FILOSOFIE 2021-2022
DILARA SCHALENBOURG
________________________________________________________________________
Giorgio Agamben - What is an apparatus
Apparatus; (fr.) dispositive, (nl.) “apparaten die ons leven gemakkelijker maken”,
“maatschappelijke constructie die het leven vergemakkelijkt” bv. gerechtsapparaat
M. Foucault: Franse filosoof, 1968 actieve jaren; toezicht, gevangenis en discipline
> Discipline and punish: Beroven van hun tijd, in theorie een moderne uitvindsel voor
misdadigers te straffen. Panopticon! > is een apparaat, die het toezicht op mensen
vergemakkelijkt. (1 bewaker of geen bewaakt alles)
OOK (gevangenis-) auditorium
_______________________________________________
ANALYSE TEKST
(paragraaf 5)
instellingen, gerecht… : hebben zelfde doel, namelijk gedrag
en manier van leven van mensen beïnvloeden.
Het apparaat installeert hiërarchie bv. prof van voren in
auditorium (school apparaat). > leerplicht hangt er ook vanaf
> ouders verwachtingen > apparaat is niet enkel 1 element,
maar een netwerk van meerdere apparaten die macht
uitoefenen en doel treft uw handelingen te controleren.
Langs externe acties van de mens te besturen, zal het tevens
het denken beïnvloeden en stimuleren. Het apparaat krijgt plaats in de politiek > democratie.
(paragraaf 6, onderaan p.13)
Het zijnde opdelen in twee: levende wezens & de apparatussen (vangen al het levende in
onze wereld). Ontstaan derde: subjecten. > Voortdurende strijd tussen levende wezens en
aparatussen uitdrukken. > Bv. Subjectrollen: prof & studenten, apparaat: onderwijs, levende
wezens: wij
(paragraaf 7)
Humanisme > bestialiteit van de mens > gevangenis = apparaat
(paragraaf 8)
(secrare) CONSACREREN & (profare) PROFANEREN: Met deze connotatie duidt Agamben het
belang van het apparaat (macht van goddelijke). Bv. Begijnhofkerk, invallen in kerk omdat
vluchtelingen erin schuilden, hier had de politiek geen macht.
In het apparaat wordt iets heiligs geïnstalleerd bv. in kerk, tempel… daarin zijn andere normen
dan buiten (rituele handelingen). Adhv van deze termen functie van apparaat uitleggen.
Profanisering: open aan/voor publiek
= TEGEN APPARAAT, herstelt gemeenschappelijk gebruik
1
,(paragraaf 9&10)
Extra complexiteit: Wat te doen in een context waar geen subjecten zijn of geen
geproduceerd worden. Apparaten produceren niet zomaar subjecten meer > desubjectiveren.
Bv? Sociale media/telefoon; apparaat, subject; delen van identiteit TEGENDEEL OOK
desubjectivisering (ONTMENSELIJKING); foto’s zonder toestemming, gevaar.
Wat is een statuut? Zeer vaag, werknemer >< zelfstandige... subjecten die werden
geproduceerd zijn niet meer van toepassing. Bv. bescherming Uber fietsers (uber;
zelfstandige)
HET APPARAAT HEEFT STEEDS EEN SUBJECT NODIG OM EEN BETEKENIS TE HEBBEN.
________________________________________________________________________
3 stellingen van Agamben adhv de tekst:
- Idee dat apparaat vasthangt aan subjectiveren (= positieve twist geeft aan voorwerp).
- Strijd tegen de apparatus en zich richten op het gemeenschappelijk gebruik ervan, en
de macht dat we hebben over het apparaat beseffen.
Apparatussen zijn geen fout, maar een deel van de ontwikkeling + humanisme. (p7-8)
- Herstel van gemeenschappelijk gebruik > dringend! > herstel van politiek, maar
onmogelijk is omdat apparatus niet meer leidt naar subject > desubject.
________________________________________________________________________
Pandemie, Slavoj Zizek
Sloveens filosoof, opgegroeid Joegoslavie. Filosofie en psychoanalyse, met voortdurende
referentie aan kunst (series, architectuur…) “Neue-Slowenische Kunst”
2
, ________________________________________________________________________
LES 2: COMMONWEALTH - M. HARDT, A. NEGRI
Term: Knipoog naar Britse rijk (met haar koloniale gebieden) of eerder
gemeenschappelijke/gemene rijkdom. > NL: the commons. Het gaat niet PER SE om een
ruimte tussen privaat en publiek! Bv. bij een straat is dat moeilijker, maar een moestuin (waar
gemeenschappen elkaar kunnen ontmoeten).
Stad is productieplaats voor commons
> De rijkdom wordt niet gecreëerd door fabrieken of overheden, het is wat geproduceerd
wordt in ONZE INTERACTIE (stad).
Negri: italiaans filosofie, was actief in Rode Brigade (kidnapping belangrijke persoon); links
gekleurd > kameraadschap = liefde ontstaat in strijd.
Hardt: Amerikaanse literatuurwetenschapper
Inspiratiebron > Deleuze en Guattari (psychiater) verwijzen naar Karl Marx
De metropool is een uitgebreide vorm van ons lichaam.
BIOPOLITIEK: Komt voor in tekst Agamben (uitroeiingskampen), komt voort uit werk van
Foucault. Politiek die zich louter richt op op de bios, het biologisch leven van de mens
centraal stellen en beïnvloeden/sturen/beschermen. Bv. Corona Pandemie, hoe kennen we
ONSZELF (gemeenschap) beschermen.
3
