Samenvatting: Inleiding tot
het Europees recht
SAMENVATTING
BOEK VAN P. VAN ELSUWEGE
Van Elsuwege, P. (2020). Inleiding tot het Europees recht. VRG GENT.
,Inhoudsopgave
DEEL I. Het juridische kader van het Europees integratieproces: historische evolutie .............................................. 3
Hoofdstuk 1: De start van het Europese integratieproces ......................................................................................... 3
1. De eerste initiatieven tot Europese samenwerking.......................................................................................... 3
2. Oprichting van de Europese Gemeenschappen ............................................................................................... 3
Hoofdstuk 2. Verdieping van het Europees integratieproces .................................................................................... 4
1. Van Europese Gemeenschappen naar Europese Unie ..................................................................................... 4
§ 1. De Europese akte: van Gemeenschappelijke Markt naar Interne Markt ................................................... 4
§ 2. Samenwerking buiten het kader van de Europese Gemeenschap ............................................................. 4
2. Het Verdrag betreffende de Europese Unie (Verdrag van Maastricht) ........................................................... 5
3. Het Verdrag van Amsterdam ............................................................................................................................ 5
4. Het Verdrag van Nice ....................................................................................................................................... 6
5. De Europese Conventie en het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa ................................ 6
6. Het Verdrag van Lissabon ................................................................................................................................. 6
Hoofdstuk 3. De uitbreiding van de Europese Unie................................................................................................... 8
1. Juridisch kader van het EU-uitbreidingsproces ................................................................................................ 8
2. Evolutie van het EU-uitbreidingsproces ........................................................................................................... 8
Hoofdstuk Brexit ...................................................................................................................................................... 9
DEEL II. De Europese Unie als een autonome en gedifferentieerde rechtsorde .......................................................10
Hoofdstuk 1: De EU als autonome rechtsorde .........................................................................................................10
Hoofdstuk 2: De EU als gedifferentieerde rechtsorde ..............................................................................................11
1. Eurozone ........................................................................................................................................................ 11
2. Schengen ........................................................................................................................................................ 11
3. Nauwere samenwerking ................................................................................................................................ 12
4. Permanente gestructureerde samenwerking (PESCO) .................................................................................. 12
Hoofdstuk 3. De EU als een rechtsorde gebaseerd op gemeenschappelijke waarden ..............................................12
DEEL III. De instellingen van de Unie ........................................................................................................................14
Hoofdstuk 1. Het Europees parlement .....................................................................................................................14
1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 14
2. Besluitvorming ............................................................................................................................................... 14
3. Bevoegdheden ............................................................................................................................................... 14
Hoofdstuk 2. De Europese raad (art. 15 VEU en 235-236 VWEU) ............................................................................15
1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 15
2. Besluitvorming ............................................................................................................................................... 15
3. Bevoegdheden ............................................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 3. De Raad (van de Europese Unie) (art. 16 VEU en 237-243 VWEU) ......................................................15
1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 15
2. Besluitvorming ............................................................................................................................................... 15
3. Bevoegdheden ............................................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 4. De Commissie (art. 17 VEU en 244-250 VWEU) ..................................................................................15
Van Elsuwege, P. (2020). Inleiding tot het Europees recht. VRG GENT. 1
, 1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 15
2. Besluitvorming ............................................................................................................................................... 16
3. Bevoegdheden ............................................................................................................................................... 16
Hoofdstuk 5. Het Hof van Justitie van de Europese Unie (art. 19 VEU en 251-281 VWEU) ......................................16
1. Samenstelling ................................................................................................................................................. 16
2. Bevoegdheden en besluitvorming .................................................................................................................. 16
Hoofdstuk 6. De Europese Centrale Bank (art. 282-284 VWEU) ..............................................................................18
Hoofdstuk 7. De Rekenkamer (art. 285-287 VWEU) ................................................................................................18
Hoofdstuk 8. Andere organen en instanties van de EU niet vermeld in art. 13, lid 1 VEU ........................................18
DEEL IV. Bronnen van het EU-recht ..........................................................................................................................19
Hoofdstuk 1. Primaire rechtsbronnen ......................................................................................................................19
1. VEU en VWEU (art. 1 VEU) ............................................................................................................................. 19
2. Het EU-handvest van de grondrechten (art. 6, lid 1 VEU) ............................................................................. 19
3. Protocollen gehecht aan de verdragen (bindende, speciale regeling + niet-bindende verklaringen) ............ 19
4. Toetredingsverdragen gesloten met nieuwe lidstaten ................................................................................... 19
Hoofdstuk 2. Secundaire bronnen ...........................................................................................................................19
0. Internationale akkoorden............................................................................................................................... 19
1. Verordening ................................................................................................................................................... 19
2. Richtlijn .......................................................................................................................................................... 20
3. Besluit ............................................................................................................................................................ 22
4. Aanbevelingen en adviezen ............................................................................................................................ 22
5. ‘Ad hoc’ handelingen (niet in art. 288 VWEU) ............................................................................................... 22
Hoofdstuk 3. Ongeschreven bronnen ......................................................................................................................22
Hoofdstuk 4. Vindplaats ..........................................................................................................................................22
DEEL V. Wetgevingsprocedures ...............................................................................................................................23
Hoofdstuk 1. Gewone wetgevingsprocedures .........................................................................................................23
Hoofdstuk 2. Bijzondere wetgevingsprocedures ......................................................................................................23
DEEL V. Enkele basisprincipes van het EU-recht .......................................................................................................24
Hoofdstuk 1. Het attributiebeginsel.........................................................................................................................24
1. Bevoegdheidsafbakening ............................................................................................................................... 24
2. Keuze van rechtsgrond ................................................................................................................................... 25
Hoofdstuk 2. De beginselen van subsidiariteit en evenredigheid .............................................................................26
Hoofdstuk 3. Het beginsel van loyale samenwerking ...............................................................................................26
Hoofdstuk 4. Het gelijkheidsbeginsel .......................................................................................................................26
Hoofdstuk 5. Het beginsel van wederzijdse erkenning.............................................................................................29
Van Elsuwege, P. (2020). Inleiding tot het Europees recht. VRG GENT. 2
, Deel I. Het juridische kader v/h Europees integratieproces: historische evolutie
Hoofdstuk 1. De start van het Europese integratieproces
Afdeling 1. De eerste initiatieven tot Europese samenwerking
Na WO II
• Marshallplan = Amerikaanse financiële steun voor de reconstructie van de Europese economie
o Hoe? Oprichten van “Organisatie voor Europese Economische samenwerking” (OEES), later
omgevormd naar “Organisatie voor Economische Samewerking en Ontwikkeling” (OESO)
▪ Hoofdzetel in Parijs
▪ IO -> geen bindende maatregelen
▪ Belang? Kwaliteitsvolle studies en rapporten -> beïnvloed nat. politiek en economisch beleid
▪ Doel? Strijd tegen belastingparadijzen
• Benelux = douane-unie met als doel vrij verkeer van personen, goederen en diensten te realiseren (1944)
o België, Nederland, Luxemburg (art. 350 VWEU)
o 2012: samenwerking inzake justitie en binnenlandse zaken
• Raad van Europa (niet te verwarren met de Europese Unie!)
o Congres in Den Haag o.l.v. Churchill
Raad van Europa (zie codex) Raad van de Europese Unie (zie codex)
Lidstaten als belangrijkste actoren Instellingen die onafhankelijke van lidstaten opereren
Intergouvernementeel Supranationaal
Beslissingen bij consensus of unanimiteit Beslissingen bij meerderheid
Bronnen van int. recht (verdragen, conventies, …) Autonome rechtsorde met eigen rechtsbronnen
Lidstaten moeten rechtsgevolgen eerst incorporeren Directe werking en voorrang van rechtgevolgen
47 lidstaten 27 lidstaten
° 1949 ° 1950
Veel bevoegdheden -> belangrijkste: EVRM Veel bevoegdheden -> verdragen van Rome
Voorzitter: Churchill Grondleggers: Schuman en Monet
Afdeling 2. Oprichting van de Europese Gemeenschappen
• De verklaring van Schuman (9 mei 1950) en Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS)
o Frankrijk en Duitsland: autoriteit op kool en staal overdragen (strategische industrie supranationaal)
Doel: vrede bewaren, nieuwe oorlog materieel onmogelijk maken
o Gevolg: Verdrag van Parijs (EGKS-verdrag)
▪ Ondertekend door: Frankrijk, Duitsland, België, Italië, Nederland, Luxemburg
▪ Hoge Autoriteit (> Raad van Ministers, Gemeenschappelijke Vergadering, HvJ, …)
▪ Voor 50 jaar -> tot 2002
• De Europese Defensiegemeenschap (EDG) en de Europese Politieke gemeenschap (EPG)
o Pleven-plan: Europees leger zodat West-Duitsland zich kan verdedigen tegen de SU
o Gevolg: Verdrag tot de oprichting van EDG tussen de 6 EGKS-lidstaten + oprichten van de EPG voor
het buitenlandsbeleid van de lidstaten te coördineren
Zeer ambitieus, maar Frankrijk ratificeert niet (paradox)
o Reactie: klemtoon op sociaal-economische integratie
Conferentie van Messina: sectorale ec. integratie (Monet) <-> algemene ec. integratie (Beyen)
o Gevolg: Euratom-Verdrag + Verdrag ter oprichting van de Europese Economische Gemeenschap
• EURATOM = Verdragen van Rome
o Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie -> kernenergie-industrie
o Alle landen van de EU zijn automatisch lid
o Onbepaalde tijd, nooit fundamenteel gewijzigd
Van Elsuwege, P. (2020). Inleiding tot het Europees recht. VRG GENT. 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MRVD. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,69. Je zit daarna nergens aan vast.