Farmacologie
Wat is farmacologie
- studie van de eigenschappen van medicijnen en hun effecten op levende organismen
- pharmacon → drug / medicijn
- logie → studie van
- Klinische farmacologie → studie van effecten van medicijn op ziekte
- FARMACON → stof die na toediening een specifiek effect heeft op het lichaam
- Farmacie → ontwikkelen en bereiden van geneesmiddel
Oorsprong van medicatie
- Over de eeuwen heen
o Religieuze doeleinden, genezing, genotsmiddel
o Plantaardige oorsprong
- Vanaf 19e eeuw
o synthetiseren van farmaca → veiliger en effectiever
o minerale en dierlijke oorsprong
- nu
o genetically engineered drugs
herkomst geneesmiddelen
- plantaardig, dierlijk, scheikundig
- bacteriën, schimmels
- recombinant DNA technologie
geneesmiddelen onderzoek
- Registratieprocedure GM
- Grondig kwalitatief OZ
- Preklinisch OZ (in vitro/ proefdieren)
- Klinisch OZ (4 fasen)
Klinisch onderzoek
- Fase 1: gezonde vrijwilligers
- Fase 2: patiënten (informed consent)
- Fase 3: clinical trial
- Fase 4: na-onderzoek
Naamgeving geneesmiddelen
- Scheikundige naam
- Generische naam → soortnaam → overal hetzelfde
- Merknaam → kan overal anders heten
- Na verloop van patent → goedkoper → als de kosten terugbetaald zijn
1
, Na diagnose
- Bepaling type GM
- Formulering GM + toedieningsweg
- Bepalen dosis ratio
Veterinair compendium
- Vrij verkrijgbaar → zonder voorschrift
- Niet vrij verkrijgbaar → met voorschrift
o R/ → voorschrift
o DT → da tales → hoeveelheid dat de DA meegeeft
o S/ → hoeveel, welke weg, hoe lang
- Magistrale bereidingen → zelfgemaakt
Farmacokinetiek en dynamie
Farmacologisch profiel
Farmacokinetiek
- wijze waarop farmacondoor het lichaam wordt verwerkt
- “wat doen wij/het dier met het farmacon
Farmacodynamie
- Wijze waarop farmacon op het lichaam inwerkt
- Wat doet het farmacon met het dier
2
,Farmacokinetiek
- Het lot van de GM doorheen de stadia
o Absorptie
o Distributie
o Biotransformatie
o Excretie
- Concentratie VS de tijd
Absorptie
- vermogen van weefsels om van buitenaf komende stoffen in zich op te nemen
- opname van stof in circulatie vanuittoedieningsplaats
- met een bepaalde snelheid
o toedieningsvorm
o toedieningsweg
o fysico-chemische eigenschappen
- in een bepaalde hoeveelheid
o komt alle werkzame stof vrij?
o alle werkzame stof geabsorbeerd?
o firstpass effect?
- AUC = Area Under Curve = oppervlakte onder curve
o verloop tss plasmaconcentratie en tijd
o maat voor biologische beschikbaarheid GM
- biologische beschikbaarheid → F
o de mate waarin een GM geabsorbeerd wordt en de algemene circulatie bereikt
o hoeveel van de toegediende werkzame stof uiteindelijk de algemene circulatie
bereikt
o 0 < F < 1 → via IV direct in de bloedbaan
- Overschakelen IV naar oraal
o F = 1 → IV
o F = 0,5 → oraal
o Orale dosis verdubbelen
Beïnvloedende factoren absorptie
- manier van absorptie
- pH en ionisatiestatus van gm
- absorptieoppervlak
- bloedvoorziening
- oplosbaarheid van gm
- geneesmiddelvorm
- gastro –intestinaal kanaal
- interactie met andere gm
manier van absorptie
- difussie door lipiden
- diffusie door porie
- carrier
3
, ph en ionisatiestatus
- GM molecule
o geïoniseerde vorm (+ of –geladen)
o niet geïoniseerde vorm → doorheen membraan
- PH GM + PH omgeving
o Zwak zuur gm in zure omgeving → +
o Zwak basisch gm in basische omgeving → +
o Zwak zuur in basische omgeving → -
o Zwak basisch gm in zure omgeving → -
Gastro intenstinaal kanaal
- samenstelling / hoeveelheid voedsel
- ledigingstijd maag / motiliteit darm
- irritatie / ontsteking maagdarmwand
- first pass effect
- interactie voeding of andere GM
first pass effect
- verschijnsel dat na orale toediening een deel van de geresorbeerde stof wordt
gemetaboliseerddoor enzymen in darmwandcellen, darmbacteriën en/of lever
o bij orale toediening
o in de dunne darm → valt uit elkaar → word opgenomen in poortadersysteem
o → komt terecht in de lever → ontgiftigingsorgaan → gaat naar organen
o → weer naar de lever → gal → naar maagdarmstelsel → naar de lever
- Enterohepatische kringloop
o opname van stof uit de darm na uitscheiding ervan via gal
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kelseymaes1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.