1. Kwetsbare groepen in de maatschappij identificeren en hun specifieke problematiek in
de geboortezorg benoemen.
Verschillende groepen kwetsbare zwangeren kunnen identificeren.
Voorbeelden van kwetsbare
groepen:
- Laaggeletterden - Alleenstaande zwangere
- Analfabeten
- Zwangeren met chronisch psychische
Risicostapeling = meerdere
risicofactoren zoals een dakloze
problemen
tiener
- Zwangeren met een lichamelijke
Endogene factoren: erfelijke of biologische
beperking
kenmerken van individu
- Zwangeren met een verstandelijke
Exogene factoren (buiten het individu):
beperking
demografische, fysieke omgeving, SES en
- Daklozen
leefstijl
- Verslaafden
Epigenetica: exogene factoren die van
- Zwangeren met financiële problemen
invloed zijn op endogene factoren.
- Zwangeren met slechte
woonomstandigheden
- Zwangeren met een laag
opleidingsniveau
- Vluchtelingen
- Immigranten zonder
verblijfsvergunning
- Zwangeren zonder zorgverzekering
- Zwangeren die de taal niet spreken
,De kwetsbaarheid per groep aanduiden aan de hand van kenmerken van deze groep.
SES inkomen, opleiding en werk (vaak is alleen opleiding de indicator)
Lage SES, vaker: psychische problematiek, huiselijk en seksueel geweld, roken en ruim
alcoholgebruik, slechtere voeding, ongeplande zwangerschap, laaggeletterdheid, minder
gezondheidsvaardigheden (de vaardigheid om info over gezondheid te begrijpen en beslissing te
kunne maken).
Lage SES leidt tot een slechtere gezondheid door:
Natuurlijke selectieverklaring: gezonde mensen kunnen omhoogklimmen
Materiele verklaring: armoede, niet verzekerd, slechte woonomstandigheden, niet verzekerd,
vervuiling, arbeidsomstandigheden
Culturele verklaring: elke klasse zijn eigen cultuur/levensstijl: roken, alcohol, voeding,
lichaamsbeweging
Maar ook door uitsluiting (discriminatie) en lage gezondheidsvaardigheden, 29% van de Nederlanders
heeft geen goede gezondheidsvaardigheden
Zwangeren met lage gezondheidsvaardigheden worden door de geboortezorg niet altijd optimaal
bereikt. Van belang dat de zorgverlener een proactieve houding aanneemt en zelf het initiatief neemt
om de zwangere bij de zorg te betrekken (empowerment).
In een achterstandswijk is vaak risicostapeling van meerdere medische en niet-medische
risicofactoren vaker partus prematurus, SGA, congenitale afwijkingen en een slechte start
Allochtoon is iemand die in het buitenland geboren is en van wie tenminste een ouder in het
buitenland geboren is (1e generatie) of als iemand zelf in Nederland geboren is en van wie tenminste
een ouder in het buitenland geboren is (2e generatie). Allochtonen kunnen worden onderverdeeld in
etnische groepen op basis van gemeenschappelijke taal, cultuur, traditie en geografische afkomst.
Autochtone Nederlanders zijn mensen van wie beide ouders in Nederland geboren zijn
Er bestaan grote verschillen tussen etnische groepen en het voorkomen van sommige aandoeningen.
De oorzaak hiervan is soms genetisch bepaald maar ook cultureel door leef- en eetmanieren.
Cultuurverschillen zijn niet statisch maar veranderen voortdurend, deels oiv de cultuur in het gastland
acculturatieproces
Dit acculturatieproces kan verschillende uitkomsten hebben:
Assimilatie volledig gemengd
Intergratie men streeft naar behoud eigen cultuur maar wil ook onderdeel zijn van de grote
samenleving
Seperatie men leeft vooral binnen eigen cultuur en zoekt geen contact met mensen uit de
cultuur van de meerderheid
Marginalisatie men is het contact met zowel de dominante cultuur als die van de
minderheid verloren
,Toegankelijkheid tot eerstelijnszorg voor allochtonen is goed, toegankelijkheid tot gespecialiseerde
bestaan problemen. Oorzaak hiervoor ligt deels bij lage gezondheidsvaardigheden waardoor men
minder goed de weg vindt in de zorg. Ook wordt minder gebruik gemaakt van preventie
Wettelijk hebben on-gedocumenteerde recht op medisch noodzakelijke zorg, maar door onbekendheid
met het NL systeem wordt dit belemmerd
Middelen gerelateerde- en verslavingsstoornissen
Periode van zwangerschap en grootbrengen kinderen valt grotendeels samen met periode van
maximaal middelengebruik
Misbruik alcohol >2 eenheden per dag voor vrouwen of 3 eenheden per dag tot 21 eenheden per
week voor mannen
Misbruik cannabis, cocaïne, heroïne of amfetamine ‘vaker dan af en toe’
Zwaar drinken minimaal één keer per week >6 eenheden op 1 avond
DSM 5 geeft 11 criteria voor stoornis van gebruik van middelen, sprake van de stoornis als je
minstens twee van de symptomen gedurende een jaar optreden en je daardoor beperkingen hebt
Verslaving is een hersenziekte net als andere psychiatrische aandoeningen.
Oorzaak van verslavingen ligt in een combinatie van genetische kwetsbaarheid, vroegkinderlijke
traumatisering en omgevingsfactoren.
3 fasen van verslaving:
Impulsiviteit/ineffectief gecontroleerd gedrag verandert in compulsiviteit/dwangmatigheid
Positieve versterking verandert in negatieve bekrachtiging
1. ‘Binge’- en intoxicatiefase. Toename dopamine in basale kernen plezierige gevoel wordt
opgeslagen in hippocampus nucleus accumbens stuurt beloning van dit gedrag aan
2. Fase van onthouding en negatief affect. Bij onthouding ontstaat beeld van dysforie, irritatie,
emotionele instabiliteit en slaapproblemen. Onthouding van middelen als opiaten, alcohol en
benzodiazepine geeft intens, acuut fysiek onthoudingssyndroom
3. Fase van preoccupatie en anticipatie. Hunkering en vervolgens terugval
Bij een niet verslaafd brein zijn beloning, aandrang, geheugen en controle met elkaar in balans. Bij het
verslaafde brein is er geen controle meer. Zwangerschap blijkt in veel gevallen niet zo’n sterke invloed
op gedrag van vrouwen te hebben dat ze het gebruik van middelen beëindigen of een verslaving
doorbreken. Als een zwangere vrouw vanwege haar verslaving niet in staat is zich aan afspraken te
houden en een gevaar is voor zichzelf en haar baby kan:
Tijdens zwangerschap via wet bopz een rechterlijke machtiging (RM) of in bewaring stelling
(ibs) worden gedaan
Vanaf 24 weken kan Voorlopige ondertoezichtstelling (VOTS) bij Bureau Jeugdzorg of Raad
voor kinderbescherming worden aangevraagd
Na partus kan een Machtiging Uithuisplaatsing (MUHP) gevraagd worden
, De kritische elementen in de begeleiding van zwangeren uit kwetsbare groepen kunnen
benoemen en onderbouwen.
KNOV stappenplan kwetsbare zwangeren
“Samenwerking tussen geboortezorgverleners en de gemeente is noodzakelijk om de geboortezorg en
preventie beter af te stemmen op de behoefte van de lokale bevolking. Door de focus te leggen op
relatief kleine gebieden (wijk of dorp) kunnen bestaande lokale netwerken en expertises optimaal
worden benut.
Het stappenplan geeft het VSV bouwstenen om een netwerk op te zetten met lokale ketenpartners,
niet om activiteiten op te zetten. Het is bedoeld ter ondersteuning en zo opgezet dat het flexibel
toepasbaar is afhankelijk van welke organisaties en initiatieven er zijn in de regio.”
Samenwerking met verschillende instanties is erg belangrijk bij het begeleiden van kwetsbare
zwangeren. De complexe problematiek vraagt een actieve samenwerking van geboortezorg en
sociaalmaatschappelijke zorg. Tevens is samenwerking tussen eerstelijns gezondheidszorg en
publieke gezondheidszorg van belang om preventie en zorg beter af te stemmen op de behoeften van
de lokale bevolking. Uit oogpunt van continuïteit van zorg is samenwerking nodig met een partij die na
de bevalling moeder en kind blijft volgen. Gemeenten zijn op basis van de Wet Publieke Gezondheid
verantwoordelijk voor de organisatie van de
Jeugdgezondheidszorg (JGZ).
Onderstaande partijen zouden samen een VSV kunnen
vormen en zo de kwetsbare zwangeren helpen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noavandeberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,92. Je zit daarna nergens aan vast.