Samenvatting
Samenvatting COS 2 (SRW)
- Instelling
- UC Leuven-Limburg
Deze samenvatting bevat alle hoorcolleges, seminaries en individuele opdrachten. Geslaagd in eerste zit.
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 144 pagina's
Voorbeeld 6 van de 144 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: anaisbuisseret • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
COMPLEXE OPVOEDINGSSITUATIES (SEMESTER 2)---------------------------------------------------THEMA 3: MESONIVEAU---------------------------------------------------
Seminarie 12: Vrije tijd
Op welke domeinen kan je problemen verwachten als SRW-er in het domein vrije tijd?
Plaatsing, langdurige opvang of leven in een voorziening heeft een grote impact op het leven van een jongere.
Kinderen en jongeren komen (nood)gedwongen in residentiële voorzieningen terecht om hen te beschermen
tijdens hun ontwikkeling, maar worden daardoor gehinderd in een ‘normaal’ leven. Deze jongeren kunnen
gebaat zijn bij leuke, passende en uitdagende vrijetijdsbesteding. Maar hun deelname aan jeugdwerk en ruimere
vrijetijdsactiviteiten is beperkt. Er is zelden een structurele samenwerking met (jeugdwerk) organisaties.
❑ Geen motivatie
❑ Specifieke/geen/… interesses
❑ Onvoldoende financiële middelen
❑ Onvoldoende kennis van vrijetijdsbestedingen
❑ …
Vrije tijd, een situering
DOORHEEN DE GESCHIEDENIS
Historische evolutie
❑ Het onderwerp “vrije tijd” krijgt meer aandacht in onze maatschappij in vergelijking met een halve
eeuw geleden.
❑ Vrije tijd is een jong begrip. Tot 19de eeuw enkel voorbehouden voor de elite, de kleine bovenlaag van
de samenleving. Zij konden profiteren van de arbeid van anderen en zich ‘vrij’ stellen van activiteiten
die nodig waren om te overleven.
❑ Maatschappelijke positie van kinderen veranderde in helft 19de eeuw en er werd meer belang gehecht
aan de ‘kindertijd’ als aparte levensfase.
❑ Mijlpaal: Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK) met het recht op vrije tijd. Artikel
31 van het Kinderrechtenverdrag.
❑ Elk kind heeft recht op vrije tijd, rust en ontspanning. De overheid moet het aanbod van degelijke en
gelijke kansen voor culturele, artistieke, recreatieve en vrijetijdsactiviteiten aanmoedigen.
❑ Vooral de participatiegedachte staat centraal in de vrijetijdsbesteding van kinderen en jongeren : focus
op empowerment, emancipatie en participatie (actieve burger worden)
❑ Cf pedagogie OF1: pedagogisering en professionalisering
❑ Terreinen pedagogisering: gezin als eerste opvoedingsmilieu, school als tweede opvoedingsmilieu en
vrije tijd als derde ruimte
❑ Visie op vrije tijd: kinderen en jongeren moeten mogelijkheden krijgen tot ontplooiing
❑ Focus van beleid op georganiseerde vrijetijdsbesteding (jeugd- en sportverenigingen) vanwege
positieve effecten (zie verder)
Algemeen maatschappelijke tendensen op macro-niveau
❑ Verschuivingen in ons tijdsgebruik zijn courant: de flexibilisering van werktijden,
arbeidsduurvermindering of nieuwe mogelijkheden op het vlak van vrijetijdsbesteding
❑ Ook maatschappelijke processen waaronder vergrijzing, individualisering (opvoeding, niet meer over
grote groep) en digitalisering oefenen een sterke invloed uit op ons tijdsbestedingspatroon
1
,VORMEN VAN AANBOD
De vrijetijdsinvulling voor kinderen/jongeren
❑ Formeel vrijetijdsaanbod: georganiseerde vrijetijdsactiviteiten
❑ Informeel vrijetijdsaanbod: alle vrije tijd buiten het georganiseerde aanbod (hangjongeren, skaten,
muziekluisteren, = storend?)
Je vindt zowel in het formele als in het informele aanbod diverse activiteiten:
❑ Sport: sportclubs, bewegingsinitiatieven, circusschool,…
❑ Cultuur: muziekscholen, toneelverenigingen, museumbezoek, concerten, lezen, bioscoop, …
❑ Jeugdwerk: jeugdbewegingen, jeugdkampen, speelpleinwerking, vakantiekampen,…
BELANG VAN VRIJE TIJD
❑ Belangrijke factor in normale ontwikkeling van elk(e) kind/jongere
➢ Oefenen van sociale vaardigheden; gesprekken met leeftijdsgenoten, interactie,…
➢ Zelfbeeld en identiteitsontwikkeling: eigenwaarde, vertrouwen en competentie (cf. circle of
courage)
➢ Effect op weerbaarheid, veerkracht en steunbronnen (netwerk, omringd worden)
➢ Leerschool om te experimenteren, kansen te krijgen tot zelfontplooiing
➢ Gezonde, evenwichtige groei tot volwassenheid: onderdelen die behoren tot de normaliteit zijn
onderwijs, gezondheid, sociaal netwerk en vrijetijdsbesteding
➢ Goede vrijetijdsbesteding zorgt voor betere schoolprestaties en verminderd probleemgedrag
➢ Actieve deelname aan samenleving
➢ …
ICF: classificatiemodel van het menselijk functioneren
Mogelijke beïnvloedende factoren
SOCIALE KLASSE
❑ Onderwijsniveau ouders en sociaaleconomische klasse hebben invloed op maatschappelijke participatie
van kinderen (bv. muziekschool vooral ouders die beide werken, goed inkomen hebben,…)
❑ Hogere sociale klassen: kinderen nemen meer deel aan georganiseerd vrijetijdsaanbod
❑ Lagere sociale klassen: vrije tijd meer in het informeel aanbod
Ongelijke toegang tot georganiseerd vrijetijdsaanbod
Vrijetijdsstress of tijdstekort: tendens in hogere sociale klasse in onze maatschappij
2
,AFKOMST
❑ Jongeren met migratieachtergrond zijn ondervertegenwoordigd in het georganiseerd aanbod
❑ Zwakkere maatschappelijke positie van allochtonen
❑ Allochtonen gaan wel veel sporten, maar niet in clubverband
❑ Allochtone families vaak meer gericht op vrije tijd binnen eigen familie-en vriendenkring (minder nood
aan het formele aanbod)
GESLACHT
❑ Meisjes
➢ Zijn meer actief in sociale en culturele verenigingen
➢ Besteden meer vrije tijd thuis door en helpen mee in huishouden (creatieve hobby’s en
thuisactiviteiten)
➢ Spenderen meer tijd aan familieleden
❑ Jongens
➢ Meer lid van sportverenigingen
➢ Doen vaker buitenhuisactiviteiten
LEEFTIJD
❑ Vrijetijdsbesteding verschilt doorheen de levensloop
❑ In adolescentenperiode meer een sociaal gebeuren
❑ Bij ouder worden blijken ongeorganiseerde activiteiten een grotere rol te gaan spelen (vriendenkring)
❑ Drop-out in jeugd- en sportverenigingen neemt toe vanaf secundaire school
ONDERWIJSVORM
❑ Ook groot effect op maatschappelijke participatie
❑ Studierichting is in grote mate bepalend voor dagelijkse vrijetijdsruimte
❑ Leerlingen uit BSO en TSO beschikken over meer vrije tijd dan leeftijdsgenoten uit ASO, maar toch
lagere deelname aan georganiseerde vrijetijdsactiviteiten. Maken meer gebruik van commerciële
aanbod (cafés, bioscoop,…)
RESIDENTIËLE SETTING
❑ Plaatsing is boeten op vrije tijd en vrijetijdsbesteding: belemmering in het ‘gewone’ leven
❑ Praktische of financiële belemmeringen binnen leefgroep
❑ Ook vaak gebruik van sociale media of ‘uitgaansleven’ wordt gereduceerd
❑ Vrije tijd binnen een ‘onvrije context’: afhankelijk van de voorziening, ook vaak controle hierop
❑ Gebrek aan continuïteit: passend vrijetijdsaanbod, maar kan niet verder gezet worden na einde verblijf
of verhuis
BIJZONDERE DOELGROEPEN
❑ Kinderen uit residentiële settings: jeugdhulp, VAPH,…
❑ Kinderen met emotionele en of gedragsproblemen
❑ Kinderen met een ontwikkelingsstoornis: ASS, mentale of fysieke beperking, ADHD,…
Extra factor die belemmerend kan werken naar participatie
3
,Vrije tijd binnen de jeugdhulp
❑ Slotfragment Studiedag “Gewoon complex”: wat hebben kinderen en jongeren nodig in complexe
opvoedingssituaties?
❑ Wat is het belang van vrije tijd volgens kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens?
➢ Gewoon kind/jongere kunnen zijn; zichzelf ontplooien
➢ (Continuïteit in) sociale contacten
➢ Vertrouwensfiguur (cf. netwerkgericht werken)
Terugkoppeling aan casuïstiek
CASUS 1
Jonas is 9 jaar en verblijft doorheen de week in een MFC samen met zijn zusje Ilke van 7 jaar. Ze gaan naar het
buitengewoon onderwijs en zitten er beiden in een auti-klas. Het jongste broertje van 4 jaar woont nog thuis. De
beide kinderen zijn omwille van gedrags-en emotionele moeilijkheden en een diagnose autisme opgenomen in
de leefgroep. Hun moeder is alleenstaand en heeft zelf ook begeleiding vanuit een mobiel team psychiatrie.
Moeder heeft het financieel erg zwaar. Ze heeft geen auto en doet alles met de fiets. Jonas verveelt zich erg
tijdens de weekends wanneer de structuur wegvalt. Hij is verknocht aan zijn nintendo, maar moeder zou heel
graag willen dat hij een hobby vindt. Zijn zusje Ilke gaat wekelijks naar de tekenles en dat lukt wel goed. Ook in
de week op het internaat kan zij zich wel bezighouden met knutselen en tekenen en op woensdag gaat ze naar
een klein crea-atelier in de buurt. Jonas heeft in het verleden al hobby’s uitgeprobeerd, maar het loopt steeds
mis. Hij heeft last van de drukte van een grote groep en geraakt overprikkeld. Na één keer gaan, wil hij niet meer
terug. Hij heeft ook moeite om sociale contacten aan te gaan. Andere kindjes ervaren hem als vreemd omdat hij
vaak geluiden maakt en rondfladdert. Motorisch is hij niet zo sterk, sporten doet hij niet graag. Zijn passies zijn
lego bouwen, nintendo spelen, rekenen, programmeerspelletjes, fietsen en gezelschapsspelletjes spelen.
CASUS 2
Yassin is een 10-jarige Afghaanse jongen die in een opvangcentrum verblijft. Zijn ouders wonen ook in het
centrum, maar spreken (nog) geen Nederlands. Yassin verstaat al een beetje de taal, maar het belemmert hem
om deel te nemen aan vrijetijdsactiviteiten. Hij zou nochtans heel graag voetballen. Hij doet niets anders dan
voetballen in het centrum. Op school zit hij in een OKAN-klas. De ouders van Yassin hebben weinig financiële
middelen. De leefgroepbegeleiders willen op zoek gaan naar een geschikte voetbalclub maar ervaren dat er veel
praktische problemen zijn: taal tijdens de training, opvolgen mails van trainers, vervoer naar trainingen en
matchen, lidgeld en kledij. Naast voetballen is Yassin ook heel graag in de natuur. Hij bouwt kampen en geniet
van klimmen en klauteren in de bomen. Yassin heeft weinig contacten in de buurt. Hij kent enkel de kinderen uit
het opvangcentrum waar hij wel graag mee speelt. Zijn ouders zijn ook geen voorstander om hem alleen in de
buurt te laten spelen. Ze zijn erg bang dat er hem iets zou gebeuren.
CASUS 3
Ben is 13 jaar en verblijft momenteel in een observatie-en behandelingscentrum. Zijn ouders zijn gescheiden. Hij
werd opgenomen wegens een gedragsproblematiek. Ben heeft problemen om zijn emoties te reguleren en dat
resulteert vaak in conflicten zowel thuis als op school. Hij werd onlangs geschorst op school en zit tijdelijk in een
dagbegeleiding. Momenteel kan hij ook niet naar huis in het weekend aangezien zijn moeder opgenomen is in
een psychiatrisch ziekenhuis. Met zijn vader heeft Ben al 6 jaar geen contact meer. Vroeger ging Ben naar de
scouts en tot aan zijn opname was dit zijn wekelijkse uitlaatklep. Ook al liep het niet zo eenvoudig omwille van
zijn agressieproblematiek, de begeleiders kenden hem al jaren. Aangezien het OBC te ver ligt van de scouts zijn
de leefgroepbegeleiders op zoek naar een andere vrijetijdsbesteding. Ben wil geen andere scouts proberen. Hij
zegt dat het voor hem nooit hetzelfde zal zijn omdat hij daar geen vrienden heeft. Hij speelt graag basketbal op
het speelpleintje van het OBC en gaat ook twee keer per week mee joggen met één van de begeleiders.
Daarnaast houdt Ben van skaten en van films kijken.
4
,CASUS 4
Mats is 5 jaar en verblijft gedurende de week in een residentiële voorziening voor kinderen met een matig
mentale beperking. Hij gaat naar een type 2-klasje in het buitengewoon onderwijs. Mats verblijft op het
internaat aangezien de afstand naar school voor de ouders te ver was om elke dag af te leggen. In het weekend
gaat Mats naar huis maar de ouders zoeken naar een geschikte vrijetijdsbesteding voor hem. Mats houdt van
muziek en heeft stereotiepe interesses. Hij kijkt telkens weer dezelfde tekenfilmpjes, schommelt graag en kan
uren met de klei spelen. Hij is wel sociaal en speelt graag met andere kindjes in de speeltuin. Mats praat nog niet
goed en verstaat ook niet alle taal. Ouders gebruiken vaak gebaren en ook op school werken ze met visualisaties
en met twee-woordzinnetjes. Mats is erg bang wanneer hij ergens alleen naartoe moet. Hij klampt zich dan vast
aan zijn moeder en hem achterlaten is voor haar dan een heel emotioneel moment. Je gaat als
contextbegeleider met ouders op zoek naar een gepaste vrijetijdsbesteding.
VRAGEN
❑ Denk eens na over een gepast vrijetijdsaanbod voor het kind/de jongere (formeel/informeel)
❑ Wat zou je als begeleider kunnen bedenken voor alle belemmerende factoren?
❑ Welke pedagogische ondersteuning zou belangrijk kunnen zijn op het terrein zelf?
BRUG TUSSEN JEUGDHULP EN JEUGDWERK
❑ Context jeugdwerk is verschillend van hulpverleningscontext
❑ Vertrek vanuit het kind/ de jongere zelf: waar hebben zij nood aan? Wat willen ze graag doen?
❑ Aanklampend werken: motiveer, ga eerste keer mee, laat iets proberen (vooraleer in te schrijven)
❑ Wees zelf enthousiast
❑ Hou vol, maar laat ook los wanneer het niet de juiste keuze is
❑ Verken de mogelijkheden in je stad of gemeente
❑ Overleg met de organisaties die aanbod bieden: werk samen, deel expertise, inspireer
❑ Sluit aan bij lokale overlegstructuren waar welzijn en vrije tijd samen komen
❑ Dialoog met kamporganisaties: werk samen als partners (voor- en nagesprek)
❑ Maak afspraken over welke informatie je deelt en welke niet (bv. diagnose meedelen of niet)
PEDAGOGISCHE ONDERSTEUNING
Leefklimaat
❑ Klimaat: structuur in ruimte, tijd, regels & afspraken, materiaal
❑ Situatiehantering: aanbod passend bij ontwikkelingsniveau en noden (bv. autisme, fysieke beperking,
vluchtelingen,…) voorspelbaar, helpen kiezen,…
❑ Relatie:
➢ Houding (authenticiteit, acceptatie, respect, integriteit, empowerment,…) cf. beroepshouding SRW
➢ Handelen (presentie, grenzen stellen, aandacht geven…) cf. synthese opvoedingsvaardigheden in
huisje van SRW + cf. pedagogische modellen
Verder
❑ Gedrag leren begrijpen: waarom komt dit kind niet tot spel?
❑ Jezelf als begeleider bevragen: beschik ik als begeleider voldoende over kwaliteiten, vermogens en
vaardigheden om het kind te ondersteunen bij het spelen? Of weet ik waar aan te kloppen voor hulp?
❑ Scheppen van een veilige, warme, uitnodigende en betrokken omgeving
❑ Inrichting van ruimte en speelgoed
❑ Keuze voor juiste materiaal/speelgoed/spel, per leeftijd en spelvoorkeur
❑ Spelbegeleiding: voorbereiding, overzicht, nabijheid, afgestemd, verbindend, aanmoedigend, op gang
helpend, begrip voor bewegingsdrang, ruimte bieden om te experimenteren, meespelen, ongedeelde
aandacht
❑ Aandacht en zorg voor hoeveelheid prikkels die aanwezig zijn
❑ Spelsuggesties of stimulaties
❑ Ingrijpen of afremmen wanneer nodig is
5
, ❑ Wegnemen of verminderen van belemmeringen
❑ Afstemmen op spelontwikkeling
❑ Ondersteunen in aansluiting te vinden bij andere kinderen
❑ Rijke taal aanbieden, eventueel ondersteund met passende gebaren
❑ Coöperatieve spelletjes aanbieden i.p.v. competitieve
❑ Model staan, wees een baken van rust, wees met aandacht bij dat wat je doet
❑ Inventief zijn in je begeleiding
Uitleiding – kritische bedenkingen
❑ Is het haalbaar of wenselijk om te streven naar een uitsluitend inclusief vrijetijdsaanbod?
➢ Lees tekst op Toledo (antwoorden? : zie samenvatting van E.M.)
Reguliere of doelgroepspecifieke vrijetijdsbesteding?
Basisbegrippen
❑ Uitsluiting : toegang tot deelname wordt geweigerd aan de persoon
❑ Segregatie : personen worden samengebracht in een aparte groep
speciaal voor deze doelgroep
❑ Integratie : je kan deelnemen aan het bestaande aanbod indien je je
kan aanpassen en drempels kan wegwerken
❑ Inclusie : volwaardige deelname in het gewone circuit, de drempels
worden weggewerkt via universal design, redelijke aanpassingen en
indien nodig ondersteuning op maat
Noot: segregatie kan opstap zijn naar integratie (Bv.: voetbalclub Minor-Ndako)
Kritische bedenkingen bij inclusieve en doelgroepspecifieke vrijetijdsaanbod
❑ Spanningsveld in de praktijk, maar ook in het beleid: tweesporenbeleid
❑ Opvallend
➢ Participatiecijfers blijven stabiel ondanks inspanningen
➢ Ondervertegenwoordiging van bepaalde doelgroepen in het reguliere aanbod
❑ Reguliere organisaties willen aanpassingen doen, maar hebben ook angst voor resultaatsverbintenissen
❑ Bewustzijn van doelgroepspecifieke groei rond waarde van eigen aanbod (ondanks inclusief ideaal)
❑ Doelgroepspecifieke heeft doorstroom- of toeleidingsfunctie, maar dit houdt ergens een
waardeoordeel in (is het ene beter dan het andere?)
❑ Doelgroepspecifieke biedt een uniek aanbod dat inspeelt op bepaalde vragen en noden rond onderwijs,
tewerkstelling, welzijn
❑ Doelgroepspecifieke aanbod blijkt niet breed en divers genoeg => wenselijk om toch te blijven inzetten
op inclusieve vrijetijdsbesteding
❑ De opdeling tussen ‘doelgroepspecifiek’ en ‘regulier’ aanbod voelt kunstmatig en abstract aan. Beide
vormen zijn complementair en kunnen elkaar aanvullen.
❑ Vrije tijd heeft een verbindende rol in de samenleving en kan mensen die opgroeien in verschillende
levensomstandigheden met elkaar in contact brengen. Dat versterkt het onderling begrip en solidariteit.
Streven naar een inclusieve samenleving (vrije tijd op mesoniveau heeft invloed op macroniveau)
Genuanceerde visie: deze discussie niet langer op een abstracte en ideologische manier voeren, maar
kijken naar de reële noden en mogelijkheden van mensen zelf en van het aanbod op het terrein.
Belangrijk om te weten: Er bestaan tal van organisaties die aan vrijetijdsbegeleiding/trajectbegeleiding op
maat doen.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper courantmarie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73314 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen