Volledige en uitgebreide samenvatting van het opleidingsonderdelen bijzonder strafrecht gedoceerd door Prof Wendy De Bondt in academiejaar . De samenvatting is voldoende om in eerste zit te slagen. Zelf haalde ik 15/20.
Bijzonder strafrecht
Deel I: Materieel strafrecht
Hoofdstuk 1: Strafwet
1.1 Legaliteit
Nulla poena sine lege, nullum crimen sine lege
● Lege: kan zowel federale wetgeving zijn als wetgeving op vlaams niveau (bv. illegale
adoptie is een misdrijf die naast het federale ook op vlaams niveau bestraft wordt in
decreten). Het is dus beter om daar recht van te maken in het adagium, zodanig dat men
ook kijkt naar het Vl niveau
⇒ Je kan niet zomaar een strafbaarstelling in het leven roepen die heel vaag is, burgers moeten
weten wat strafbaar is of niet en wat ze moeten verwachten
1.2 Beperking
1.2.1 Formulering strafbaarstellingen
Wetgever/decreetgever heeft niet de vrijheid om te beslissen dat om het even welke gedraging
strafbaar is (bv. tal van discussies omtrent covid-maatregelen en of dat geen schending is van
sommige mensenrechten).
● schuldpresumptie (vermoeden van onschuld)
● eerlijk proces
● recht op privacy
● recht op vrije meningsuiting
● gelijkheidsbeginsel
● recht op (waardig) leven
Men moet kijken naar het EVRM en zich de vraag stellen in welke mate kunnen we als wetgever
bepaalde dingen strafbaar stellen en andere niet?
Voorbeelden (niet kennen,wel weten of er probleem is bij misdrijven die we zullen bekijken)
1
, ● Bewezen dat wagen in verband kan gebracht worden met vluchtmisdrijf wordt de eigenaar
veroordeeld tot een gevangenisstraf van 1 tot 5 jaar en een geldboete van 50 tot 250 euro →
schending van vermoeden van onschuld want niet bewezen dat eigenaar effectief chauffeur
was.
● Verplichting om mee te werken aan het verzamelen van bewijsmateriaal en opstellen
strafdossier op straffe van een geldboete →niet zo in strafrecht want zwijgrecht gekoppeld
aan vermoeden van onschuld >< wel in administratief recht
● Stel dat er een bepaling zou zijn waarin staat dat ‘’sadomasochistische praktijken onder
volwassenen ondanks toestemming gestraft worden met een gevangenisstraf van 1 tot 5 jaar
en een geldboete van 500 tot 2500 euro’’; er is hier een schending van het recht op privacy
want dat gebeurt in privé en daar heeft niemand iets op te zeggen >< slagen en
verwondingen
● Tot voor kort in Sw.: eenieder die geschriften tentoonstelt (bv. wachtzaal dokter) die het
gebruik van een vruchtafdrijving promoot of informatie daarover geeft is strafbaar met een
gevangenisstraf van 8 dagen tot 6 maanden en een geldboete van 26 tot 500 euro;
afgeschaft want we vinden het niet maatschappelijk wenselijk dat er zo naar abortus gekeken
wordt, het is iets die toegankelijk moet zijn en er was een probleem met het recht op vrije
meningsuiting.
● Vroeger in Sw: hij die een meisje van 16 jaar of minder ontvoert zal gestraft worden met een
gevangenisstraf van 2 tot 5 jaar en een geldboete van 50 tot 500 frank; schending van het
gelijkheidsbeginsel en gendergelijkheid want enkel vrouwelijke SO’s
1.2.2 Toelaatbaarheid straffen
Onmenselijke en vernederende straffen: verboden in licht van EVRM
Doodstraf; geen schending van het EVRM, gaat vooral over de uitvoeringswijze
Disproportionele straffen: straf in verhouding met misdrijf → bij strafbaarstelling van misdrijven
onderling zijn er ook veel verschillen. Op sommige gedragingen die we maatschappelijk heel
verregaand vinden staat een relatief lage straf terwijl een hoge straf straat op zaken die we minder
erg vinden. Dus kijken of straffen onderling wel proportioneel zijn (bv. sommige bepalingen ivm
kinderhandel laag >< sommige drugsmisdrijven hoog)
= Betekenis in normaal taalgebruik, pas wanneer er onduidelijkheid is, moet men gaan kijken naar
andere technieken zoals de teleologische interpretatie.
Probleem: evolutieve begrippen (bv. goede zeden is nergens in ons Sw. gedefinieerd dus de
rechter heeft ruimte wat betreft de interpretatie van dat begrip)
soms interpretatie termen in wet zelf (bv. 478 e.v. Sw.)
1.3.2 Vervolgens: teleologische interpretatie
= Interpreteren volgens de bedoeling van de wetgever (parlementaire werkzaamheden)
● extensief (Bv. geschrift was vroeger pen en papier volgens wetgever maar kan
tegenwoordig typen op een pc zijn want je mag ruimer interpreteren want de bedoeling van
de wetgever was om dat er ook bij te betrekken)
● evolutief (bv. “zaak” | “gezin” door de nieuwe samengestelde gezinnen want bedoeling was
om mensen die samenleven bescherming te bieden maar het blijft de bedoeling van de
wetgever om bescherming te bieden)
HvC: rechter mag wet toepassen op zaken die de wetgever onmogelijk kon voorzien bij de
afkondiging van de bepaling op voorwaarde dat de wetgever de wil had om dergelijke gedraging te
viseren en dat die feiten kunnen worden begrepen onder de wettelijke definitie van het misdrijf
1.3.3 Ten derde: analogische interpretatie
= Kijken of er een analoge interpretatie mogelijk is; maar dat mag enkel in het voordeel van de
dader is (bonam partem), niet in zijn nadeel (malam partem)
Toegelaten: analogia in bonam partem (bv. afpersing tussen familieleden)
Voorstel NSW: men wil dat een juridische basis geven door het op te nemen; de analogische
interpretatie staat dus heel duidelijk in het nieuw Sw.
3
, Hoofdstuk 2: Misdrijf
2.1 Indeling
Driedeling adhv de straf: misdaad – wanbedrijf – overtreding;
● Belang: bij het bepalen van de indeling van het misdrijf moeten we voor oog houden welke
implicatie dat heeft voor de toepassing van sommige figuren (Bv. opzet, poging, deelneming,
herhaling, samenloop, verzachtende omstandigheden, toepassing van de strafwet in de
ruimte,…) en moeten we ons de vraag stellen of we dat terecht vinden?
Indeling op basis van het moreel element:
● Opzet >< onachtzaamheid (Bv. misdrijven en wanbedrijven uit Boek II)
● Reglementair misdrijven (bv Ov uit Boek II & Mf uit bijz. wetten) ><
onachtzaamheidsmisdrijven
Andere indelingen
Handeling- >< verzuimsmisdrijf
● Commissie door omissie
● Schuldig hulpverzuim (art. 422bis Sw)
Gelegenheidsmisdrijf >< gewoontemisdrijf: ne bis in idem, strafwet in de tijd, straftoemeting
● Bv.: moet 1 fout in adoptiedossier bestraft worden of vinden we dat het pas strafbaar is als
dezelfde fout 2,3,4 keren gemaakt wordt (gewoonte)?
Openbaar: OM kan zelf beslissen wat ze vervolgen >< privaat misdrijf: vervolging pas mogelijk na
klacht (bv: art 442bis Sw)
Basis >< gekwalificeerd misdrijf
● Verzwarende omstandigheden
2.2 Rechtvaardigingsgronden
Omstandigheden die ervoor zorgen dat het misdrijf niet tot stand komt
● Noodweer: wettige zelfverdediging; situatie waarbij iemand aangevallen wordt en waar je het
recht hebt om je te verdedigen en mag reageren met slagen en verwondingen of doodslag
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ugentstudent1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
