Samenvatting
Samenvatting Samenleving Feiten En Problemen (UA_1300PSWSFP)
samenvatting van de lessen van SFP - Bea Cantillon
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 92 pagina's
Voorbeeld 4 van de 92 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
Tonja Leten BA1 SEW 2021-2022Les 1: Inleiding, de fundamenten
1. De ordening van de samenleving
Het woord “welvaartstaat” is niet helemaal juist in de Nederlandse taal.
Estado del bienestar: bienestar gaat dieper dan welzijn, estado = toestand
Verzorgingsstaat: niet enkel welzijn, overheid zorgt voor de burgers.
Welzijnssamenleving: het is niet van de staat, veel ruimer.
Sociale investeringsstaat: het is belangrijk om ook te investeren in de burgers.
Sociale markteconomie: meer naar de fundamenten, kapitalistische samenleving met
sociale correctie om sociale rechten te waarborgen.
2. De 5 grondkenmerken
• Vrije markteconomie
• Hoge materiële welvaart en levensstandaard
• Optreden van de overheid gericht op effectieve waarborging van sociale
grondrechten
• Parlementaire democratie
• De welvaartsstaat verbindt vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid
3. De welvaartstaat…
… gaat over welvaart en verdeling door middel van:
vrije markteconomie, met belangrijke sociale correcties (sociale zekerheid,
arbeidsrecht, fiscaliteit, gezondheidszorgen, onderwijs, kinderopvang, …) om sociale
grondrechten te waarborgen. Wederzijdse afhankelijkheid tussen het sociale en het
economische : symbiose , méér dan sociale correcties achteraf! Parlementaire
democratie. Streeft naar verbinding tussen vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid.
4. Armoede niet opgelost
De armoede stijgt in het bijzonder bij laaggeschoolde, migranten, mensen die moeilijk op de
arbeidsmarkt komen → groot probleem voor de welvaartstaat want die zou de sociale rechten
van de zwaksten als prioriteit moeten hebben.
België doet het gemiddeld goed. Zweden heft de voorbije Jaren een sterke stijging van armoede
gekend.
Voedselbanken zijn aan het uitbreiden. Het heeft geen plaats in de sociale verzorgingsstaat want
het is benevalentie → je krijgt het als je er om vraagt maar het is geen recht.
1
,Tonja Leten BA1 SEW 2021-2022
5. Ongelijkheid neemt in veel welvaartstaten toe
De ongelijkheid die toeneemt is de voorbije Jaren meer in de publieke aandacht geraakt.
Evolutie van de topinkomens:
De inkomen dalen vanaf de 20e eeuw. In 1970 blijft ze hangen. Vanaf de tweede helft van
de 20e eeuw gaan ze terug omhoog. → U curve.
→ Doorheen de ontwikkeling van de welvaartsstaat zijn de ongelijkheden sterk
afgenomen en nu nemen ze terug toe ondanks dat de welvaartsstaten harder werken
dan ooit.
Corona heeft de lagere groepen op de arbeidsmarkt harder getroffen dan de hogere
groepen (werknemers en zelfstandigen) op de arbeidsmarkt. Er was geen stijging van
armoede doorheen de covidperiode. Het systeem werkt, maar het is niet goed genoeg.
6. Structurele onder tewerkstelling van lager geschoolden
De tewerkstelling van lager geschoolde is van
1999 – 2017 gedaald mat 7% (blauw). De
tewerkstelling bij de hoger geschoolden is in
die periode gestegen (rood). Het is dus niet
gelukt om de lager geschoolde meer op de
arbeidsmarkt te krijgen.
7. Groei en geluk niet langer samen
De economische groei in rijke landen brengt geen geluk meer op. Easterlin’s paradox:
geluk stijgt niet meer vanaf een bepaald niveau van welvaart.
Zouden we meer naar geluk moeten streven dan naar welvaart/ welzijn?
8. Grenzen aan de groei
Club van Rome – Limits to growth: als er niets veranderd zal er geen afname komen van
de bevolking en de industriële capaciteit. Veel mensen vinden dat dit een juiste
voorspelling is omdat het al 50 jaar gelden is en er niks veranderd is. Dit is niet juist
want we weten waar en waarom het fout gaat en hoe we het moeten oplossen. We
hebben dus wel een vooruitgang gemaakt.
We hebben nu 2 uitdagingen: toegenomen ongelijkheden & ecologische problemen →
erg in de aandacht door de gele hesjes in Frankrijk (mensen die het niet zo goed hebben
en zich bedreigt voelen door de stijging van de energieprijzen etc.).
2
,Tonja Leten BA1 SEW 2021-2022
Lage emissiezone: goed idee maar wat met de mensen die niet genoeg geld hebben om
een elektrische / nieuwe auto te kopen?
9. Wereldwijde ongelijkheden
Stijging van de inkomens ter wereld, 1988-2008
Olifanten curve → U-curve wereldwijd bekeken.
De armste mensen zijn er niet op vooruit
gegaan, ze zijn even arm gebleven. De rijkste
mensen zijn sterk vooruit gegaan en nog rijker
geworden. De middenklasse is niet zo
vooruitgegaan, in USA zelfs achteruitgegaan. De
wereldmiddenklasse (chinezen/ Indiërs) zijn
wel gestegen.
Met wie zijn we solidair? Solidariteit in Europa? Moeten wij solidair zijn met de arme
Grieken? Tot nu toe: ja, in de werkelijkheid waren we niet solidair. Corona heeft iets in
beweging gebracht in Europa.
Migranten: wie laten we toe en wie niet? Hoe solidair zijn we met degene die we niet
binnen laten.
10. Samengevatte definitie van de welvaartstaar
De welvaartsstaat is de samenlevingsvorm van markteconomieën waarbij burgerlijke,
politieke en sociale grondrechten van de burger, met het oog op zijn materiële welvaart
en de bevordering van zijn kansen tot ontplooiing, binnen een wettelijk kader, effectief
(dat wil zeggen door de inzet van beleidsinstrumenten en -technieken) worden
gewaarborgd. De welvaartsstaat is een eigen type van welvaartsverdeling en een eigen
type van beleid en besluitvorming daarrond.
11. De welvaartstaat…
… kenmerken van naderbij
1) Hoge materiële welvaart en levensstandaard
Het is een toestand, doel en middel om de sociale grondrechten te kunnen
waarborgen. Het verwijst naar de ‘symbiose’ tussen het economische en het sociale
en de obsessie voor economische groei ook in rijke welvaartsstaten. Als er geen
economische groei is, is er een probleem.
3
, Tonja Leten BA1 SEW 2021-2022
2) Optreden van de overheid gericht op effectieve waarborging van sociale
grondrechten
Van État Gendarme (nachtwakersstaat) naar État Protecteur. De rol van de overheid
was gelimiteerd tot het vrijwaren van de vrijheden van de burgers.
De omschakeling gebeurde d.m.v. arbeidsrecht, sociale uitkeringen, sociale goederen
en diensten, werkgelegenheidsbeleid, welzijn en inkomensverdeling.
Overal stijgen de sociale
overheidsuitgaven. We worden rijker
en toch krijgen we de armoede niet
opgelost.
3) Subsidiariteit
Het idee dat voor het waarborgen van sociale grondrechten de verantwoordelijkheid
zo dicht mogelijk bij de burger moet liggen. Sociale organisaties spelen een
belangrijke rol (mutualiteit, vakbonden).
Werkloosheidsuitkering wordt uitbetaald door de vakbonden. Terugbetaling voor
gezondheidszorgen gebeurt door de mutualiteit.
De welvaartsstaat is niet “staats”! → toestand van de welvaart.
Hogere instanties hebben een
aanvullende taak t.o.v. lagere
4) Parlementaire democratie
Essentieel anders krijg je een samenleving niet geordend.
• Voorkeuren van de bevolking uitspreken (stemrecht)
• Behoedster van de vrijheden (van burgers en organisaties)
• Welvaartsvoorzieningen werken op grond van wetten en staan onder controle van de
volksvertegenwoordiging
• Verwevenheid van vrije markt, democratie, en verdeling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tonjaleten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen