Inleiding tot het recht
HOOFDSTUK 1. OBJECTIEF EN SUBJECTIEF RECHT
1. Onderscheid tussen objectief en subjectief recht
- Objectief recht: recht als een maatschappelijk gegeven waarmee men als
individu mee wordt geconfronteerd
o Het geheel van gedragsregels voor het maatschappelijke leven,
waarvan het respect wordt afgedwongen door de overheid
o Doel: belangen van de mensen in hun onderling verkeer ordenen en
beschermen
o Het geheel van algemene (on)geschreven regels voor uiterlijke
gedragingen (geen gedachten) van in maatschappelijk verband
levende mensen (niet dieren)
- Subjectief recht: rechtsfenomeen individualiseren en bekijken vanuit het
standpunt van het individu
o Een aanspraak die een bepaald persoon aan een rechtsnorm
ontleent
Om een zaak te gebruiken
Om van een ander individu een bepaalde prestatie te vereisen
2. Verband tussen objectief en subjectief recht
- Twee zijden aan eenzelfde medaille
o Objectief recht is het geheel van de door de overheid afgedwongen
gedragsregels ter ordening van het maatschappelijk verkeer
o Gedragsregels bestaan uit algemeen verbindende bevelen
o Hieruit vloeien voor de bestemmelingen van de regel verplichtingen:
rechtsplichten
Verbintenissen om iets te doen: positieve daad
Verbintenissen om iets niet te doen: onthouding
- Gedragsregels worden opgelegd ten voordele van anderen
o Subjectieve rechten zijn door het objectief recht beschermde
aanspraken op andermans gedrag
o Het objectieve recht regelt en beschermt het subjectieve recht
- Voorbeeld: de onrechtmatige daad (artikel 1382 – 1386 oud BW)
o Algemeen verbod van de onrechtmatige daad
Het foutief veroorzaken van schade in een buitencontractuele
context
Artikel 1382 oud BW creëert een subjectief recht op
schadeloosstelling in natura of bij wijze van schadevergoeding
in geld
1
, o Voorwaarden
Fout
Objectieve component: de daad
o In acht nemen van de algemene
zorgvuldigheidsplicht
o Het gedrag wordt vergeleken met het gedrag
van een goede huisvader: bonus pater familias
= een normaal, vooruitziend en redelijk persoon,
geplaatst in dezelfde concrete omstandigheden
Subjectieve component: de onrechtmatigheid
o Men handelt pas foutief als men in staat is om
bewust te handelen: schuldbekwaam
o Personen die niet schuldbekwaam zijn
Infantes: zeer jonge kinderen
bv. kleuter steekt rietje in iemands oog
Geesteszieken
mogelijke foutloze aansprakelijkheid op
basis van artikel 1386bis oud BW
Schade
Materiële/stoffelijke of immateriële/morele schade
Schadeloosstelling: het geheel aan herstelmaatregelen
die er vooral op gericht zijn de benadeelde zo goed
mogelijk te plaatsen in de hypothetische toestand
waarin hij zou hebben verkeerd, mocht de
onrechtmatige daad niet hebben plaatsgevonden
Om schadevergoeding te verkrijgen volstaat een bewijs
van een schending van de belangen van de eiser
schending van subjectief recht is noch noodzakelijk,
noch voldoende
Verlies moet in geld waardeerbaar zijn
Oorzakelijk verband
Causaliteitsprincipe: alle schade, maar ook enkel die
schade die iemand heeft veroorzaakt, moet vergoed
worden
Equivalentieleer: elke fout zonder dewelke de schade
zich niet zou hebben voorgedaan, zoals ze zich in
concreto voordeed, wordt als oorzaak van de schade
aangemerkt
o De fout moet een noodzakelijke voorwaarde zijn
voor het intreden van de concrete schade
o Alle oorzaken zijn gelijkwaardig of equivalent: ze
waren allemaal even noodzakelijk om de
concrete schade te laten intreden
Geen rekening houden met voorbestemdheid /
predispositie voor de schade
o Voorbeeld: pantoffel-eierschedelarrest
o Geldt enkel op voor buitencontractuele aansprakelijkheid
o Als je niet de juiste objectieve rechtsregel kan aanbrengen, ga je
ook niet van je subjectieve rechten kunnen genieten
altijd kunnen zeggen waarop je claim gebaseerd is
2
, - Relevantie onderscheid
o Contencieux
Subjectief contencieux: je claimt je subjectieve recht op basis
van objectieve regels
Objectief contencieux: geheel van geschillen waar de
uitkomst niet het toekennen is van een subjectief recht
gebaseerd op een objectieve regel, maar waar je de
objectieve regels zelf in vraag gaat stellen
Voorbeeld: nieuwe wet in het parlement
o Legitimiteit van die nieuwe wet zelf in vraag
stellen
o Niet bij de gewone rechtbanken
Het recht zelf wordt bijgestuurd door Raad van State
en Grondwettelijk Hof
o Verschil tussen gewone hoven en rechtbanken vs. Raad van State
en Grondwettelijk Hof
3
, HOOFDSTUK 2. KLASSIEKE DEFINITIE VAN HET OBJECTIEF RECHT
1. Werkdefinitie
Het objectief recht is het geheel van imperatieve door de overheid afdwingbare
regels, voor de uiterlijke gedragingen van de rechtssubjecten.
2. Imperatief karakter: rechtsregels verbieden of gebieden
- Principe
o Twee soorten regels
Indicatieve regels: drukken uit wat is (bv. wetten van de
natuurkunde)
Imperatieve regels: drukken uit wat anders kan, maar niet
anders mag (bv. rechtsregels)
Gebieden en verbieden: rechtsregels beperken de
vrijheid van de persoon
Kunnen op een positieve of negatieve wijze
geformuleerd worden
- Ook permissieve regels houden indirecte en verbod in
o Permissieve regels: rechtsregels die een toelating inhouden
vaak een uitzondering op een tevoren bepaald verbod
o Indicatieve formulering is slechts een schijn
Rechtsregels zijn nooit feitelijke vaststellingen
Ook al worden ze zo wel geformuleerd
- Verschillende graden in het verbindend karakter van de rechtsregel
o Resultaatsverbintenis, garantieverbintenis en middelenverbintenis
Notie
Resultaatsverbintenis: verbintenis tot resultaat, tenzij
overmacht
o Verplichting om een bepaald resultaat te
bereiken, onafhankelijk van de hiertoe vereiste
inspanningen
o Uitzondering: overmacht
Kan je niet zelf voor verantwoordelijk zijn
Voorbeelden: oorlog, natuurrampen
Onvoorzienbare dingen waar je niets aan
kan doen
o Wie moet wat bewijzen?
Het louter uitblijven van het resultaat
maakt dat er een probleem is
Geen bewijs nodig
o Voorbeeld: op de snelweg mag je 120km/h
rijden, maar je rijdt toch sneller
In de rechtbank: ik heb mijn best gedaan,
maar het is niet gelukt
MAAR het is een resultaatsverbintenis: je
moet je er aan houden
maakt niet uit of je je best hebt
gedaan of niet, het resultaat is wat telt
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bente11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.