Samenvatting colleges politieke antropologie
Hoorcollege 1 - Inleiding
‘...our collective survival depends on the ability to understand, and sometimes anticipate, the
strange world of other people’s politics’ (Jonathan Spencer 2007).
In de context van de nasleep van 9/11; terrorisme, nationalisme, etc.
Ook belangrijk in de hedendaagse context van de oorlog in Oekraïne.
Antropologie belangrijk grip te krijgen op de verschillende definities van politiek, orde,
besluitneming.
Politieke antropologie en de oorlog van Poetin
Gaat over ideologie, machtsbasis, beleid
Gedreven door primordiaal nationalisme: gelooft in de grootheid van Rusland,
omdat het Rusland is.
Een land met een lange geschiedenis
Maar ook over kwesties van respect en eer; vooral te weinig respect voor Rusland
vanuit buitenaf.
Veel vooral mannen hebben dit respect moeten afdwingen.
Ook over loyaliteit en persoonlijke relaties met veel verschillende actoren.
Gaat ook over vermogens; statelijke instituties.
Nieuwe werkelijkheden creëren door politiekvoering.
Het omzetten van geloven en ideeën; welke vermogens staan hem tot
beschikking. De staat in al zijn mogelijkheden.
Ook over beeldvorming en media.
Hoe deze media worden gebruikt en misbruikt door verschillende actoren.
Thema’s politieke antropologie
Ideologie.
Symbolen.
Narratieven,
Beeldvorming,
Macht,
Staat,
Beleid,
Geweld,
Etc.
Maar vooral de context waarin dit soort vraagstukken zich afspelen is van groot
belang.
De oorlog in Oekraïne raakt al deze thema’s aan.
Ontwikkeling en stromingen
Eerste antropologen: juridische achtergrond, focus op typologieën (classificeren) en
evolutie van politieke vormen (en samenlevingen; van tribes naar ingewikkeldere
politieke structuren).
Alle antropologen hielden zich soms bezig met politiek, nog geen
afgebakende ‘politieke antropologie’.
Doorbraak in 1940s en 1950s: African Political Systems (1940) was een reactie op
evolutionisme naar structureel-functionalisme.
Ze lieten zich minder leiden door politieke wetenschappen en filosofie in
westerse kaders, omdat ze dachten dat je daar toch niks aan zou hebben.
Primitive staten en staten zonder politieke organen (hier krijgen verwantschap
rollen juist politieke betekenissen).
, Inductief, afstand dominante politieke theorieën, primitieve en stateloze
samenlevingen, functie van politieke organisaties zorgt voor stabiliteit sociale
structuur.
‘A comparative study of political systems has to be on an abstract plane
where social processes are stripped of their cultural idiom and are reduced to
functional terms’.
Dit wordt gekend als het structureel functionalisme; welke rol politieke
structuren in een samenleving hebben.
In de politiek gaat het om wie de meeste macht kan uitoefenen door
gewelddadige middelen.
Georiënteerd op wat is de aard van politieke en sociale structuren en hoe
deze zich tot elkaar verhouden en wat hun functies zijn.
Nadruk op stabiliteit, equilibria (evenwichten), statische benadering en
weinig oog voor bredere koloniale context.
Meer een synchronische evolutie ipv. een historische evolutie.
Durkheim: samenlevingen moeten in evenwicht gaan en studies
hadden een wat statisch karakter.
Reactie 1950s: aandacht voor verandering en conflicten.
Met name door Manchester School.
Wordt juist gekeken naar conflict dat constitutief voor sociale en politieke
orde.
Aandacht voor handelingen → procesmatige benadering van politieke
processen.
Jaren 1960: agency wind in de zeilen, maatschappelijke omwentelingen, conflicten,
contradicties, engagement, invloed marxisme.
Door alles wat er in de wereld zich toen afspeelde, bijvoorbeeld het
uiteenvallen van de koloniën.
Meer aandacht voor sociaal-culturele breukvlakken.
De antropologie begint te reflecteren op haar eigen discipline: political
engagement.
Invloed van de Franse antropologie: Balandier (1967), Clastres (1972) en Franse
filosofie.
Coercion/instemming, symbolische dimensie politiek (ook in de VS; Geertz),
dialoog met andere disciplines.
Jaren 1980: breukvlak ontwikkeling politieke antropologie.
Opkomst poststructuralisme, met werk van Foucault en Bourdieu waar
politieke antropologie een nieuwe missie vindt.
Macht wordt in een veel breder kader geplaatst; zorgt voor thema’s als
symbolische macht en ‘representation’. Nieuwe uitdrukkingsvormen van
(politieke) macht.
Post-kolonialisme en feminisme hoort ook bij deze periode.
Foucault: vernieuwde en verbrede visie op macht, voorbij statelijke instituties
→ verzet, politiek van representatie.
Koster: postmodernisme, postkolonialisme, feminisme: loten aan de nieuwe
boom.
Positionaliteit, reflexiviteit, relatie kennis/macht.
Domein van politieke antropologie: kenmerken, discussies, dilemma’s
Politiek: verwevenheid of verzelfstandigde?
Relatie politiek en andere praktijken en processen: totaal sociaal feit (?),
kleinschalige samenlevingen, kritiek op institutionele en rationalistische
benadering politicologie.
Aan de andere kant: historische ontwikkeling van ‘verzelfstandiging politieke
domein’, staatsvorming, waardevol studieobject (denk aan dagelijks
taalgebruik).
, Te zien in het process van staatsvorming, geografische aanduidingen
van het politiek (bv. in den Haag); plekken waar de macht zetelt.
Een kloof tussen de politiek en de samenleving.
Twee perspectieven: aan de ene kant als ‘totaal sociaal feit’ dat overal
traceerbaar en bestudeerbaar is, maar aan de andere kant ook als een
domein dat claimt (en wordt gestigmatiseerd als) een eigenstandig onderdeel
van de samenleving (kijken naar evolutie van politieke vormen en instituties,
staatsvorming) en welke betekenis eraan wordt toegekend.
Idee van een continuüm?
Theoretische stromingen: verschillende opvattingen.
Terug naar African Political Systems: sterke traditie dat politieke functies,
reglering dwang/geweld (kernfunctie van politiek) verder reiken dan formele
politieke of statelijke structuren (bv. via verwantschapssystemen).
Traditie van studie van politiek in brede zin wordt vanaf 1980s enorm
versterkt (Foucault): macht is overal werkzaam → poststructuralisme.
Het politieke zit ook in het dagelijkse leven, niet alleen in formele
structuren en systemen. Macht manifesteert zich eigenlijk overal in de
maatschappij; een zijn geen niet-politieke ruimten meer in de
maatschappij.
Expansie van notie van macht(suitoefening), resoneert met etnografische
methode.
Enorme invloed van MF’s ideeën op antropologie van het politieke:
macht/verzet, staat, nationalisme, burgerschap, democratie… (ook
maatschappelijke ontwikkelingen).
‘Political turn in anthropology’; verschil voorgaande periode (1940-
1970).
Ondergang specifieke of afgebakende sub-discipline?
Vincent (1996): ‘short-lived subfield specialization’.
‘Studying power, and concomitant relations of dominant and
resistance, was firmly established as a substitute for studying politics
by the 1990s’ (Curtis and Spencer 2012).
Nadelen expansie notie macht/ politiek: eigen gebruik politieke categoriën
door onderzoeks-participanten zelf.
Wie bepaalt afbakening van het politieke domein?
Voorbeeld uit Sri Lanka: informanten trekken grens tussen religieuze organisatie en
politiek, het zijn twee afgebakende, niet verbonden domeinen.
Verschaft inzicht in etnografische betekenis van ‘politiek’.
De ‘afbakening van de politiek’ komt voort uit en definieert bepaalde sociale
contexten, historische omstandigheden, culturele processen en identiteiten.
Het perspectief van onderzoekers en respondenten verschilt significant.
Relatie met volgende onderscheiding: ‘politics as a category of practice’ en ‘politics
as a category of analysis’.
Bij politiek als een categorie van praktijk gaat het om de manier waarop
ideeën en betekenissen rond staat, natie of burgerschap worden
geproduceerd en gebruikt in alledaagse omstandigheden en ervaringen van
gewone mensen, die daarmee de wereld en hun plaats erin inzichtelijk
proberen te maken (voorbeelden).
Gaat over actoren en subjecten (emic).
Gaat over instituties en organisaties die gaan over de reguleren en
ordenen van het politieke en deze orde wordt opgelegd: de politiek.
Bij politiek als een categorie van analyse gaat het om een abstract(er)
perspectief op uiteenlopende verschijnselen of praktijken gehanteerd door
onderzoekers. Het gaat daarbij meer om een politieke lens op de sociale
werkelijkheid in zijn algemeenheid. Politiek wordt vooral begrepen in termen
van de werking van macht in alle sociale relaties (invloed MF).
, Gaat over geschoolde/professionele waarnemers (etic).
Het gaat over een algemeen machtsperspectief, het betwisten van de
politieke orde, het verdelen van agency, een voortdurend conflict om
wezenlijke vragen over de verdeling van de middelen: het politieke.
‘Agonisme’: politieke conflicten die zich bevinden in van
tevoren afgesproken politieke beslissingen.
Dit onderscheid is nuttig.
Dual profile: onderscheid tussen de politiek en het politieke.
Gaat om de dynamische spanning tussen deze twee dimensies
binnen de antropologie: de politiek wordt in discussie gesteld door het
politieke en het politieke wordt geordend en gedomesticeerd door de
politiek.
Het politieke doet voortdurend haar aanwezigheid gelden.
Spencer (2007) over ‘agonistic energies’: de affectieve, soms
gewelddadige dimensie van ‘het politieke’, haar onbegrensdheid om
buiten de institutionele kaders van ‘de politiek’ te treden, en de sociale
orde te ontregelen’.
Voorbeeld: eigen onderzoek (colectivos) rond probleem van verdwijning in Mexico.
Omdat de hoop op de staat en justitie verdwenen is.
Niet-politieke doelen: opsporen resten (terugvinden van familie),
strafvervolging.
Maar ook burgerlijke ongehoorzaamheid, agency, verzet, politiek statement,
solidariteit, gemeenschapsvorming.
Ze genereren verder dan hun oorspronkelijke doelstellingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper karijasperse. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.