uitgebreide samenvatting biologie, hoofdstukken uit 4 havo en 5 havo + plaatjes
6 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Biologie
Niveau
HAVO
samenvatting van het boek Biologie voor jou, de thema's regeling, transport, vertering, waarneming en gedrag worden besproken. veel onderwerpen worden duidelijker gemaakt met plaatjes en alle begrippen zijn roodgekleurd.
Biologie samenvatting
Thema 5 regeling
§ 1 regeling en homeostase
Homeostase
J Het min of meer constant houden van het inwendig milieu van een organisme, door
middel van regelmechanismen
J Om het inwendig milieu constant te houden, rond de normwaarde, heeft je lichaam
allerlei regelsystemen (regelkring)
Regelkringen
J Wanneer een toename van het resultaat een remming in het proces veroorzaakt,
spreek je van negatieve terugkoppeling/feedback
J Wanneer een toename van het resultaat het proces versterkt, spreek je van positieve
terugkoppeling/feedback
Milieu
J Uitwendig milieu de omgeving (ook de inhoud van de longen, darmen en blaas
J inwendig milieu bloed en weefselvloeistof
J tussen de 2 milieus zit ten minste 1 cellaag
§ 2 hormonale regulatie
Hormonen
J voor homeostase is cel communicatie nodig. Er wordt informatie
doorgegeven met signaalmoleculen
J deze moleculen worden door cellen afgegeven en binden aan
receptoren in het celmembraan van doelwitcellen
J de signaalmoleculen die cellen van hormoonklieren afgeven zijn
hormonen
J ze worden meegevoerd met het bloed dat door de hormoonklier
stroomt
J hormoonklieren hebben geen afvoerbuis en zijn dus endocriene
klieren, er vindt secretie plaats
J klieren met afvoerbuis heten exocriene klieren
Doelwitorganen
J het bloed transporteert de hormonen door je hele lichaam
J vanuit de bloedvaten gaan hormonen via de weefselvloeistoffen
naar alle cellen in je lichaam
J hormonen werken alleen in organen waar receptoren zitten
J de reactie van een doelwitorgaan wordt bepaalt door de
hormoonconcentratie in het bloed en door het aantal
hormoonreceptoren
o Doordat hormonen lang in het bloed blijven & in het weefsel van
doelwitorganen, houden de effecten lang aan
o Hormonen reguleren de groei, ontwikkeling, stofwisseling en voortplanting
o Belangrijke hormoonklieren zijn: hypofyse, schildklier, bijnieren, eilandjes van
Langerhans (in de alvleesklier), teelballen (testes) en eierstokken (ovaria)
,De schildklier
J De schildklier ligt in de hals, voor het strottenhoofd tegen de luchtpijp
J Het produceert onder andere thyroxine (schildklierhormoon)
J Het beïnvloed de stofwisseling, vooral door de verbranding van glucose te stimuleren
o Bij kinderen stimuleert thyroxine ook de groei & ontwikkeling van het
beenderenstelsel en van het centrale zenuwstelsel
J TSH uit de hypofyse stimuleert de secretie van thyroxine en stimuleert de vorming
van schildklierweefsel
J Jodium is noodzakelijk voor de vorming van thyroxine
§ 3 het zenuwstelsel
De werking van het zenuwstelsel
J het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel
J het centrale zenuwstelsel:
o grote hersenen
o kleine hersenen
o hersenstam
o ruggenmerg
J het perifere zenuwstelsel
o zenuwen die het hele lichaam verbinden met het centrale zenuwstelsel
J het animale zenuwstelsel
o regelt vooral de bewuste reacties & houding en beweging van het lichaam
J het autonome zenuwstelsel
o regelt vooral de werking van inwendige organen (hartslag, ademhaling,
werking spijsverteringsorganen, nieren, vernauwing/verwijding bloedvaten
o onbewuste reacties en processen
Zenuwen
J zenuwweefsel bevat zenuwcellen (neuronen) die impulsen geleiden en die
signaalmoleculen afgeeft. Die signaalmoleculen noem je neurotransmitters
J een zenuwcel is opgebouwd uit een cellichaam met uitlopers
J in het cellichaam bevinden zich de kern en het grootste deel van het cytoplasma met
mitochondriën, ribosomen en het ER
J de cellichamen van vrijwel alle zenuwcellen liggen in of vlak bij het centrale
zenuwstelsel
dendriet: een uitloper die impulsen ontvangt en naar het cellichaam toe geleidt
axon: een uitloper die impulsen van het cellichaam af geleidt
- de uiteinden zijn vaak sterk vertakt, hierdoor kan het contact hebben met veel andere
cellen
- veel axonen zijn omgeven met een myelineschede dat bestaat uit cellen van Schwann
, Synapsen
J De vertakking van een axon eindigt in synapsen, dat zijn plaatsen waar de
impulsoverdracht plaats vindt
o Een impuls wordt van de ene cel naar de andere cel doorgegeven
J Een synaps is een spleet tussen het uiteinde van een axon van een zenuwcel & een
doelwitcel
1. Wanneer een impuls aankomt in het uiteinde van een axon, versmelten blaasjes met
neurotransmitters in het uiteinde van dit axon met het celmembraan
2. Hierdoor komt de inhoud vrij in de synaptische spleet
3. Neurotransmitters binden aan receptoren in het membraan van de doelwitcellen en
kunnen daardoor in die cel een reactie op gang brengen of stoppen
Typen zenuwcellen
1. Gevoelszenuwcellen (sensorische), ze geleiden impulsen van receptoren naar het
centrale zenuwstelsel. Heeft 1 lange dendriet en 1 korte axon
2. Schakelcellen, ze geleiden impulsen binnen het centrale zenuwstelsel. Ze ontvangen
impulsen van gevoelszenuwcellen en geven deze door aan bewegingszenuwcellen.
Ze kunnen ook impulsen ontvangen van andere schakelcellen of impulsen
doorgeven aan schakelcellen
3. Bewegingszenuwcellen
(motorische), geleiden
impulsen van het centrale
zenuwstelsel naar spieren en
klieren
Zenuwen
J De uitlopers van
gevoelszenuwcellen en van
bewegingszenuwcellen liggen
bij elkaar in zenuwen
J Om een zenuw heen ligt een
laag bindweefsel ter
bescherming
J 3 typen zenuwen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jadeassink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
