Inleiding In De Forensische Psychologie (500868B6)
Instelling
Tilburg University (UVT)
Met deze overzichtelijke samenvatting heb ik een 9 gehaald voor het tentamen. Bevat ook een lijst met de belangrijke personen, belangrijke meetinstrumenten en belangrijke jaartallen.
Inleiding In De Forensische Psychologie (500868B6)
Alle documenten voor dit vak (26)
5
beoordelingen
Door: analtun • 10 maanden geleden
Door: roxanevandommelen • 1 jaar geleden
Door: fatmexx • 1 jaar geleden
Door: floortjeveer • 1 jaar geleden
Door: sterrevanmook1 • 1 jaar geleden
Verkoper
Volgen
wiephamers
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcolleges Inleiding Forensische Psychologie
Hoorcollege 1
Klinisch forensische psychologie houdt zich bezig met afwijkend
(antisociaal) gedrag, persoonlijkheid, cognitie, preventie en interventie,
diagnostiek, etc. Het heeft veel snijvlakken met andere takken van de
psychologie, denk aan medische, biologische, ontwikkelings- en sociale
psychologie.
Huis van bewaring als mensen in hechtenis zitten, maar nog niet
veroordeeld zijn en nog niet naar een gevangenis komen, kunnen ze hier
terecht komen.
Penitentiair psychiatrisch centrum (PPC) een afdeling in de
gevangenis waar continue psychiatrische zorg beschikbaar is en medicatie
gegeven kan worden.
Pro-Justitia rapportage (NIFP) persoonlijkheidsonderzoeken naar
personen die gebonden zijn aan een delict.
Zorginstellingen (gaan omhoog in mate van beveiliging)
- Forensisch psychiatrische poliklinieken en deeltijdbehandeling
(extramuraal)
- Forensische woonbegeleiding (niveau 1)
- Forensisch psychiatrische afdeling (niveau 2)
- Forensisch psychiatrische klinieken (niveau 3)
- Forensische verslavingszorgklinieken
- Forensisch Psychiatrische centra (FPC) = TBS (niveau 4)
Geschiedenis forensische psychologie
De oorsprong van de forensische psychologie ligt bij Hippocrates (400 v.
Chr.). Hippocrates was een medisch deskundige die optrad in een
rechtszaak bij iemand met een geestelijke ziekte die een delict had
gepleegd. Aan Hippocrates werd advies gevraagd met zijn medische
achtergrond door de rechter over het oordeel van deze delict pleger. Later
bij de Oude Romeinen en de Middeleeuwen kwamen dit soort voorbeelden
ook nog voor. In de middeleeuwen werd een geestelijke zieke een
,‘onnozele’ genoemd, en deze werd toen onder curatele van de familie
gesteld. Dit betekende dat de familie verantwoordelijk was voor deze
persoon en dat de familie gestraft of beboet werd mocht deze onnozele
iets verkeerd doen; er was al sprake van een zekere mate van
ontoerekeningsvatbaarheid. De familie vroeg dan een ‘machtiging voor
opsluiting’ aan, zodat deze geen mensen kwaad kon doen. In die tijd was
het dus nog vrij wreed.
Voor de Verlichting
- 15e eeuw: dolhuizen; instellingen waar mensen die ‘doorgedraaid’
waren in werden verzorgd. Dit was de eerste voorbode van de
forensische zorg.
- 16e/17e eeuw: heksenvervolging, mensen die delicten pleegden of
geestelijk ziek waren werden beschuldigd van hekserij/bezetenheid
door de duivel en werden hierom vervolgd
- Johannes Wier (1588): een Nederlandse wetenschapper die als
eerst dacht aan een natuurlijke oorzaak voor het antisociale gedrag.
Hij dacht namelijk dat dit een neurologische oorzaak had; ontstaan
forensische wetenschap.
In de Verlichting kwam een ommekeer in de denkwijzen van mensen.
Mensen gingen toen namelijk inzien dat mensen een vrije wil hebben en
dat mensen handelen om deze wil. Dit stelt dus ook dat antisociaal gedrag
ook gedaan wordt met een keuze. In de Verlichting was iedereen volgens
de wet gelijk, dus kinderen, volwassenen en psychisch zieken waren
allemaal gelijk. Hieronder een aantal belangrijke gebeurtenissen:
- 18e eeuw: Franse Revolutie – het verlichte denken
- 1810: Code Pénal in Frankrijk: voorbode van systeem dat we nu
nog gebruiken, de eerste keer dat regels werden opgeschreven.
Hierdoor moest de rechter zich aan regels houden, hiervoor kon hij
beslissen wat hij zelf wilde (subjectief)
- 1809 in NL: Crimineel Wetboek
1811 in NL: Code Pénal
- 1886: invoering Wetboek van Strafrecht
- Door Johannes de Wier ging men meer aandacht schenken aan
psychische afwijkingen, ook wel de natuurwetenschappelijke
benadering genoemd. Men ging toen ook denken dat mensen met
een psychische afwijking ook een verstandelijke beperking hadden.
- Engeland: ‘Moral Treatment’, dus het menselijke werd meegenomen
bij de veroordeling van daders
- Enkele wettelijke regelingen voor opsluiting psychisch gestoorden
Pinel komt met manie sans délire = een gemoedstoestand zonder
aantasting van het verstand. Dat wil zeggen dat mensen met een
psychische stoornis niet per se een laag IQ/of slecht verstand zouden
moeten hebben. Hierdoor kwamen er steeds meer rechtszaken waarin de
dader niet gestraft werd op grond van de geestelijke toestand. Er was
toentertijd in Frankrijk een voorval waarbij er sprake was van een moord
met een dader met manie sans délire, en deze persoon is ook niet
,veroordeeld voor deze moord. Dit leidde dus ook tot het vaststellen van
wetten hiervoor.
Eerste Krankzinnigenwet (1841) beweert dat we mensen niet
moeten bestraffen, maar vooral onder toezicht moeten houden en
proberen te behandelen voor genezing en verbetering.
Nieuwe Krankzinnigenwet (1884) later in 1993: Wet Bijzondere
Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ).
Er zijn vier verklaringen van psychische stoornissen toentertijd (steeds
meer natuurlijke verklaringen). De eerste drie verklaringen zijn biologisch
en de laatste is natuurlijk/neurologisch.1 is gedeeltelijk waar, 2 en 3 niet
en 4 is huidige verklaring:
1. Erfelijkheid: immorele ouders brengen immorele kinderen voort.
Dit waren de dingen waaruit ze dit toen opmaakte:
- Psychologische kenmerken worden geërfd van de voorouders
- Er is sprak van erfelijkheid van crimineel gedrag
- Immoreel gedrag is af te leiden van uiterlijke kenmerken. Cesare
Lombroso was de eerste die hier op een systematische manier naar
ging kijken en hij beweerde dat mensen met unibrows of
diepliggende ogen crimineel waren. Dit bleek later niet te kloppen.
2. Degeneratie: over generaties heen is er een verslechtering van de
genenpoule; de genetische kenmerken worden steeds slechter
waardoor er meer immoraliteit is.
3. Evolutie: ook wel het Darwinisme, evolutie zorgt voor moraliteit en
devolutie of stilstand zorgt voor immoraliteit van psychische
stoornissen.
4. Neurologische verklaringen: de enige juiste verklaring tot op
heden; door schade aan het brein kan persoonlijkheid veranderen
waardoor men vervalt tot criminaliteit.
Vroeger werd er geen onderscheid gemaakt tussen een kind en een
volwassene, omdat men sinds de Verlichting ervan uit ging dat beiden een
eigen wil hebben. Nu wordt de leeftijd tussen 16 en 23 jaar gezien als een
grijze zone, en onder de 16 jaar wordt iemand als kind beschouwd. Tussen
de 16 en 23 jaar wordt gekeken naar wat het delict is, wat de situatie is en
wat de geestentoestand van die persoon is om te kijken of iemand als
volwassene berecht wordt. Tijdens de Code Pénal komt de ‘zonder oordeel
des onderscheids’. Dit wil zeggen dat jongeren onder de 16 een lagere
strafwet kregen en dat de rechter kon bepalen in welke groep je viel op
basis van je geestelijke vermogen. Kinderen onder de 10 jaar konden toen
nog niet bestraft worden.
In 1905 komt de invoering van de kinderwetten, waarbij het doel van
straffen en wreking verschoof naar het doel verbetering; omgezet naar
een moderne strafrechtschool. Er werd meer gekeken naar het belang van
de dader en niet alleen naar de daad zelf. De moderne strafrechtschool
was vooral gericht op herstel, verbetering en rechtvaardige straffen en
resulteerde zo in mildere straffen. De vraag die hierbij weer opkwam was
, of deze mildere straffen de burgers wel veilig kon houden, en als reactie
hierop kwam Van Hamel met een voorstel:
- Lichtere vergrijpen: maatregel of straf ter afschrikking
- Zwaardere vergrijpen: behandeling en verpleging van lange duur
- Zeer zware gevallen: terbeschikkingstelling (TBS) van de regering;
een behandeling van tien jaar en daarna verdere overweging (toen
TBR)
Psychopatenwetten (1928) de opname strafrecht en tbs van de
regering (TBR) en de verpleging. Dus als iemand een delict pleegt, geef je
een straf op basis van het rapport van de psychiater. Er waren toen ook
maar een beperkt aantal plekken en veel mensen kregen TBR.
Stopwet (1933) er waren heel veel mensen die TBR kregen, maar er
was niet genoeg plek voor deze mensen. Dit hield in dat TBR enkel nog
werd toegekend in extreme delicten en met een grote kans op recidive.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam er een commissie naoorlogs
strafrecht; hierbij kwam men tot het inzicht dat niet iedereen altijd wat
kan doen aan een delict door zijn eigen toestand. Hierdoor kwamen er
meer genuanceerde opvattingen (door de oorlog), betere zorg voor
gevangenen en ook speciale zorg voor gedetineerden met een psychische
stoornis. Er was een Utrechtse school met de wetenschappers Baan,
Pompe en Kempe die stelden dat we de wetenschap en de praktijk meer
met elkaar moesten integreren; dit was het begin van de TBS zoals we die
nu kennen. In de jaren ’60 was er een toename in de duur van TBS-
maatregelingen waardoor er strengere criteria moesten komen voor tbs.
Dit resulteerde in 1995 tot de introductie van Longstay-afdelingen.
Nog wat veranderingen in de laatste jaren:
- 1971: veranderde tijdgeest met meer nadruk op zelfbeschikking en
tolerantie van andere leefstijlen (antipsychiatrie)
- 1988: TBR TBS
- 1993: Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen
(Wet BOPZ)
Binnen enkele decennia ontstond een groep patiënten met ernstige
psychiatrische ziektebeelden waaraan geen intensieve zorg en
begeleiding werd gegeven en die in sommige gevallen overlast
veroorzaakten. BOPZ ingrijpen??
TBS in Nederland
Bij het geven van TBS in Nederland is de vraag of je moet gaan
behandelen of moet straffen. Hiervoor wordt er naar een aantal punten
gekeken, namelijk ‘Waar wordt iemand van verdacht?’ en ‘Maakt hij/zij
een zieke indruk?’. De vraag speelt wat voorop staat, de noodzaak om te
behandelen of de noodzaak om te straffen? Voordat er een besluit wordt
genomen over de straf moet men kijken naar een aantal criteria voordat
er een passende maatregel wordt gegeven:
- Proportionaliteit: de ingreep of maatregel moet in verhouding
staan tot het te voorkomen gevaar in de toekomst. Een voorbeeld
hiervan is een vrouw die haar man vermoord uit zelfbescherming na
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wiephamers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
