Dit document omvat een verwerking van de PowerPointpresentaties met extra uitleg van de prof. Het vak wordt parallel gegeven met het boek 'The Pursuit of History' van John Tosh. In dit document wordt slechts naar het boek verwezen! Het is dus nodig om het boek naast deze notities te leren aangezien...
BLOK 1: ERFGOED EN GESCHIEDENIS
KIJK OP HET VERLEDEN
Negatief:
A. Vooruitgang
Positief:
B. Nostalgie
C. Traditie
Neutraal:
D. Historisme
A. VOORUITGANG EN MODERNITEIT
Vooruitgangsfilosofie “het wordt altijd beter”
Tosh, 19: The Whig interpretation of History
De Moderniteit (Tosh 17)
Economisch: industrieel en stedelijk
Sociaal-cultureel: ‘burgerlijk’ naar ‘massa’
Politiek: parlementaire democratie
Natuur en mens: controle door wetenschap en techniek
Teleologische of cyclische lijnen
Christelijke/Islamitische heilsgedachte
Marxisme en het dialectisch proces in het verleden
Volgende dia:
“De idealen van de verlichting”
menselijke rede zegeviert
overbodigheid van het verleden onder het mom van de vooruitgangsideologie
Francis Fukuyama “The end of history”
verlichtingsideaal in Westerse en niet in Islamgemeenschap waardenoordeel
voortuitgang is altijd een relatief begrip (industrialisering in het Westen global
warming)
1
,A. VOORUITGANGSOPTIMISME
Doorkruist links-rechts tegenstelling
Vb. als antwoord op de vraag: ‘hoe noodzakelijk is economische groei?’ voor welvaart?
B. NOSTALGIE
- Positieve appreciatie, maar heden is ‘anders’
- Gouden-Tijdenverhalen: vroegere glorieperiodes krijgen mythische proporties
Afbeeldingen zie ppt
C. TRADITIE
- Positieve houding t.o.v. verleden
- Verleden is nog steeds aanwezig (>< nostalgie)
Les 8/10/2021 (2de les: ‘leesmodule 1 deel B’)
Historici maken een selectie van de geschiedenis en dat is wat later altijd onthouden zal worden. Er worden
keuzes gemaakt over ons erfgoed. Het is onmogelijk om alles van de geschiedenis vast te leggen.
Als we geen selectie maken van ons erfgoed is de kans veel groter dat er belangrijke delen van onze
geschiedenis verloren gaan.
In de 19de eeuw waren ook historici die ervoor gekozen hebben om bepaalde delen van ons erfgoed te
bewaren. Daardoor is er een belangrijk deel verloren gegaan, aangezien men dit destijds niet als belangrijk
beschouwde. Maar tijden veranderen en dit maakt dat de geschiedenis subjectief bewaard wordt. Zaken die wij
vandaag de dag belangrijk zouden vinden, zijn verloren gegaan.
Geschiedenis = onze visie op het verleden en dat verandert voortdurend en is afhankelijk van persoon tot
persoon (individueel)
D. TRADITIE > ERFGOED
Miles, The Western Front, 64 :
“Heritage is what we have inherited from our past. It is not what happened in the past – that is history –
but what has survived from the past. It is also what we in the present decide to make of it and is important
in modern society, because it provides identity, significance and meaning’.
C. ERFGOED
Open Monumentendag 13/09/2020, interview minister Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele (De
Standaard): Wat moeten we beschermen?
‘We zijn die lijst aan het evalueren. Aan het eind van de rit zal misschien blijken dat sommige
monumenten hun erfgoedwaarde verloren hebben. Dan moet je je misschien afvragen of alles nog de
moeite van het beschermen waard is. In onze beleidsnota hebben we aangekondigd dat we gaan
kijken of een beschermd monument niet sneller gedeclasseerd kan worden. Sommige hoevetjes of
2
, kapelletjes, bijvoorbeeld. Dat zijn dingen die je beter aan de lokale overheid overlaat. De Sint-
Baafskathedraal gaan we niet aan Gent geven”
Waarom beschermen? Onroerend Erfgoeddecreet =vage bewoording en argumenten. ‘Als waarde of
herinnering’: welk dingen zijn waardevol of het waard om herinnerd te worden?
‘als studieobject’: iets wat vandaag de dag als studieobject gehanteerd wordt, kan in de toekomst misschien
helemaal niet meer relevant zijn als studieobject.
Alle criteria zijn tijdsgebonden en heterogeen (=er kan iets bewaard worden dat misschien historisch
interessant is maar helemaal niet archeologisch, esthetisch, landschappelijk etc. interessant zijn.)
Vaak is de kostprijs van het bewaren hoger dan enkel de effectieve kosten maar wat is ‘de kost’ als men het
niet bewaard. Dit werkt opportunisme in de hand. Wat is de maatschappelijke kost? Een Onroerend goed
wordt beschermd en bewaard en er komt bv; geen rusthuis in de plaats. Dan is dit eigenlijk een politieke
beslissing.
Erfgoed = geschiedenis gefilterd door collectief geheugen (!Examenvraag!) (CH = overtuiging dat je bij een
bepaalde groep hoort die een collectieve overtuiging heeft over wat geschiedenis is).
Is dat bij geschiedenis ook het geval?
Collectief geheugen (dia 5) examenvraag
- Individueel geheugen = simpel concept, iedereen laat zijn handelen door vroegere ervaringen bepalen.
- Collectief geheugen = geheugen van een groep van mensen. Wat is die groep? Die kan variëren. Bv:
groep geschiedenis studenten. Maar iedereen is deel van verschillende groepen (sportclubs, scouts,
studentenvereniging, familie…) in alle groepen heerst er een sterk of zwak collectief geheugen.
Bovendien is er een collectief geheugen van de natie (blanke mensen/Vlaming/Belg) dit geeft een
groepsbinding en dit heeft invloed over onze visie van hoe de maatschappij er zou moeten uitzien. Dit
resulteert ook in een visie op de geschiedenis. Er is ook een zoektocht van je plaats als individu binnen
deze groep. Elk lid van je bepaalde groep zal ertoe bijdragen om het groepsgevoel te bevorderen. Er
wordt steeds een idee over het verleden mee in rekening genomen.
ERFGOEDDILEMMA’S (DIA 6)
- Links: Rabottorens gebouwd in de jaren 60 in Gent, zijn afgebroken. Naoorlogse groei: iedereen moet
betaalbaar comfortabel kunnen wonen. Di is de periode van de groei van de jaren 60 dat door deze
woontoren wordt gesymboliseerd. Deze gebouwen voldoen niet aan de huidige normen, dus deze
worden allemaal afgebroken = problematisch. De sprong naar sociale gelijkheid die toen plaatsvond is
één van de belangrijkste gebeurtenissen uit de 20ste eeuw.
- Rechts: middeleeuwse belforten in Gent en Brugge. Grote concurrentie tussen beide Belforten. Die
van Brugge had wel zeer grote lakenhallen, dus Gent heeft een deel van hun lakenhallen bijgebouwd.
Hier werd dus misbruik gemaakt van erfgoed.
Maar wat is het dilemma? Er zijn tientallen belforten. Waarom breken we geen belfort af en laten
we een Rabottoren staan? Er zijn geen enkele argumenten te vinden om de Belforttoren te laten
staan. Het feit dat dit een oud gebouw is, is geen argument volgens het erfgoeddecreet. Alle
3
, geopperde argumenten zijn subjectief/tijdsgebonden. Bij de beslissing of iets als erfgoed
beschouwd wordt, zijn er maatschappelijke gevolgen.
D. HISTORISME (DIA 7 )
Historici en erfgoedmensen zijn in hetzelfde vak actief maar hebben een andere verantwoordelijkheid.
Historismus = history for its own sake. Het is interessant an sich. Je moet het historisch proces respecteren.
‘De kenbaarheid van het verleden’ = je voegt geen waardeoordeel toe. <> anachronistische visies.
Probleem? Geschiedenis is een selectie van het verleden. Als je uitgaat van ‘de geest van de tijd’ dan komen er
problemen want je vertrek vanuit je eigen perspectief en gaat een beeld vormen (subjectief) van wat de ‘geest
van die tijd’ was. Terwijl dit eigenlijk onmogelijk is. Je maakt een selectie op basis van het waardeoordeel.
Een reconstructie van het verleden zoals het vroeger echt geweest is = geschiedenis.
Historisch besef (dia 12)
Alles is geschiedenis = ook de toekomst. Wij vormen een beeld van de toekomst op basis van onze ervaringen
uit het verleden.
Collectief geheugen (dia 13)
= identiteitsvormen, maar ook maakbaar.
Iedereen ziet zijn geschiedenis iets anders. En de zoektocht naar dezelfde interpretatie van gelijke geesten, die
zorgt voor een collectief geheugen (bv. Black lives matter)
De nationale identiteit (dia 15-16)
Essentialisme = de groep van dewelke je denkt deel uit te maken. Er worden aan elke groep eigenschappen
toegevoegd bv. Vlamingen drinken graag bier = associaties. Nederlanders zijn gierig = hiermee zeg je
onrechtstreeks dat Belgen vrijgevig zijn.
Collectief geheugen = per definitie onvolledig!
Vlaamse canon = omstreden gegeven nog voor het bestaat.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper haneve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,19. Je zit daarna nergens aan vast.
