Uitgebreide samenvatting van het Midden-Oosten.
- Alle paragrafen komen aanbod;
- Begrippen met definitie weergegeven;
- Overzichtelijke weergave;
- Inclusief hoofd- en deelvragen.
Het Midden-Oosten
Honderd jaar brandhaard van de wereld politiek
Oriëntatie
Hoofdvraag: Door welke interne en externe factoren veranderde het Midden-Oosten vanaf
1900 van een uithoek van het Ottomaanse Rijk in een van de voornaamste brandhaarden
van de wereldpolitiek.
Het Midden-Oosten is de locatie van veel oude culturen en godsdiensten:
Farao’s
Mesopotamiërs
Jodendom
Christendom
Islam
Hoofdlijnen van dit katern:
Ondergang Ottomaanse Rijk
Israël
Modernisering & secularisering ontkoppelen van bestuur en geloof
Opkomst moslimfundementalisme
Recentere ontwikkelingen Irak en Arabische lente
,De nadagen van het Ottomaanse Rijk
Verval, verdeling, vernieuwing 1870-1923
Welke langetermijnproblemen vloeiden voort ui de liquidatie van het Ottomaanse
Rijk aan het eind van de Eerste Wereldoorlog?
1.1 – De zieke man van Europa
Het Ottomaanse/Osmaanse Rijk werd in de 13e eeuw gesticht toen de Turken vanuit Azië
het schiereiland Anatolië binnendrongen. Vanaf de 16e eeuw was het Midden-Oosten
onderdeel van het Ottomaanse Rijk. Tussen de 14e en 18e eeuw groeide het Ottomaanse Rijk
sterk.
De teloorgang van het Ottomaanse Rijk, in de 18e eeuw, had verschillende oorzaken:
De technologische achterstand op het westen:
Ze liepen vooral achter op het gebeid van scheepsbouw en bewapening.
De opkomst van Rusland:
Begin 18e eeuw drongen de troepen van tsaar Peter de Grote door tot de noordrand
van het Ottomaanse Rijk.
In de periode dat er een wereldeconomie ontstond, raakte het Ottomaanse Rijk
economisch op achterstand.
De meeste sultans in de 18e en 19e eeuw misten leiderscapaciteiten.
In de 19e eeuw ontwaakte er onder de niet-Turkse onderdanen van de sultan een
vurig nationalisme. Verschillende landen riepen de onafhankelijkheid uit.
Noord-Afrika ging verloren onder invloed van het modern imperialisme. Europese
mogendheden wilden hun bezittingen uitbreiden wegens de industrialisatie.
Ottomaanse/Osmaanse Rijk: het multiculturele en multi-etnische Ottomaanse Rijk
werd vanaf omstreeks 1300 bestuurd door Turkse sultans (afstammelingen van
Osman I). Na WO I werd het Turkije.
Wereldeconomie: de economie waarbij goederen uit verschillende delen van de
wereld worden verhandeld.
Nationalisme: voorliefde voor de eigen natie.
Modern imperialisme: het streven van West-Europese landen naar het bezit van
koloniën (vanaf 1850).
1.2 – De rol van de Britten
In 1869 vond de opening van het Suezkanaal plaats. Egypte maakte toen nog officieel deel
uit van het Ottomaanse Rijk. De Egyptische heerser Ismail wilde zijn land moderniseren,
daarvoor is veel geld nodig. In 1875 koopt Groot-Brittannië de aandelen van het Suezkanaal.
In 1882 braken er in Egypte antiwesterse rellen uit. Het Britse leger grijpt in, Egypte wordt
Brits protectoraat (gebied onder beschermheerschap) tot 1956.
, Olie
Na de uitvinding van de benzinemotor kot na 1880 kwam in het Westen de auto-industrie op
gang. Dat vergrootte de vraag naar aardolie enorm. Men ontdekte dat in het Midden-Oosten
enorme voorraden olie in de bodem bevonden.
Zowel het strategische belangrijke Suezkanaal als de oliereserves maakten aan het begin van
de 20e eeuw van het Midden-Oosten een begerenswaardige regio en dus een voorname
conflicthaard.
1.3 – De Jong-Turken
Al lang voor 1900 werd het Ottomaanse Rijk ‘de zieke man van Europa’ genoemd. Europa
had een grote invloed op politiek en economisch gebied.
Sultan Abdul Hamid II probeerde zijn gezag te versterken door te dreigen met een jihad, om
het westers imperialisme te bestrijden. Met die oproep wilde hij zich verzekeren van de
trouw van de Arabische inwoners van het rijk.
Er ontstond een groeiend nationalisme in Istanbul en Anatolië. Het nationalisme heerste
vooral onder leger officieren, zij ergerden zich aan het verval van het rijk. De nationalisten
vonden dat etnische minderheden, zoals Armeniërs, Arabieren en Koerden desnoods met
dwang geturkificeerd moesten worden.
Ze stichtten het Comité van Eenheid en Vooruitgang, ook wel de Jong-Turken genoemd. De
Jong-Turken waren:
Tegen Europese invloed.
Voor Westerse techniek en vooruitgang.
Politiek van turkificatie
Jong-Turken aan de macht
In 1908 pleegden de Jong-Turken een staatsgreep. Vooral de Arabieren werden slachtoffer
van de turkificatie. In reactie hierop ontwikkelden zij een eigen zelfbewustzijn, het arabisme.
Westerse mogendheden zagen in het steunen van het arabisme een middel om het
Ottomaanse Rijk van binnenuit te verzwakken.
Jihad: (letterlijk: inspanning, gericht op een heilig doel) Het ijveren voor het geloof,
één van de plichten van gelovige moslims. Vaak geïnterpreteerd als ‘heilige oorlog’
tegen ‘ongelovigen’.
Turkificeren: inwoners van Turkije met een niet-Turkse etnische achtergrond
gedwongen Turks maken.
Jong-Turken: beweging van (merendeels) jonge officieren in het Ottomaanse leger,
die in 1908-1909 met succes in opstand kwam tegen de macht van de conservatieve
sultan en vervolgens een harde Turkificatie-politiek doorvoerde.
Arabisme: rond 1900 een stroming onder Arabieren in het Ottomaanse Rijk om een
nationaal bewustwordingsproces te stimuleren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janneke1401. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
