1. centraal zenuwstelsel
1.1 inleiding (begrippen)
Het zenuwstelsel is het belangrijkste controlesysteem van het menselijk lichaam en bestaat uit
hersenen, ruggenmerg en een netwerk van zenuwen dat zich uitstrekt over het hele lichaam.
Het centrale zenuwstelsel (CZS) omvat het ruggenmerg en de hersenen.
Het perifere zenuwstelsel (PZS) omvat een netwerk van zenuwen dat zich uitstrekt over het hele
lichaam.
neuroglia:
CZS
→ 50% van de massa van de hersenen
→ 10 gliale cellen per neuron
- astrocyten: regeling van de omgeving van neuronen
- microglia cellen: immunologische functie
- ependymale cellen: boorden hersenholtes en RM af
en spelen een rol in de vorming van
cerebrospinaal vocht
- oligodendrocyten: myelineschede
PZS: -satellietcellen en Schwann cellen (vormen
myelineschede)
neuronen:
→ lange levensduur
→ amitotisch
→ cellichaam (CZS en PZS in ganglia)
→ uitlopers: dendrieten of receptieve uitlopers en axonen (lengte van mm tot m), gebundeld = zenuwvezel omgeven
door myelineschede: voortgeleiding van de impuls: 150 m/s gemyeliniseerd en 1 m/s niet-gemyeliniseerd
Neuronen indeling naar functie:
→ sensorische of afferente neuronen (meestal unipolair)
sensorische receptor naar CZS
cellichamen in sensorische ganglia buiten CZS
→ motorische of efferente neuronen (meestal multipolair)
van CZS naar effectoren (spieren, klieren)
cellichamen in CZS
→ interneuronen (CZS, 99% van de neuronen, multipolair)
= schakelneuronen
zenuwcellen en synaps (zie afbeelding)
,1.2 evolutie
Het bouwplan van het menselijk lichaam is het gevolg van 3.5 miljard jaar
evolutie.
evolutie van het zenuwstelsel: het bouwplan
Plathyhelminthes (platworm):
→ bilaterale symmetrie (links/rechts)
→ acoelomaat (geen echte lichaamsholte)
→ geen kop/staart (mond=anus)
→ zenuwstelsel: ontwikkeling van de eerste lichtgevoelige cellen (ogen) en primitieve hersenen
Nematoden (rondwormen):
→ bilaterale symmetrie (links/rechts)
→ pseudocoelomaat (valse lichaamsholte)
→ kop/staart (mond + anus)
→ zenuwstelsel: ontwikkeling van de primitieve hersenen rond de oesophagus (slokdarm) en een ruggelingse zenuw
Annelida (gelede wormen, vb regenworm):
→ bilaterale symmetrie (links/rechts)
→ coelomaat (echte lichaamsholte)
→ kop/staart (mond + anus): protostoom
→ zenuwstelsel: primitieve hersenen rond de oesophagus (slokdarm) en een ruggelingse zenuw
,1.4 anatomie
De spinale zenuwen bestaat uit 4 delen en heeft bij ieder deel een spinaal ganglion dicht
bij het RM. Sommige delen van het RM zijn wat dikker (bij oa. armen en benen) voor
goede bezenuwing voor beweging op die grotere plaatsen.
MENS: hersenen ingepakt in schedel, gewicht ± 1400 gram, 1012 neuronen met per
neuron 200.000 synapsen, inhoud: 1200-1600 cc, waarvan 1000 cc cellen, 100-150 cc
bloed, 250-300 cc cerebrospinaal vocht en interstitium
de anatomie van de hersenen (CZS) omvat:
→ cerebrum of grote hersenen
diencephalon of tussenhersenen
mesencephalon of middenhersenen
→ cerebellum of kleine hersenen
pons of brug
→ medulla oblongata of verlengde merg
1.4.1 grote hersenen
Het cerebrum bestaat uit een linker/rechter hemisfeer die elk uit 4 lobben bestaat. Deze lobben zijn frontaal, parietaal,
occipetaal en temporaal.
→ groeven of sulci en uitstulpingen of gyri
→ links en rechts verbonden door corpus callosum (200 miljoen axonen)
→ pons: relais tussen cerebrum en cerebellum, ademhaling
1.4.4 hersenzenuwen
Twaalf paar hersenzenuwen komen uit het onderste oppervlak van de hersenen. Al deze zenuwen, behalve de nervus
vagus, passeren het foramina van de schedel om structuren in het hoofd, de nek en het gezicht te innerveren.
1.4.5 Hersenkamers of hersenventrikels
Hersenkamers (ventrikels): twee zijventrikels, een derde ventrikel (die in het midden ligt) en een vierde ventrikel,
gelegen in of onder de kleine hersenen.
Ventrikels bevatten hersenvloeistof (ook cerebrospinaal vocht of liquor genoemd), die door de ventrikels naar de
ruimtes rond de hersenen en ruggenmerg stroomt. Aan de oppervlakte van de hersenen wordt de liquor weer in de
bloedbaan opgenomen.
Functies:
→ aangemaakt door de ‘plexus choroideus’, een groep gespecialiseerde cellen in de hersenkamers.
→ heldere vloeistof: dagelijkse productie 400 en 500 ml, totale volume: circa 150 ml, 3x per dag.
→ omgeeft de hersenen en het ruggenmerg
→ stootkussen voor de hersenen en goede voeding voor de zenuwcellen.
1.4.6 Hersenvliezen
1) harde hersenvlies of dura mater
2) arachnoidale membraan of losmazig hersenvlies
3) zachte hersenvlies of pia mater
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieselotvandenbroucke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.