1) Het Heinz dilemma is een fictief verhaal waarmee Kohlberg probeerde de verschillende stadia v morele rijpheid
probeert te illustreren. Op dit model kwam kritiek v Gilligan uit feministische hoek. De ethiek die o.a. naar aanleiding v
deze kritiek werd ontwikkeld heet men
a. De gevolgenethiek
b. De zorgethiek
c. De plichtsethiek
d. De deugdenethiek
_____________________________________________________________________________________________________
H2: Zorgethiek
Autonome mens Zorgende mens
Klemtoon Vrijheid Het rationele
(iedere mens verantw voor zijn eigen leven ) (mens is kwetsbaar, hebben elkaar nodig)
Kernwaarden Zelfbeschikking, zelfredzaamheid, gelijkheid, Verbondenheid, zorg, betrokkenheid, context
zelfontplooiing, zelfstandigheid
Ethiek Rechtvaardigheidsethiek: moraal is een kwestie v Zorgethiek: belang v verbondenheid en appèl vd
universele rechten, afspraken, principes (Kant) ander (Levinas)
Begeleiding Mensen activeren, zelfredzaamheid en autonomie Verbindend werken
stimuleren
Ons beroep focust zich op het autonome maken v mensen (Hoe autonomer, hoe gelukkiger), zorgende aspect
komt erbij in de begeleiding.
Heinz dilemma: Mag Heinz het medicijn stelen voor zijn terminale vrouw te redden?
- Kohlberg: bespreekt het dilemma adhv verschillende stadia van morele ontwikkeling
o Pre-conventioneel niveau
Angst voor de straf (gevangenis) vs. eigenbelang (vrouw redden)
o Conventioneel niveau
Loyaliteit (verwachting vrouw) vs. gehoorzaamheid wet (verwachting overheid)
o Post conventioneel niveau
Mensenrechten (recht leven) vs. universeel principe (leven belangrijker dan eigendom)
- Galligan: verschil jongens en meisjes
o Jongens: dominant (individu, onafhankelijk, zelfstandig, …) cfr. ethiek Kant, Bentham
o Meisjes: meer in privésfeer (zachte waarden: aandacht, betrokkenheid, …) cfr. ethiek Levinas, Tronto, …
, 2) De benadering v Oikoten behoort tot de categorie vh ervaringsleren en deze aanpak valt uit in 8 onderdelen. Hieronder
benoemen we er 4, en 1 van de 4 invullingen ervan is fout. Welke?
a. De context is structureel ingebed via een ondertekende overeenkomst
b. Oikoten beseft het belang v nazorg, maar kan hier zelf niet volledig op inzetten omdat de begeleiding na
de tocht er op zit
c. De begeleiders zijn uitermate gekwalificeerd en geprofessionaliseerd
d. Pad en doel zijn in zekere zin hetzelfde. Dat impliceert dat er, met uitzondering vd eindbestemming als
strategisch doel, geen specifieke doelstellingen worden gesteld.
_____________________________________________________________________________________________________
H5: Good practice ervaringsleren en zorg- en deugdenethiek: Oikoten methode
Kurt Hahn: ‘het is zonde de jongeren met opinies te bestoken en getuigt v verwaarlozing om hen niet te laten ervaren’
Wil karakter v zorg versterken en buitenactiviteiten opstarten. Componenten v ervaringsleren:
1. Omgeving 5. Nazorg
2. Activiteiten 6. Begeleiding
3. Reflectie 7. Duur
4. Context 8. Doel
Doelgroep: jongeren 15 – 18 jaar
- Gebrek aan toekomstperspectief, weinig zelfvertrouwen in eigen vaardigheden, moeilijk controle over impulsen
en emoties, verlangen naar erkenning, negativiteit tegenover omgeving
- Vrijwillige keuze: bewuste keuze om nieuwe richting te geven aan het leven
Tijdens de tocht:
- Identificatie met het verleden vermindert, er komt ruimte voor nieuwe rollen en nieuwe identiteit, nieuwe visies
over zichzelf en de wereld, nieuwe mogelijkheden
- Ervaring van respect en gastvrijheid van onbekenden
Ontheming: jongeren activeren zichzelf om te veranderen
Je verplaatst jezelf radicaal en bewust in een andere omgeving waar je bij wijze van spreken verplicht wordt tot
verandering: zich lostrekken uit een vertrouwde omgeving om in een nieuwe omgeving nieuwe rollen te vinden
en op te nemen.
_____________________________________________________________________________________________________
3) De zorg-ethische benadering v Tronto kent 4 basisdeugden, die met de 4 fasen in het zorgproces overeenkomen. Welke?
a. Presentie, verantwoordelijkheid, deskundigheid en ontvankelijkheid/zelfreflectie
b. Aandacht, mildheid, betrokkenheid en respect
c. Integriteit, moed, verantwoordelijkheid en wijsheid
d. Empathie, openheid, gelijkwaardigheid en onvoorwaardelijkheid
4) In 'La tête haute' is Yann consulent en ervaringsdeskundige. De term ‘deskundigheid’ vinden we terug in de 4 fasen van
de hulpverlening bij Tronto. Met welke van de 4 deugden in haar model komt die deskundigheid overeen?
a. Presentie
b. Verantwoordelijkheid nemen
c. Praktische wijsheid, het inzetten van de competenties
d. Responsiviteit
_____________________________________________________________________________________________________
H2: Zorgethiek
Zorgethiek - Tronto: leven-ondersteunend web v alles dat te maken heeft met onderhouden, behouden en herstellen v
onze wereld, zodat we deze zo goed mogelijk is op vlak van ons lichaam, onszelf en omgeving.
Fasen vh zorgproces: Basisdeugden:
1. Aandacht voor zorgbehoevenden 1. Presentie – Oog hebben voor
2. Organisatie vd zorg 2. Verantwoordelijkheid – Ervoor zorgen dat
3. Deskundige uitvoering vd zorg 3. Competentie – Zorgen
4. Zorgproces evalueren of aanpak adequaat is 4. Responsiviteit/Zelfreflectie – Reageren op zorg