De samenvatting bevat slides, notities uit de lessen en notities uit de te kennen teksten (ganzenbord) + notities van de gastcolleges en interactiecolleges
Samenvatting Persoonsgerichte Methoden
van de Criminologische Interventie
5 delen:
- Deel 1: Specificiteit van de criminoloog
- Deel 2: Professionele relatie
- Deel 3: Informatie geven
- Deel 4: Diagnostische activiteit (informatie verzamelen)
- Deel 5: Veranderingsgerichte activiteit (gedragsverandering)
DEEL 1: SPECIFITEIT VAN DE CRIMINOLOOG
H1: De relatie tussen justitie en hulpverlening
1. Inleiding
- Evenwicht tussen justitie en welzijn is broos
- Gestructureerde en gesystematiseerde samenwerking tussen justitie en hulpverlening is
nieuw
o Regelgeving
o Samenwerkingsinitiatieven
Bv. Behandeling daders van seksueel misbruik
Bv. Slachtofferzorg
- Moet er überhaupt een relatie zijn?
o Twee aparte ‘instituten’
o Verschillende, en soms conflicterende, doelstellingen en werkwijzen
- Relatie tussen justitie en hulpverlening = noodzakelijke relatie
o Basisinstituties om rechtvaardige, solidaire samenleving op te bouwen en te
behouden waarin mensen het recht hebben op een menswaardig bestaan
o Plicht bij te dragen tot het respecteren en realiseren van sociale grondrechten van
mensen (art. 23 Grondwet)
2. Spanningsveld tussen justitie en hulpverlening
Doelstellingen
JUSTITIE:
- Het recht (ligt aan de basis van justitie):
o Reguleert het ‘samen’ leven a.d.h.v. gedragsregels (wetten)
o Democratie = streven naar evenwicht van macht
o Legt noodzakelijke (maar niet steeds wenselijke) verhoudingen vast tussen:
Burgers onderling
Burgers en overheid
Verschillende machten
o Doel van het recht =
Oplossen van intermenselijke, waardegeladen belangenconflicten
Met oog op behoud van veilige en geordende maatschappij
Minimaliseren onzekerheid en maximaliseren gezamenlijk welzijn
Collectieve belang primeert!
- Doel justitie =
o Creëren en handhaven van de orde
o Erop toezien dat de doelstellingen van het recht worden bewerkstelligd
1
, - Hulpmiddelen: politie en strafuitvoering
o Politie: toezien op naleving van wetten/gedragsregels
o Strafuitvoering: rechterlijke beslissingen uitvoeren
HULPVERLENING:
- Doel = verhogen welzijn van de cliënt
- Individuele belang primeert!
o Mensen in een zo best mogelijke context brengen zodat ze kunnen groeien en
bloeien
Vergelijking doelstellingen:
- Relatief gelijk doel: welzijn van mensen (verhogen of bewaken)
- Maar in praktijk moeizame samenwerking
- Verschil? = in de operationalisering van de doelstelling
Spanningsveld voor de criminoloog
Het sturende mensbeeld
Constructieve samenwerking? gedeeld mensbeeld nodig!
Mensbeeld binnen strafrecht (JUSTITIE)
- 2 belangrijke elementen:
o Vrije wil
o Intentie
Mensbeeld binnen psychologie (HULPVERLENING)
- Vrije wil en intentie niet altijd aanwezig
- 4 belangrijke theorieën rond menselijk gedrag
o Psychoanalyse: vrije wil is relatief/onbewuste innerlijke conflicten
Vrije wil is relatief en intentie is heel onduidelijk; een heel deel is onbewust
maar toch een belangrijke invloed heeft op ons denken, voelen en handelen;
er zijn veel sturende onbewuste krachten waar we geen zicht op hebben,
daarom zijn intentie en vrije wil erg relatieve begrippen
o Leerpsychologie: geen studie van intentie en vrije wil, want niet observeerbaar (S-R;
S-O-R)
Intentie en vrije wil zijn hier zelf geen object van studie, ze gaan enkel
observeerbare dingen studeren: stimuli van de omgeving en de reactie van
mensen op deze stimuli, enkel zien wat waarneembaar is
Interessante theorieën voor het recht want in het recht zijn intentie en vrije wil heel
belangrijk
o Humanistische stromingen: innerlijke belevingswereld staat centraal, mens is
zichzelf actualiserend wezen
2
, Pavlov, Roger, … De mens en zijn innerlijke wereld zijn hier het belangrijke
studieobject, ze gaan hier net heel erg de aandacht richten naar de innerlijke
wil vrije wil en intentie zijn hier wél centrale concepten; alles wat van
buitenaf wordt opgelegd zijn een bedreiging voor de ontwikkeling van
mensen – het recht wordt gezien als iets wat je van buitenaf mensen oplegt
en een potentiele bedreiging is voor die zelfactualisering van mensen
o Cognitivisme: mens is informatieverwerker en beslisser
Komt voor eerst in buurt van mensvisie in het recht!!
Mens = informatieverwerker en beslisser waarbij intentie en vrije wil een
belangrijke rol spelen – pas vanaf deze periode (1980) is er een meer
systematische relatie ontstaan tussen justitie en hulpverlening
- DUS: al 2 grote spanningsvelden tussen justitie en hulpverlening:
o 1) Justitie streeft naar het algemeen welzijn en hulpverlening naar het individuele
welzijn
o 2) Binnen justitie en het recht is een mensbeeld aanwezig dat tot de jaren ‘80
incompatibel was met het vigerende mensbeeld binnen de theorieën die binnen de
hulpverlening heel sterk werden ontwikkeld, en het is pas de laatste 30/40 dat het
mensbeeld binnen de hulpverlening en het mensbeeld binnen justitie enigszins
sporen
Waardegebonden vs. waardenvrij
3e dimensie die de relatie tussen justitie en hulpverlening moeilijk maakt: justitie/recht is
waardegebonden en hulpverlening meende gedurende vele jaren dat ze waardenvrij was
RECHT (JUSTITIE):
- Prescriptief en normerend
- Waardengeladen gedragsregels
PSYCHOLOGIE (HULPVERLENING):
- Descriptief en verklarend
- Lange tijd geen plaats voor waardendebat
o Invloed humanisme en cognitivisme: met verschuiving mensbeeld, ook intrede van
waarden
o Waarden belangrijkere rol in therapeutisch proces dan gedacht
Psychotherapie was een v/d best mogelijke manieren om waarden te wijzigen
- Gevolg: (klinische) psychologen nu minder weigerachtig tot samenwerking met justitie
- Maar constante afweging voor hulpverlener binnen justitiële context: Welke waarden laat ik
primeren?
o Individueel belang (HV)
o Collectief belang (justitie)
- Opgelet: deze indeling is niet zwart-wit! Ze besteden beide aandacht aan collectieve en
individuele belang
o Hulpverlening: houdt rekening met grenzen van anderen
Bv. Onvoorwaardelijke aanvaarding niet absoluut (enkel beleving, niet gedrag)
o Justitie: individu moet kunnen functioneren in de samenleving
Bv. Justitiehuizen: optimale integratie van individu, rekening houdend met
individueel welzijn
3
, Wiens waarheid?
- Justitie is prioritair gericht op het verzamelen en beschermen van feitenmateriaal, en
secundair gaat men binnen justitie zorg hebben voor de betrokkenen interventie door
justitie is finaal pas mogelijk als de waarheid bewezen is
- Hulpverlening is niet primair gericht op de waarheidsbevinding, maar stelt de beleving v/d
cliënt centraal, prioritair is het verwerven van inzicht in hoe iemand iets ervaart, secundair is
de mogelijke congruentie tussen beleving en feitelijke werkelijkheid
o Kan leiden tot contaminatie van de informatie!
= Herinneringen v/d cliënt kunnen wijzigen door de invloed van hulpverlening,
dit bemoeilijkt de zoektocht naar de feitelijke waarheid voor justitie
- Leidt tot belangrijke conclusie: de toelaatbare fouten:
o Bij justitie is de ergst mogelijk fout die je kan maken een ‘vals positief’ = iemand
veroordelen die een feit niet heeft gepleegd
o Binnen de hulpverlening is de ‘vals negatieve’ fout de meest erge fout die je kan
maken = iemand niet helpen terwijl er achteraf blijkt dat er wel iets aan de hand was
Vrijwillig vs. verplicht
JUSTITIE:
- Verantwoordelijkheidsmodel
- Maatregelen en sancties:
o Worden verplicht opgelegd door rechter
o Dienen prioritair het collectieve belang (individueel welzijn ondergeschikt)
o Bv. Begeleiding in justitiehuis
- Interventies van justitie: externe dwang!
o Wettelijk afdwingbaar
o Bestraffing bij niet-naleving
- Invulling wordt bepaald door justitie!
HULPVERLENING:
- Cliëntmodel
- In essentie gebaseerd op vrijwilligheid:
o Interne motivatie: persoon voelt zelf dat verandering noodzakelijk is
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marjoleinvanbesien. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
