Sociaaleconomisch
● tegenstelling tss arbeid en kapitaal
Communautaire
● tegenstelling tussen Vlaanderen en Wallonië
● Heeft politieke consequenties
○ Creëert spanningsveld onder onderhandelingstafel
Materialisme vs Postmaterialisme
● Gaat minder ver terug in de tij ddan d ebovenstaande 3
● Focus na WOII: materialisme
● Op bepaalde momenten focus op materialsime ↓ + aandacht voor niet-materiële zaken (postmaterialsime) ↑
● Postmaterialisme: aandacht voor niet materiële zaken
○ Eerste partij die hier aandacht aan besteed Agalev (Voorloper van groen)
○ Meer aandacht voor soberheid en samenhorigheid
Verticale breuklijn (Luc Huyse)
● Belangrijke datum: 24 november 1991:
○ = zwarte zondag
■ de echte electorale doorbraak van Vlaams Blok (voorloper Vlaams Belang)
■ De traditionele partijen verlopen in deze verkiezingen
■ 2 politieke partijen wonnen
● Vlaams Blok
● Rossem (bleef niet lang bestaan)
⇒ boekte een grote overwinning
● De kloof tss burger en politiek
1
, 1. De aanloop tot de oprichting van de Volksunie
—---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Voorlopers van de Volksunie
● Frontpartij:
○ = eerste echte Vlaamse nationalistische partij in België
○ Periode: Jaren 30 → opgericht in 1923
● VNV:
○ VNV: Vlaamse beweging
○ = Radicaal Vlaamse nationalistische partij
○ Periode : Jaren 40 → opgericht in 1933
Daling van het succes van de Vlaamse beweging
● Tijdens WOII
○ Een deel van de Vlamingen (VNV) kwam in de collaboratie terecht
○ Soorten collaboratie
■ Politieke collaboratie: men dacht dat het noodzakelijk was om bepaalde Vlaamse eisen te
vervullen dr samen te werken met de duitsers
■ Economische collaboratie: het economische leven ging verder en het was voordelig als me
zaken aan de duitsers kon verkopen
○ 2 partijen
■ De zwarten → collaborateurs
■ De witten → het verzet
● Na WOII
○ Aanvankelijk: VNV deed het goed in de verkiezingen
○ Collaboratie kwam aan het licht
■ Gevolgen:
● VNV werd in een slecht daglicht geplaatst
○ Vlaams- Nationalisten werden met naziregime geassocieerd na WO II
○ zware klap voor Vlaamse Beweging en politiek Vlaams-nationalisme
● Repressie: het hardhandig aanpakken van collaborateurs
● Vooroorlogse gebruiken verworpen na WO II
○ Taalwetten niet meer toegepast
○ Taalpariteit in de regering/leiding politieke partijen verdween
● Franstaligen gebruikten het collaboraties verhaal om de Vlaamse beweging van de
kaart te vegen
○ communautaire dimensie: taal tegenstelling: Vlaamse vs Fransen
■ Resultaat: Vlaamse beweging verdween naar de achtergrond
Heropflakkering Vlaams bewustzijn
● Ondanks alles was Vlaams-nationalisme niet dood
○ In diverse culturele kringen bleef ze actief
● Heropflakkering van de Vlaamsgezinde gevoelens
○ Dynamitering van de Ijzertoren
■ Ijzertoren:
● Plaats: Diksmuide
● Opschrift: “alles voor Vlaanderen Vlaanderen voor Christus”
● = Vlaams symbool voor gesneuvelde tijdens de oorlog
■ Dynamtering betekende een aanslag op de Vlaamse beweging →
● Reactie: ‘dat pikken wij niet’)
○ Talentelling van 1947
■ = Allerhande zaken werden geteld en werd nagegaan welke taal er gesproken werd dr de
mensen in een bep. gemeente
● Politieke consequentie: hierdoor kon een gemeente van taalstatuut veranderen
○ vb. wat initieel een vlaamse stad was kon plots een franse stad w
■ Probleem: Er is gefraudeerd geweest tijdens de taaltelling ten nadele van de Vlamingen
● Bepaalde gemeenten kregen plots een Frans statuut
○ Anti-Vlaams karakter repressie
■ Repressie kwam als reactie op de collaboratie
■ Men had het gevoel dat repressie anti-Vlaams karakter had
● Vlamingen werden harder aangepakt (strengere straffen) dan Fransen die ook
collaboreerden
○ Vlamingen vooral politieke collaboratie
○ Fransen eerder economische collaboratie
○ Aantal Vlaamse verworvenheden waren teruggeschroefd
2
,Oprichting nieuwe Vlaams-nationale partij
● voor- en tegenstanders
○ Voorstanders
○ Tegenstanders: CVP
■ = Christelijke Volks Partij
■ Voorloper van de CD&V
■ Reden tegen: Door het verdwijnen van de VNV was er voor hun een grote concurrent verdwenen
+ ze hadden er kiezers bij
● Streefde naar recuperatie oud-VNV-kiezers
Parlementsverkiezingen 1949
● Vraag of nieuwe Vlaams-nationale partij moet komen
○ Meningen waren verdeeld
■ Is het niet wat vroeg?
■ Moet men niet best wat langer wachten?
● Resultaat: Er komt een nieuwe partij → de Volksunie
○ Programma
■ Solidarisme
■ strijd tegen repressie
■ Particratie
● = een politiek systeem waarin de politieke partijen de macht hebben
○ MAAR: kort bestaan
■ Reden: Eerste congres werd door verzetslieden verpest ⇒ Ontbinding
● Oprichting ‘Vlaamse Concentratie’
○ Aanvankelijk: anti-repressiepartij
○ Eveneens kort bestaan
3
, 2. De evolutie van de Volksunie 1954-1961: van het ontstaan tot de eerste politieke doorbraak
—---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Parlementsverkiezingen 1954
● Uiteindelijk oprichting ‘Christelijke Vlaamse Volksunie’
○ = een volwaardige Vlaams-nationale partij
○ Doelstellingen:
■ Veroveren van de politieke macht om deze ten dienste te stellen van de Vlaamse
Volksgemeenschap
■ Levensbeschouwelijk vlak:
● Voor alle Vlamingen openstaan (Christenen of geen Christenen)
○ Gunstige voedingsbodem (hoe is de Volksunie uit naar voren kunnen komen?)
■ Koningskwestie
● Periode: begin WOII
● het politieke conflict dat in België ontstond en ging over het al dan niet behouden van
Leopold III op de koningstroon
○ Communautaire strijd:
■ ¾ van de Vlamingen wil Leopold lerug op de trein
■ Fransen willen dat niet
■ Aarzelende houding regering m.b.t. repressie
● Vlamingen wouden repressie stoppen → ze moeten het zelf doen
■ Gebrekkige toepassing taalwetten
■ Publicatie resultaten talentelling 1947
● Late publicatie van de talentelling
○ Belangrijkste eisen voor de Volksunie
■ Federalisme
● Ze zagen tweeledig federalisme als enige mogelijkheid om Vlaamse zelfstandigheid te
realiseren
● Is finaal ook gerealiseerd geweest
■ Amnestie
● Laat ons het collaboratieverleden vergeven
● MAAR: was niet zo een populaire partij (zie volgend puntje)
Volksunie onopgemerkt tot 1958:
● Politiek klimaat: slecht
○ Reden: schoolstrijd:
■ = de strijd tussen het rijksonderwijs vs het katholieke onderwijs
● Rijksonderwijs: onderwijs ingericht door de staat, provincies en gemeenten
● Volksunie = Partij van ‘zwarten’
○ ze werden door een deel van de bevolking nog gepercipieerd als partij van ‘zwarten’
■ = collaborateurs
● CVP zag VU als bedreiging
○ CVP zei Volksunie is een “partij van scheurmakers”
■ CVP zei Volksunie is een partij van scheurmakers
● Ze zeiden “jullie verdedigen de katholieke kant”
● Ze zeiden dat het Volksunie een afscheuring was van de CVP
Tekenen van opleving na 1958
● vanaf 1958: veranderd dit → Volksunie w belangrijk
○ Einde schoolstrijd → Ontstaan schoolpact
■ = akkoord over de partijgrenzen werd ondertekend as antwoord op de schoolstrijd
■ Inhoud: Het schoolpact erkende het bestaan van 2 grote onderwijsnetten
● Officieel onderwijs → inrichtende macht: de overheid
● Vrij onderwijs → inrichtende macht: de vrije particuliere (katholiek)
■ Gevolg:
● Levensbeschouwelijk pacificatie: levensbeschouwelijke breuklijn verdwijnt op de
achtergrond → men gaat zich hier niet meer prioritaire mee bezig houden.
● sociaal-economsiche en communautaire breuklijn werden belangrijker
○ Parlementaire activiteit Frans Van der Elst
■ voorzitter sinds 1957
■ intensieve parlementaire activiteit
○ Partij organisatorisch beter uitgebouwd
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jokeversteen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
