tekort in ijzer tekort hemoglobine
- Meest frequente oorzaak van anemie
1.2.1. Oorzaken
- Gebrekkige opname
o Malnutritie ( ijzer in vlees, vis, eieren, volle graanproducten, groene groenten,
peulvruchten)
o Malabsorptie ( vb= bij coeliakie, ziekte van crohn)
- Verhoogd verlies
o Bloedverlies ( bv menstrueel, darmkanker)
- Verhoogde behoefte
o Zwangerschap, kinderen…
Voldoende ijzerinname is belangrijk ( 10 mg/ dag voor mannen , 15 mg/dag voor vrouwen) slecht
5 à 10 % van Fe uit voeding wordt geabsorbeerd in de darm. Het lichaam beschikt daarom
uitgebreide ijzerreserves o.a. onder de vorm van ferritine, een ijzerbindend eiwit dat vooral voorkomt
in de lever, rood beenmerg en in beperktere mate, het bloed.
, 1.2.2. Morfologie
- RBC zijn microcytair en hypochroom
o RBC bevatten minder Hb bij ijzertekort kleiner en lichter van kleur
1.2.3. Typische afwijkingen aan bloedparameters
- Transferrine Fe-bindingscapaciteit)
o Transporteert Fe in het bloed
o Bindingscapaciteit meten van transferrine ( hoeveel vrije plaatsen)
o Bij ferriprieve anemie meer bindingscapaciteit ( meer vrije plaatsen)
- Ferritine
o Slaat ijzer op
o Bij lang bestaande anemie ferritine gedaalt
- Vrije Fe ( serumijzer)
o bij ferriprieve anemie minder vrij circulerend ijzer
minder vrije Fe + ferritine is gedaald + bindingscapaciteit is gestegen vermoeden bevestigen van
ferriprieve anemie
1.2.4. bijkomende symptomen
- bij ernstig ijzergebrek
o bleke mucosae ( bv bleke lippen)
o stomatitis ( onsteking vd mond)
o brokkelige vervormde nagels ( lepeltjesnagels)
o pica = het eten van oneetbare , ijzerrijke dingen zoals aarde ( soms bij kinderen)
o rusteloze benen
1.2.5. behandeling
- primaire oorzaak behandelen
- peroraal ijzersubstitutie gedurende enkele maanden ( lichaamsreserves terug aanvullen)
- preparaten met vitamine C (ascorbinezuur) Fe wordt beter opgenomen in licht zuur milieu
BCFI= 14.1.1 IJZER
Nevenwerkingen orale Fe- substitutie ?
zwarte stoelgang
maag-darm klachten
, 1.3. Megaloblastische anemie
- gevolg van tekort aan de productiefactoren Vitamine B12(= cobalamine) en/of
foliumzuur(=folaat = vitamine B11= FH4)
- folium komt vooral voor in verse bladgroenten ( spinazie + volkoren granen, vlees en zuivel)
- Vitamine B12 enkel in dierlijke producten ( melk, vlees,eieren)
o Vit B12 is complexe vitamine en kan enkel worden opgenomen d.m.v ‘intrinsic factor’
(IF)
1.3.1. Oorzaken
- Tekort aan foliumzuur vit b11 FH4)
o Malabsorptie ( bv= bij ziekte van crohn, gastric bypass, alcoholisme)
o Inname van foliumzuurremmers zoals methotrexaat(BCFI= 13.2.1) o.a bij reuma en
kankerpt
- Tekort aan vit. B12
o Veganisme
o Malabsorptie ( crohn, gastric bypass, ethyl)
o Totale afwezigheid van IF door auto-immuundestructie van de IF producerende
cellen in de maag ( pernicieuze anemie)
1.3.2. Morfologie
- Macrocytair + hyperchroom megaloblasten
Te kort B12 en/of foliumzuur wordt de DNA synthese verstoord, waardoor RBC moeite hebben
om te delen tijdens hun rijpingsproces in het beenmerg. Het gevolg is dat de RBC die in het
perifeer bloed terechtkomen te groot zijn en relatief veel Hb bevatten megaloblasten.
1.3.3. Typische afwijkingen aan bloedparameters
- Serumconcentraties FH4 en/of vit B12 gedaald
- Antistoffen tegen IF bij vermoeden pernicieuze anemie
1.3.4. Bijkomende symptomen
- Bij langdurig vit. B12 tekort neurologische symptomen
o Perifere neuropathie = gevoelsstoornissen, incontinentie
o (irreversibele) motorische stoornissen, spasticiteit
o Geheugenverlies, irritabiliteit
o Dementie