Hoofdstuk 1 Algemene inleiding: Wat is psychologie
1.1 Omschrijving van de term
Waarom psychologie in de lerarenopleiding?
o Tijd waarin veel gebeurd bij de kinderen op vlak van leren en hun socio-
emotionele ontwikkeling
o Leerkrachten spelen daarin een begeleidende en stimulerende rol
Waarom is leerpsychologie interessant voor ons?
o Goede basiskennis van onderwijs leerpsychologie is nodig
Inzicht in leerprocessen
Hoe leerpotentieel stimuleren?
Gebruik van maken in je lessen
o Voorbeeld
Kennis geheugen
Kennis leerstrategieën
1.1.1. Onderscheid tussen intuïtieve mensenkennis en psychologie
Intuïtieve mensenkennis
In de dagdagelijkse omgang verstaat men onder “een goed psycholoog” dikwijls
iemand die veel intuïtieve mensenkennis heeft.
Mensenkennis is het inzicht in eigen gedrag en dat van anderen en doet zich voor in
toevallige en persoonlijke omstandigheden. Mensenkennis is subjectief.
Wat is psychologie
Komt uit het Grieks en betekent zielkunde of geestesleer.
Psyche = adem of ziel
Logos = wetenschap of leer
1. Oorspronkelijk was het een dualistisch mensbeeld (twee visies). De mens
werd beschouwd als twee-eenheid van geest en lichaam, waarbij de geest als
inspirerende motor en het lichaam als uitvoerende machine gedrag vertoont
en waarbij het lichaam ondergeschikt is aan de geest.
2. De eerste psychologen (einde 19de begin 20ste eeuw) bestudeerden de geest.
3. Later verwierpen psychologen deze benadering omwille van het gebrek aan
objectiviteit. Zij bestudeerden alleen nog het uiterlijk waarneembaar gedrag.
Zielkunde werd omgebogen tot gedragsleer (behaviorisme).
4. Vanaf 1950 weer interesse voor mentale processen zoals geheugen,
verbeelding, dromen. Deze studie baseert zich op objectieve,
wetenschappelijke gegevens.
Pagina 1 van 40
,Hedendaagse definitie:
- Psychologie is de wetenschappelijke studie van de mentale processen (de geest) en
het gedrag van individuen.
- Psychologie bestudeert een hele reeks gedragingen, gedachten en gevoelens.
o Psychologie houdt zich niet alleen bezig met hetgeen we waarnemen bv.
pesten, maar ook met hetgeen zich binnenin ons afspeelt bv. zich verdrietig
voelen.
o Psychologie tracht de mens in zijn context of omgeving te begrijpen.
o Psychologie bestudeert zowel kleine deelfuncties als groteren gehelen.
Informatieverwerking
Verwerking van visuele illusies
Oplossen van complexe problemen
- Psychologen gaan gebruik maken van een wetenschappelijke methode om hun
ideeën te toetsen aan de realiteit.
1.1.2. Psychologie is een wetenschap
Wat betekent het woord wetenschappelijk?
In de wetenschap maakt men gebruik van objectieve en vastgelegde methodes om feiten en
gebeurtenissen in de wereld beschouwen, te verklaren en te voorspellen.
Pagina 2 van 40
,Hoofdstuk 2 Leren op school
2.1. Inleiding
Naast het ‘schoolse leren’ bestaan er vele vormen van ‘buitenschools leren’.
Het woord ‘leren’ heeft verschillende betekenissen. In de gewone omgangstaal bedoelen we
met ‘leren’ het verwerven en inoefenen van allerlei kennisinhouden en vaardigheden.
Om adequaat te begeleiden moet de leerkracht zicht hebben op de diverse leerprocessen en
weten hoe deze leerprocessen bij de kinderen verlopen. Ook is het belangrijk dat de
leerkracht weet op welke wijze de kinderen leren.
2.2. Wat is leren?
2.2.1. De basis van het ‘leren’
Het woord ‘leren’ heeft meerdere betekenissen
- Algemeen is het kennis of vaardigheid verwerven, kennis opslaan in het geheugen,
inzicht verwerven en toepassen.
- Definitie:
Leren is een proces waardoor ervaringen een blijvende verandering veroorzaken in
het gedrag of in de mentale processen
- Eigenschappen:
o Leren is een actief proces en gebeurt in interactie met de omgeving. Zo
kunnen de leerlingen hun kennis opbouwen.
o Leren is een proces
Na het leerproces weet de lerende iets wat hij daarvoor niet wist,
beheerst hij een bepaalde vaardigheid beter dan voordien en
ontwikkelt hij een attitude die hij voordien niet had.
De leeromgeving
Dit zin de getroffen maatregelen in de omgeving van he kind
om het zo optimaal mogelijk te laten leren.
De leeromgeving bepaalt mee of er op efficiënte wijze geleerd
kan worden.
Een leeromgeving kan ‘natuurlijk’ zijn bv. men leert spontaan
zijn lepel naar de mond te brengen, maar het gebeurt ook
‘kunstmatig’. Bv. we gaan naar school om te leren.
o Bij leren gaat het om duurzame gedragsveranderingen.
Pagina 3 van 40
, o Leerprocessen resulteren in een diversiteit van gedragsmogelijkheden.
Cognitieve leerresultaten waaronder kennisverwerving, geheugen,
gebruik van kennis en oplossingsmethoden bij probleemoplossend, …
Motorische leerresultaten: waaronder hand- en overige lichamelijke
vaardigheden.
Dynamisch-affectieve leerresultaten: waaronder zich de gevoelens,
de motivaties, de interesses en de waardepatronen bevinden.
o Leren heeft een uitwendig en inwendig aspect.
Één en dezelfde prestatie kan op heel verschillende handelingsstructuren
berusten.
Uitwendig = de waarneembare, observeerbare reactie
Inwendig = de manier waarop de prestatie geleverd wordt
Bv. zie cursus pg. 11
o Het leren is een dynamisch proces!
Principes van verwerving van kennis
2.2.2. Het leerproces: 6 principes van verwerving (Hattie & yates, 2015)
1. Leren vraagt tijd, inspanning en motivatie
- Leren is een langzaam proces dat maanden en jaren kost in plaats van dagen
of uren.
- De indruk dat we snel leren is bedrieglijk
2. De concentratieboog is kort
- De meeste hebben een natuurlijke aandacht – of concentratieboog van
ongeveer 15 à 20 minuten.
- Onze aandacht wordt gemakkelijk verstoord door bv. externe geluiden
worden we gemakkelijk afgeleid.
3. Gespreid leren is effectiever dan aaneengesloten leren
- Gespreid leren voorkomt een vluchtige opnamen van informatie
- Door deze methode vermijd je dat leerinspanning door vermoeidheid minder
effectief wordt.
- Het effect zie je het meest bij procedurele vaardigheden bv. autorijden leer je
beter in sessies dan alles op één dag.
- Wordt het ‘spacing-effect’ genoemd.
Pagina 4 van 40
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meganh2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.