1 Hoofdstuk 1: Basisbegrippen
1.1 Wetenschappelijk verantwoord onderzoek
Onderzoekers stellen zich voortdurend vragen en zoeken naar antwoorden hierop door
verschijnselen te beschrijven en te verklaren bestaande kennis aanwenden om zo inzicht te
krijgen in hun bevindingen of nieuwe kennis te ontwikkelen
Belang van een goed opgezet en uitgevoerd onderzoek
Belang van strikte regels
Wetenschappelijke kennis ≠ alledaagse kennis
Geldige en betrouwbare kennis
De onderzoeker moet goed weten wat hij zal onderzoeken maar ook bij wie en hoe hij dat zal
doen
Onderzoek is een doelgericht proces waarbij men op een systematische manier op basis van een
onderzoeksontwerp, data verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare en valide wijze
onderzoeksvragen te beantwoorden die deel uitmaken van een probleemstelling.
Onderzoek is doelgericht
Het doel is meer bepaald onderzoeksvragen over een bepaald onderwerp beantwoorden
Dit onderwerp is vooraf afgebakend door zorgvuldig een probleemstelling op te stellen
Systematisch werken is een centraal kenmerk dat onderzoek onderscheid van bv.
dagdagelijkse observaties
Men werkt aan de hand van een vooraf vastgelegd onderzoeksontwerp
Pas nadat men dit zorgvuldig heeft uitgewerkt, zal de dataverzameling en -analyse
plaatsvinden
Onderzoek moet altijd 2 basisvereisten nastreven, met name validiteit en betrouwbaarheid
1.2 Soorten onderzoek
Indeling naar het doel, de grondvorm en de tijdsperspectieven
1.2.1 Verschillende doelen: fundamenteel en praktijkgericht onderzoek
2 hoofdtypen van wetenschappelijk onderzoek:
fundamenteel of theoriegericht onderzoek
praktijkgericht of toegepast onderzoek
Fundamenteel onderzoek Praktijkgericht onderzoek
Doel: kennis vermeerdering, om algemeen Doel: vragen uit de praktijk beantwoorden
geldende kennis te ontwikkelen Toepassen van wetenschappelijke kennis
Bijdragen aan de wetenschap
Opdrachtgevers: vaak universiteiten of andere Opdrachtgevers: vaak organisaties, bedrijven
onderzoeksinstellingen of federale, regionale en lokale overheden
BEGRIP DOEN
Voorbeeld: Actie onderzoek
Theoretische relevantie De onderzoeker werkt (o.b.v. onderzoek) iets
uit voor ‘de praktijk’, voert dit zelf uit en doet
er verder onderzoek naar.
1
,Wanneer een onderzoeker zelf mee wordt betrokken in de uitvoering van zijn aanbevelingen,
spreekt men van een actie-onderzoek.
Actie-onderzoek: vorm van praktijkgericht onderzoek: onderzoekers eventueel in samenwerking
met mensen uit het werkveld, systematisch praktijkstudies en/of handelingen onderzoeken.
Zowel fundamenteel als praktijkgericht onderzoek moet volgens een wetenschappelijke aanpakt
worden gevoerd, dus via een systematisch stappenplan en een transparante manier van werken.
(optimale betrouwbaarheid en validiteit worden nagestreeft)
1.2.2 Verschillende grondvormen: kwantitatief en kwalitatief onderzoek
Twee grondvormen van wetenschappelijk onderzoek
Kwantitatief onderzoek
Kwalitatief onderzoek
Kwantitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek
- Onderzoek in de breedte - Onderzoek in de diepte
- Enquêtes, experimenten, kwantitatieve - Interviews, focusgroepen, observaties
vormen van observatie
- Groot aantal deelnemers - Klein aantal deelnemers
- Interpretatie van cijfermateriaal - Interpretatie van taal
! Beide grondvormen zijn gelijkwaardige vormen van onderzoek en ze kunnen als complementair
worden beschouwd, ze vullen elkaar aan. Beide kunnen voorkomen in één onderzoek !
1.2.3 Verschillende tijdsperspectieven
Cross-sectioneel onderzoek: mensen worden eenmalig, op bepaald tijdstip onderzocht
Longitudinaal onderzoek: loopt langer doorheen de tijd; meerder onderzoeksmomenten
o Trendonderzoek: op regelmatige tijdstippen, niet telkens bij dezelfde doelgroep
o Panelonderzoek: op regelmatige tijdstippen, bij dezelfde doelgroep
Retrospectief onderzoek: blikt terug in de tijd
Prospectief onderzoek: kijkt vooruit in de tijd, meerdere onderzoeken op verschillende
tijdstippen
2
,Zelfde persoon, verschillende
tijdstippen
Langer doorheen de tijd
Duurt lang
Eenmalig, verschillende
meetmomenten
Twee soorten:
Trendonderzoek:
regelmatige tijdstippen,
niet dezelfde doelgroep
Panelonderzoek:
regelmatige tijdstippen,
dezelfde doelgroep
3
, 1.3 Eisen aan onderzoek
1.3.1 Wetenschappelijke eisen
I. Empirisch
Zintuigelijk waarneembaar
Onderzoekbaar
Hypothese moet je kunnen toetsen: deze veronderstelling moet falsifieerbaar of
weerlegbaar zijn (= bewijzen dat het klopt of niet klopt)
II. Onafhankelijk
= Onafhankelijke opdrachtgever en onderzoeker
▫ Geen persoonlijke voordelen die het onderzoek sturen
▫ Geen vooropgezette mening die het onderzoek stuurt
Een onderzoek niet in een bepaalde richting sturen
III. Betrouwbaar
= Als je het onderzoek op dezelfde manier over zou doen, zou dit (ongeveer) dezelfde
resultaten moeten opleveren (‘exactheid’)
▫ Dit kan in gevaar komen door toevalsfouten
▫ Hoe kleiner de kans op toevalsfouten, hoe betrouwbaarder
IV. Valide (geldig)
= Elk onderzoek zou ‘correcte’ resultaten moeten opleveren: je moet meten wat je wil
meten.
▫ Dit kan in gevaar komen door systematische fouten
▫ Hoe kleiner de kans op systematische fouten, hoe groter de geldigheid
Bolletjes dichtbij
elkaar = betrouwbaar
Hoe dichter bij het
midden = valide
Begrippen
betrouwbaarheid en validiteit verwijzen naar het vermijden van fouten in alle fasen van het onderzoek.
Empirische cyclus
Schetst het verband tussen theorie of ideeën (bestaande kennis) enerzijds en empirie
anderzijds
Deductie: vertrekt vanuit de theorie of ideeën en op basis hiervan worden
onderzoeksvragen gesteld of hypothesen gevormd
Inductie: vertrekt vanuit de empirische realiteit, de data
We spreken van een empirische cyclus: fasen van inductie en deductie kunnen elkaar
opvolgen kan binnen eenzelfde onderzoek maar het is ook goed mogelijk dat een
onderzoek verder bouwt op een andere
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yentlm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,04. Je zit daarna nergens aan vast.