Voedingsleer
6 Vetten
6.1 Omschrijving
Vetten of lipiden
• Vetten leveren de meeste calorieën (1 gram vet – 9 kcal).
• Vetten zijn niet in wateroplosbaar (in bloed) en komen in alle cellen voor.
• Vetten vinden we in alle voedingsmiddelen (zelfs fruit heeft een zeer klein percentage in
tegenstelling tot noten, zaden en pitten die er rijk aan zijn).
• Vetten zijn noodzakelijk voor de goede werking van het lichaam. Het is een illusie te denken
dat men vetarm zou kunnen leven.
=> Vetten zijn onmisbaar in een gezond voedingspatroon.
Vetten zijn opgebouwd uit vetzuren. Ze verschillen van elkaar in hun smeltpunt
In het verleden werd de fout gemaakt door geen onderscheid te maken tussen ‘plantaardige en
dierlijke vetten’, tussen ‘de goede en de slechte vetten’.
6.2 Functie van vetten
Noodzakelijk voor een goede werking van het lichaam. Als we het niet via de voeding krijgen, maakt
het lichaam zelf vet aan uit koolhydraat of eventueel uit eiwit.
• Brandstof voor je lichaam, voor het afweersysteem
• Bouwstof voor de cellen. Celmembranen zijn opgebouwd uit fosfolipiden (verzamelnaam
voor vetachtige stoffen)
• Zorgen voor warmte en isolatie/bescherming. (onderhuids vet is ene goede warmte-isolatie
en beschermt een aantal organen zoals de nieren tegen o.a. stoten)
• In de vorm van lipoproteïne wordt het transport van vet naar cellen geregeld.
• Opslag van energie. Vetten kunnen direct aangesproken worden als energiebron of
opgeslagen worden als vetweefsel.
• Goede opname van de vitamines A, D, E en K in het lichaam. en ze leveren essentiële
vetzuren
• Vetten heb je nodig voor de cel opbouw en het onderhoudt van de celmembranen.
• Geven een goede smaak.
• Een vertraagde maagwerking. Vet houdt het voedsel langer in de maag waardoor eiwit
beter verteerd wordt.
, • Een sneller verzadigingsgevoel. (hormoon endogastrine, remt de maagsapafscheiding en
bewegingen van de maag waardoor het voedsel langer in de maag blijft eetlust wordt
afgeremd)
6.3 Structuur van vetten
Vetten zijn chemische verbindingen die bestaan uit één molecuul glycerol waaraan zich drie
moleculen vetzuren hebben gehecht (triglyceriden)
Glycerol kan zich binden met 3 dezelfde of met 3 verschillende vetzuren. Lang/kort
verzadigd/onverzadigd zijn.
6.4 Soorten vetzuren
6.4.1 VERZADIGDE VETZUREN:
• De koolstofatomen (C) zijn met een enkele binding met elkaar verbonden.
• Voor de mens niet essentieel omdat het lichaam ze kan aanmaken.
• Het zijn ongezonde vetten en weinig functioneel voor het lichaam. / Ze werken cholesterol verhogend.
• Verzadigd vet is op kamertemperatuur vast van vorm, ze hebben een hoog smeltpunt.
• In dierlijk voedsel: vlees, vis (met uitzondering van makreel, haring, paling, sardine en zalm = vette vis),
melk (3,5 % vet waarvan slechts 0,1 % MOV) en melkproducten zoals roomboter, ghee, kokosvet, cacao,
koek, sauzen en snacks.
6.4.2 Onverzadigde vetzuren
De koolstofatomen (C) zijn met één of meer dubbelde bindingen met elkaar verbonden.
Voor de mens essentieel omdat ze niet in het lichaam worden aangemaakt (= essentiële vetzuren). Ze
moeten dus via de voeding worden opgenomen.
Ze zijn vloeibaar op kamertemperatuur.
Komen vooral voor in plantaardige voedingsmiddelen en worden ook wel
“de goede vetten” genoemd.
Paar uitzonderingen: vette vissoorten juist veel OV en kokos, cacaoboter en palmolie veel VV.
1/ Enkelvoudige onverzadigde vetzuren (EOV)
• Enkelvoudig verwijst naar het voorkomen van één dubbele binding
• De meeste zijn vloeibaar bij kamertemperatuur.
Omega-9-vetzuren:
– o.a. in olijven, olijfolie, avocado, amandelen, noten enz.
– worden in verband gebracht met een cholesterolverlagend effect en de stimulatie
van een elastische celwand
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper helenavermeulen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.