UITGANGSPUNTEN
Om gedrag te veranderen moet je eerst weten waarom het gedrag gesteld wordt.
- Welke factoren bepalen mee het gedrag? determinanten
Voorbeeld:
Iemand stort afval in een gracht: WAAROM?
- Vindt milieubewust leven niet belangrijk?
- Heeft geen oog op de risico’s of gevolgen?
- Weet niet waar het wel gedeponeerd kan worden?
Steeds een zoektocht naar de belangrijkste determinanten.
In de praktijk:
1) Lijst genereren van mogelijke determinanten die een rol spelen
2) Afwegen op basis van:
- Belangrijkheid: het sterkst gelinkt aan het gedrag
- Veranderbaarheid: hoe eenvoudig is het te beïnvloeden
o Inzicht vormt basis voor het ontwikkelen van een interventie/programma
- Vb persoonlijkheid is moeilijker om te beïnvloeden dan kennis
1.1.1 GEDRAGSINTENTIE
= de mate waarin iemand van plan is om een bepaald gedrag uit te voeren
- “Ik ga stoppen met roken”
- “Ik blijf dagelijks voldoende groenten eten”
Beïnvloed door: Intentie hangt sterk af van andere determinanten:
- “Ik vind roken niet goed voor mij” attitude
- “Mijn vriend(in) apprecieert niet dat ik rook” sociale invloed
- “De prijs van sigaretten is enorm gestegen” omgeving
- “Het lukt me gewoon niet om te stoppen...” (Ik wil wel, maar ben niet sterk genoeg ) eigen-effectiviteitsverwachting
2
, Pas wanneer voldoende determinanten hier positief aan gerelateerd zijn, zal de intentie veranderen
Positieve gedragsintentie is belangrijke voorwaarde voor gedragsverandering, maar is geen garantie voor succes:
Voorbeelden:
- Goede voornemens die niet gelukt zijn
- “Ik was van plan een condoom te gebruiken, maar op het moment zelf hadden we beiden geen bij de hand...”
o Barrières
- “Ik wil wel dagelijks een half uur bewegen maar het is gewoon niet vol te houden.”
o Eigen-effectiviteitsverwachting
1.1.2 ATTITUDE
= De houding van mensen ten aanzien van een specifiek onderwerp of gedrag
- Redelijk stabiel
- Geven mee richting aan gedrag, maar niet gelijk aan gedrag
o “Dagelijks dertig minuten bewegen vind ik waardevol” maar dit uiteindelijk niet doen vanwege tijdsgebrek
- Gevormd op basis van eerdere leerervaringen
Belangrijk bij het verzamelen van informatie van onze doelgroep
- Totaaloordeel: “Roken is niet goed”
o In welke mate is de doelgroep het hiermee eens?
- Onderverdelen van opvattingen:
o Cognitief: Hoe denkt men erover? beweging is goed voor je hart
o Affectief: Hoe voelt men zich erover? bewegen is plezant
o Gedrag: Wat doet men errond? ik ga vaak sporten
Uitkomstverwachtingen: opvattingen over welke gevolgen een specifiek gedrag heeft
- Vaak in de vorm van voor- en nadelen
o “Roken is gezellig”, “een condoom gebruiken is veilig”
o “Roken is vies voor anderen”, “een condoom vermindert het plezier”
- Vaak onderscheid tussen voor- en nadelen op korte termijn en op lange termijn:
- Voorbeeld: Rokende pubers
o Weten dat roken slecht is voor gezondheid, maar zien dit nadeel vaak als iets op lange termijn
“Kanker of een hartinfarct dat is iets voor oude mensen, dat speelt pas over meer dan dertig jaar.”
o Vaak zijn dan de voordelen op korte termijn belangrijker
“Roken is stoer”, “roken voelt prettig/ontspannend”
Belangrijk want: Bij veel gezondheidsgedrag spelen de gezondheidsvoordelen pas op langere termijn een rol, en worden de
nadelen ervaren op korte termijn...
- Houding aan de computer, bewegen, voeding, ...
Voorbeeld:
- Deelnemen aan onderzoek screening borstkanker:
o Voordelen op lange termijn:
Kan mogelijks je leven redden
o Nadelen op korte termijn:
Onaangenaam, soms pijnlijk
Levert stress op (“Wat als ze iets vinden?”)
Kost tijd
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bobartholomeus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,59. Je zit daarna nergens aan vast.