Samenvatting Nectar 3e editie VWO 6 Hoofdstuk 18: Wereldwijde kringlopen.
In de samenvatting zijn de volgende paragrafen samengevat:
18.1 Koolstofkringloop
18.2 Stikstofkringloop
18.3 Fosfor en andere elementen
18.4 Een oceaan van plastic
Alle begrippen zijn groen gekleurd in de samenvatting....
, BIOLOGIE SAMENVATTING HS 18: WERELDWIJDE KRINGLOPEN
§18.1: KOOLSTOFKRINGLOOP
CO 2 IN DE ATOMOSFEER
Boeikasgas: gas dat warmtestraling vd aarde vasthoudt.
Warmtestraling: terugkaatsende zonne-energie.
Broeikaseffect: dampring werkt als kas door CO2/andere gassen. Zonnestraling blijft voor een deel id atmosfeer achter.
Hierdoor: aarde temp ±15°C en leven is mogelijk
Zonder: aarde veel kouder en oceaan bevriest
*problemen ontstaan als er meer broeikasgassen id atmosfeer komen.
Versterkt broeikaseffect: het meer dan normaal vasthouden van warmte door de atmosfeer.
Gevolg: landijs smelt, zeewater zet uit, zeespiegel stijgt overstromingen
Gevolg: door warm weer ontstaan meer wolken meer regen.
Gevolg: planten en dieren aangepast aan koele streken uitsterving.
Klimaatverandering: ecosystemen en hun bewoners veranderen.
MOERASGAS
Moerasgas (CH4): ontstaat uit organisch materiaal onder zuurstofloze omstandigheden.
Draagt bij aan: versterkt broeikaseffect; houdt warmte zo’n 25x beter vast dan CO 2
Toendra bodem: bevat veel organische stof, de bovenlaag ontdooit id zomer.
Toendra plassen: reducenten breken ontdooide organische stof af; ze gebruiken hiervoor O2
O2 diffusie in het water verloopt trager dan het verbruik water wordt zuurstofloos.
Anaerobe bacteriën: breken de organische stof verder af, veel moerasgas ontstaat.
Aarde warmt op: permafrostlaag (: bevroren laag onder de bovenlaag) ontdooit steeds meer en bevat ook moerasgas.
METHAANBACTERIËN
Methaanbacteriën: organismen die organische stoffen omzetten tot moerasgas.
Leven in: extreme omstandigheden, laagje water net boven permafrostlaag. (hierin hoge zoutconc en koud).
Overleven in: omgeving met hoge osmotische waarde.
Effect: deel van hun gemaakte CH4 oxideert id atmosfeer tot CO2 (dat is beter dan als het CH4 was gebleven).
Herkauwers: produceren ook CH4 om gras te kunnen verteren.
Pens: anaeroob milieu waarin bacteriën honderden liters CH4-gas/dag produceren.
CO 2 -REDUCTIE OP HET LAND
Bossen laten het CO2-gehalte vd atmosfeer dalen. Tijdens fotosynthese vormen de bladeren glucose en hieruit organische stoffen:
1. Zetmeel
2. Cellulose
3. Aminozuren
4. Vetzuren
5. Houtstof
SNELLE KOOLSTOFKRINGLOOP: ROUTE DIE KOOLSTOF NEEMT DOOR PLANTEN/DIEREN/REDUCENTEN
Niet alle vastgelegde koolstof blijft id boom:
Deel vd glucose gebruikt de boom id dissimilatie koolstof verlaat boom als CO2
Deel vd organische stoffen verdwijnt door vraat id maag van herbivoren organische stoffen id rest vd voedselketen.
Detritus: organische stoffen uit de uitwerpselen en dode resten van planten/dieren, afgebroken door reducenten tot CO2.
Pas wanneer de boom vergaat, komt de koolstof terug id atmosfeer.
Water: CO2 lost op en vormt HCO3-.
Algen/waterplanten: gebruiken HCO3- voor fotosynthese.
Algen zonder gegeten te zijn: zakken naar bodem; afbraak organisch materiaal is hier slecht: koolstof uit atmosfeer.
LANGZAME KOOLSTOFKRINGLOOP: BIJ VERBRANDING EN VERWERING VAN KALKSTEEN ONTSTAAT WEER CO 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JudithVWO. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
