Samenvatting
Onderwijskunde 3
Effectief, gevarieerd en gedifferentieers begeleiden van leerproccessen
Uitleg titel:
- effectief = effect op leren en welzijn
- gevarieerd = verschillende werkvormen
- gedifferentieerd = verschillende onderwijsnoden
- begeleiden = ondersteunen van de kinderen
Thema 1: leeromgeving realiseren
Inleiding
• Goed onderwijs
=> onderwijs dat kinderen tot leren brengt en hun leerprestatie verbetert
• Marzano (2010)
=> Vlaams en internationaal onderzoek
=> goed onderwijs wordt in hoge mate bepaald door een goede leeraar
=> didactische handelingen zijn cruciaal voor het effect op de leerprestatie
Bv: leerdoelen formuleren, feedback geven, scaffolding, goede vragen stellen,….
H1: leeromgevingen realiseren
1. Een kader
DIDACTISCH HANDELEN
LERAAR
LEREN INHOUD
IN DE
LEERLING
LEERPROCESSEN
-1-
,Samenvatting
Onderwijskunde 3
• 2 spelers in een onderwijsleersituatie
1) De leeraar
2) De lerende
=> Allebei eigen kenmerken (motivatie, achtergrond, voorkennis,…)
• Altijd ‘iets’ geleerd (inhoud)
=> Deze 3 zaken gaan altijd samen en vormen ‘leren in de klas’
• 3 vragen voor goed onderwijs:
1) Wat leert het kind?
=> leerinhoud
2) Hoe leert het kind?
=> leerprocessen
3) Wat doet de leeraar zodat het kind leert?
=> didactische handelingen
1.1. De leerling(en)
• Interactie tussen de individuele leerling en leraar
• Leerprincipes zijn belangrijk
=> principes die gevolgd worden om tot echt leren over te gaan
Bv: constructivisme, behaviorisme, Russische leerpsychologie
• Leeractiviteiten
=> Wat doen de leerlingen om bij te leren?
Bv: dingen opschrijven, handeling nadoen, nazeggen
• Belangrijk is: MIX AAN DIDACTISCHE AANPAKKEN
Vanuit didactisch oogpunt: didactiek is AANleren
‘Wat heeft het kind nodig aan ondersteuning of aan uitdaging om tot (betere) leerprestaties te komen of
om leerwinst te maken?’
=> Vraag verwijst naar handelsgerichte visie op onderwijzen
1.2. De leraar
Cruciale vraag: didactische handelingen?
1) Didactische principes
=> Volgens welke principes onderwijst de leraar?
bv: differentiatie, aanschouwelijk maken, CSA,…?
-2-
,Samenvatting
Onderwijskunde 3
2) Didactische werkvormen
=> Welke werkvormen gebruikt de leraar?
bv: methode, demonstratie, klasgesprek,…?
3) Instructietechnieken
=> Vormen van hulp en ondersteuning die de leraar biedt.
bv: antwoorden op vragen, scaffolding, modelleren,…
4) Didactische vaardigheden
=> om didactische principes, werkvormen en instructietechnieken te kunnen realiseren
bv: goede vragen stellen, flexibel omgaan met eigen kennis, gestructureerd bordschema maken,…
1.3. Leerinhoud
• Ordening leerinhoud:
1) Sequentieel geordend
=> in stapjes op elkaar volgen
=> logisch geordend
bv: wiskundelessen, spellingslessen, onderwerpen wero,…
2) Meer open karakter
=> niet vast aan een bepaalde volgorde
bv: muzische lessen, schrijflessen, onderwerpen wero (actua),….
1.4. Organisatie
• Leeromgevingen realiseren
• Fasering van een les
• Leertijd efficiënt gebruiken
• ‘directe instructiemodel’
• Verschillende groeperingsvormen
2. Leertheoriën en leeromgevingen realiseren
• Enkele grote stromingen uit de leerpsychologie:
1) Behaviorisme
=> observeerbare gedragsveranderingen (prikkel-respons)
=> 2 grote principes:
a. Pavlov: associatie tss 2 prikkels (hond)
b. Skinner&Thorndike: toevallig gedrag (rat)
-3-
, Samenvatting
Onderwijskunde 3
2) Cognitivisme
=> mentaal proces waarbij er veranderingen optreden in mentale structuren
3) Constructivisme
=> kennis komt tot stand door persoonlijke interpretaties en interacties met de (sociale) omgeving
4) Russische leerpsychologie
ZIE EXTRA BLAD: WERKBLAD 2 V/H KADER
H2: krachtige leeromgeving
1. Krachtige leeromgeving en leerprincipes
• Leren is….
o Constructief, actief
o Cumulatief
=> ze bouwen voort op wat ze al kennen
o Zelfsturend
=> bewaken en beheren van het leren door de llr zelf
o Doelgericht
=> llr zijn bewust en gericht op het leerdoel
o Context-gebonden
=> werkelijkheidsnabij
o Interactief en coöperatief
=> als het alleen nog niet lukt, dan lukt het wel met de nodige hulp
=> lrk + medeleerlingen
o Individueel verschillend
=> iedereen leert op een verschillende manier en tempo
=> als een school deze leerprincipes vorm geeft dan is er een krachtige leeromgeving
2. Didactische principes
• Didactische principes
o Aanschouwelijkheidsprincipe
o Herhalingsprincipe
o Activiteitsprincipe
o Belangstellingsprincipe
o Beperkingsprincipe
-4-
