Rechtsbedeling
1 Situering
Situering van het begrip ‘Rechtsbedeling‘
o Het ‘recht op een eerlijk proces’ is een mensenrecht dat onder andere opgenomen is in
artikel 6 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden
(EVRM).
o Wordt ook wel recht op behoorlijke rechtsbedeling genoemd
o Dat veronderstelt de uitbouw van onafhankelijke en onpartijdige rechtbanken waar
burgers naar toe kunnen wanneer ze een juridisch geschil hebben.
o Burgers hebben daarbij het recht om zich te laten bijstaan door een advocaat (recht op
juridische bijstand)
o Situering
o Situering van het begrip ‘Rechtsbedeling‘
o Vaak leiden juridische geschillen evenwel niet tot een procedure voor de rechtbank
wegens te duur, te lang, te omslachtig...
o Geschillen worden daarom vaak beslecht buiten de rechtbank. Dat kan op verschillende
manieren. We noemen dit ‘alternatieve geschillenregeling’
o Belangrijk in heel dit verhaal is ook de vraag in welke mate mensen op de hoogte zijn van
hun rechten. En waar ze terecht kunnen wanneer ze juridische informatie wensen. We
noemen dit ‘rechtshulp’
o Deze presentatie gaat achtereenvolgens in op
Rechtshulp
Alternatieve geschillenregeling
Geschillenregeling voor de rechtbank
,1. Advocatuur
Advocaten doen meer dan burgers vertegenwoordigen voor de rechtbank
Taken van een advocaat
o Cliënten informeren
o Advies te verstrekken
o Helpen om geschillen buiten de rechtbank te beslechten (onderhandelen, bemiddelen...)
o Vertegenwoordigen bij procedures (pleitmonopolie, behalve…)
In elk gerechtelijk arrondissement gratis juridische eerstelijnsbijstand, bemand door advocaten
Vindt plaats in justitiehuizen, OCMW’s, Sociaal huis....
Beantwoordt eenvoudige juridische vragen over uiteenlopende onderwerpen:
o huur
o faillissement ...
o familiale zaken (adoptie, ouderlijk gezag, echtscheiding, uitkering levensonderhoud...)
o consumentenproblemen
o uitvoering straffen (bv. werkstraf, elektronisch toezicht, voorwaardelijke vrijlating)
o ...
Juridisch advies eerstelijnsbijstand kan bestaan uit
o Antwoord op eenvoudige juridische vragen
Moet ik antwoorden op deze brief?
Welke dienst kan mij verder helpen?
Moet ik aanwezig zijn op de zitting?
Is het de moeite een advocaat te raadplegen?
Kan ik nog iets ondernemen
o Informatie over bevoegde diensten
o Verwijzing naar bevoegde diensten indien nodig
Juridische eerstelijnsbijstand wordt georganiseerd door de Commissie voor juridische bijstand
(CJB)
Samenstelling
o Vertegenwoordigers van de balie (advocaten)
o Vertegenwoordigers van het Geïntegreerd Breed Onthaal (OCMW, CAW, Sociale
Diensten Ziekenfondsen)
o Vertegenwoordigers van organisaties die werken met de meest kwetsbare doelgroepen
Taken
o Organiseert zitdagen eerstelijnsbijstand
o Bevordert overleg tussen organisaties voor juridische bijstand
o Verspreidt informatie over juridische bijstand
2. OCMW
Artikel 1. OCMW -wet
“Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de
mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid.
Er worden openbare centra voor maatschappelijk welzijn opgericht die, onder de door deze wet
bepaalde voorwaarden, tot opdracht hebben deze dienstverlening te verzekeren.”
Art. 60§2 OCMW-wet
“Het centrum verstrekt alle nuttige raadgevingen en inlichtingen en doet stappen om de betrokkenen
alle rechten en voordelen te verlenen waarop zij krachtens de Belgische of de buitenlandse wetten
aanspraak kunnen maken”.
Meeste OCMW ’s hebben dienst rechtshulp
o Stafmodel of baliemodel
o OCMW ‘s zitten in CJB
, 3. Vakbonden
Vakbonden voorzien rechtshulp voor hun leden
Juridisch advies op vlak van arbeidsrecht – sociale zekerheidsrecht
o Ontslag
o Kinderbijslag
o Werkloosheid
o …
Kunnen pleiten voor de arbeidsrechtbank (uitzonderlijk ook ondernemingsrechtbank,
beslagrechter)
Uitzondering op pleitmonopolie advocaten
4. Mutualiteiten/ziekenfondsen
Meeste ziekenfondsen voorzien rechtsbijstand voor hun leden
Juridisch advies op vlak van sociaal /medisch recht
o Ziekteverzekering
o Pensioenen
o Verhoogde kinderbijslag
o Ziekenhuisfacturen
o Medische fouten
o …
Soms ook procesfinanciering
Vaak via “Dienst maatschappelijk werk van ziekenfonds”
5. Verbruikersorganisaties
Test aankoop is bekendste
Geeft tijdschriften uit met consumenten- en juridische informatie
o Test-aankoop
o Budget & recht
o Test gezondheid
Geven advies aan leden en bieden rechtsbijstand
Nemen vaak deel aan arbitrages en geschillencommissies (zie verder)
Mogelijk om “class actions” (groepsvordering) te voeren namens consumenten
o Dieselgate - Volkswagen
o NMBS
o Groupon (zie fragment volgen de slide (https://youtu.be/QybbFt0eVbA)
6. Wetswinkels - huurdersbonden
Wetswinkels ontstaan jaren ‘70 door studenten rechten
Gaven / geven gratis advies op juridisch vlak
Zie: www.dewetswinkel.be
Vaak omgevormd tot huurdersbonden die huuradvies geven
Huurdersbonden tegenhanger eigenaarssyndicaten: collectieve belangenbehartiging
7. Kinderrechtswinkels
Sinds 2017 is de naam kinderrechtswinkel gewijzigd naar tZitemzo
Taken van tZitemzo zijn:
o Individueel info- en advies verstrekken °Maatschappelijke actie voeren
o Collectief informatie verstrekken ° Daadwerkelijke rechtsbijstand bieden
Op het web: https://www.tzitemzo.be/
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leengoovaerts1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.