Biomechanica van het menselijk lichaam: theorie en oefeningen
Afkortingen en symbolen
Symbolen Eenheid Definitie / omschrijving
p m Positie Positie lichaam weergegeven door plaatsvector p (x,y,z) t.o.v.
globale assenstelsel
D m Afstand (verplaatsing) Verschil tussen eindpositie en beginpositie van lichaam tijdens een
beweging
s m Afgelegde weg Totale afstand die wordt afgelegd over een traject
v m/s Snelheid Verandering in positie ifv tijd
Gemiddelde of ogenblikkelijke
a m/s² Versnelling Verandering in snelheid ifv tijd
Θ of α Rad (°) Hoek/hoekverplaatsing
ω Rad/s Hoeksnelheid / Hoekverplaatsing ifv de tijd
angulaire snelheid
ɑ Rad/s² Hoekversnelling / Verandering in hoeksnelheid ifv de tijd
angulaire versnelling
F N Kracht Vector, gekenmerkt door aangrijpingspunt, richting en zin.
Kracht veroorzaakt lineaire versnelling van het lichaam
Fz N Zwaartekracht Kracht uitgeoefend op lichaam wanneer die zich in zwaarteveld
van aarde bevindt
Fw N Wrijvingskracht Kracht ontstaat als 2 opp langs elkaar wrijven. F w = tegengesteld
aan bewegingsrichting
FN N Normaalkracht Kracht door ondersteuning uitgeoefend op lichaam. Reactie op
gewicht van lichaam + loodrecht op ondersteuningsopp
Fm N Spierkracht
GRF/GRK N Grondreactiekracht Kracht van grond op lichaam als reactie op (actie)kracht die jij
uitoefent op grond.
Stilstaan: GRF = gewicht
Beweging: ook rekening houden versnellingen
lichaamszwaartepunt
Dynamische situaties: versnelling van lichaamszwaartepunt niet
gelijk aan Fn (statistische situaties wel)
R N Gewrichtsreactiekracht Virtuele interne kracht (in lichaam). Optelsom alle interne
krachten werkzaam rond gewricht en zorgt dat aan
evenwichtsvoorwaarden voldaan is.
Fc N Bot-op-bot Reële interne kracht bepaald door trekkracht in structuren die
contactkracht gewricht overspannen, inclusief effect spierkracht.
Compressiekracht duwt 2 gewrichtsvlakken tegen elkaar
M Nm Krachtmoment Veroorzaakt angulaire versnelling van lichaam, oorzaak:
rotatiebeweging.
Kracht heeft krachtmoment wanneer inwerkt op bep. afstand v.h.
rotatiecentrum v.h. gewricht & wnr werklijn v.d. kracht niet door
rotatiecentrum loopt.
Grootte bepaald door grootte kracht, afstand tot rotatiecentrum,
hoek waaronder kracht inwerkt (alleen loodrechte component)
d of r m Momentarm Loodrechte afstand van werklijn kracht tot rotatiecentrum van
gewricht
m Kg Massa Hoeveelheid materie waaruit lichaam is opgebouwd. Onderhevig
aan Fz (zware massa) en verzet tegen beweging (trage massa)
1
,Biomechanica van het menselijk lichaam: theorie en oefeningen
I Kg.m² Insertiemoment Weerstand van een lichaam tegen verandering in rotatiebeweging
W N Gewicht Kracht die een lichaam op zijn ophanging of ondersteuning
uitoefent. Gewicht lichaam gevolg van Fz
Ep J Gravitationele Toestand v.e. lichaam als gevolg van hoogte waarop het zich
potentiele energie bevindt
Es Elastische potentiele Toestand v.e. lichaam als gevolg van spanning in het lichaam
energie
Ek J Kinetische energie Toestand v.e. lichaam als gevolg van snelheid v.h. lichaam
W J Arbeid Arbeid wordt geleverd wanneer kracht voor verplaatsing v.e.
lichaam zorgt
P W Vermogen Hoeveelheid arbeid die wordt geleverd per tijdseenheid
P Kg. m/s Impuls Hoeveelheid beweging die een lichaam bevat
L Kg. m²/s Impulsmoment of Mate van rotatiebeweging van een lichaam
draaimoment
Hoofdstuk 1: inleiding tot de biomechanica
1. Biomechanica: definiëring en domeinbepaling
- Bio – mechanica: analyse van vorm & functie van musculoskeletaal apparaat (Newtoniaanse Mechanica)
- Biomechanica: toepassing principes van mechanica op biologische systemen
o Interdisciplinaire positie
o Laat toe om houdings- en bewegingskenmerken die je observeert of kwantitatief uit te drukken
o Belangrijke rol
Verbeteren sportprestaties
Op punt stellen van sportuitrusting: voorkomen sportletsels
Ergonomie
Revalidatie en rehabilitatie
Behouden van fysieke fitness
Plannen van interventies
Ontwerpen van orthesen en prothesen
Veel toepassingen
- Kinesitherapeut: biomechanisch onderzoek analyse vorm en functie musculoskeletaal systeem mens
- Kinesiologie: studie van de beweging (soms synoniem biomechanica) bewegingsleer
o LO, inspanningsfysiologie, motorisch leren, pedagogie, sportpsychologie
2. Biomechanica binnen de opleiding revalidatiewetenschappen
- Bewegingsbeschrijving (kinematica)
o Beschrijven verplaatsing, snelheid en versnelling
- Kracht & momentwerking in menselijk lichaam (kinetica)
o Begrijpen hoe lichaam in staat om houdingen aan te nemen rond gewricht beschouwd
o Oorzaken: krachten en momenten
o Statica (geen versnellingen) <-> dynamica (versnellingen)
- Relevante parameters om bewegingen van menselijk lichaam te beschrijven & afgeleiden
- Werking hefbomen in menselijk lichaam
- Einde: dynamische situaties
3. De neuro-mechanische visie op beweging
- Hoe komt beweging tot stand verschillende niveaus
1. Neurale controle
o Alle processen in CZS hier plaats dragen bij aan controle van beweging
o Infoverwerking, selectie van strategie, planning bewegingsuitvoering, …
2. Mechanische controle
o Kijken naar musculoskeletaal niveau
2
,Biomechanica van het menselijk lichaam: theorie en oefeningen
o Beweging = evenwicht tussen gegenereerde spierkrachten & andere interne & externe krachten
o Mechanische eigenschappen: mede bepalend bewegingsresultaat
3. Collectieve output
o Bewegingsresultaat, collectieve resultaat 1 + 2 controle processen
o Actie = combinatie bewegingscoördinatie + houdingsregulatie
- Biomechanica: mechanische controle + collectieve output
- Kinematica: beschrijving bewegingspatroon
o Lineaire / angulaire positie, snelheid, versnelling lichaam of lichaamssegmenten
o Anatomische markeerpunten
- Kinetica: inzichten in oorzaken bewegingen
o Krachten en krachtmomenten directe oorzaken
- Kinetische analyses: inzicht in mechanismen van beweging, bewegingsstrategieën en compensaties door
neurale systeem
- Koppeling geleverde kracht & bewegingsresultaat vormeigenschappen menselijk lichaam
o Kennis vereist om geschikt biomechanisch model op te bouwen domein: antropometrie
- Mechanische eigenschappen spier
o Bepalend voor kracht: bepaalde houding / situatie
o Afh van lengte, snelheid contractie & spierpeescomplex (massa, elasticiteit, viscositeit)
- Doel biomechanische analyse
o Beschrijven, analyseren en beoordelen menselijke beweging
o Rekening houden vorm (antropometrie) & eigenschappen musculoskeletaal apparaat
o Model op basis van kinematische gegevens + externe + interne krachten
- Invers dynamische analyse
o Kinematische gegevens + externe krachten + interne gewrichtsreactiekrachten,
gewrichtsreactiemomenten, mechanische energie en vermogen
- Forward modellering
o Omgekeerde invers dynamische analyse
o Zeer accurate modellen nodig voor bruikbare voorspellingen
4. Wiskunde in de biomechanica
4.1. Driehoek en de stelling van Pythagoras
o A² = B² + C²
o Opp rechthoekige driehoek = ½ ab
o Som hoeken driehoek = 180°
o Som 2 scherpe hoeken rechthoekige driehoek 90°
4.2. Overstaande hoeken en enkele andere nuttige relaties
o 2 rechte lijnen snijden elkaar overstaande hoeken even groot
o 2 evenwijdige lijnen snijden rechte hoeken ook gelijk
4.3. De goniometrische cirkel
o Eenheidscirkel met straal waarde 1
o SOS CAS TOA
o Tan = sin/cos
o Cotan = cos/sin
o Boogtangens (tan-1) = scherpe hoek in driehoek berekenen
4.4. Omrekenen van graden naar radialen (en omgekeerd)
o SI eenheid = rad
o 360° = 2π rad
o ° Rad = ° vermenigvuldigen met π/180°
o Rad ° = rad vermenigvuldigen met 180/π
3
, Biomechanica van het menselijk lichaam: theorie en oefeningen
4.5. Oplossen van vergelijkingen van de eerste graad met 1 onbekende x
o Ax + b = C
o Termen overbrengen x = (c-b)/a
Hoofdstuk 2: Meetsystemen
- Observatie met blote oog: belangrijk geoefend oog = normale & abnormale bewegingspatronen
onderscheiden
- Videobeelden: hulpmiddel vertraagd afspelen = vergelijkingen kwalitatief beschrijven
- Bewegingen meten analyseren kwantitatieve beschrijving
o Krachtig middel bewegingsafwijkingen vaststellen + oorzaak
o Opvolgen veranderingen
o Positie, snelheden, versnellingen en krachten meten
1. Meten van beweging
- Kinematica: bewegingspatroon beschrijven onderscheid tussen 1.1 en 1.2
1.1. Directe meettechnieken
o Meten direct, zonder verdere verwerking nodig
o Hoekpositie of versnelling = kinematische grootheden
o Goniometer (elektro)
= elektische potentiometer hoekuitwijkingen meten
Lichaamsegment, aangrenzend lichaamsegment en gewrichtsas
Relatieve hoekuitwijking ene segment t.o.v. andere
≠ absolutie hoekpositie van gewricht
Voordelen
Goedkoop
Onmiddellijk bruikbaar
Grootte rotatiehoek = onafhankelijk van vlak waarin rotatie
Ingesloten gewrichtshoek
Nadelen
Niet absolute positie segment weergeven
Tijd en precisie voor plaatsen
Geassocieerde beweging vet/spieren
Verschillende kabels storen
Complexe goniometers voor complexe gewrichten scharniet
o Accelerometer
Meten versnelling segment
Massa in accelerometer zorgt bij versnelling voor vervorming piëzo-elektrische materiaal
Kristallen: bij vervorming spanningsverschil opwekken = piëzo-elektrische effect
Strain gauges = elektrische circuits met weerstand
Voordelen
Goedkoop
Ogenblikkelijke versnelling
Meten in real time & dagelijks leven
Laat monotoring toe fysieke activiteit, slaap, step count
Signaal is onmiddellijk bruikbaar
Nadelen
Versnelliing = afhankelijk van positionering
Enkel versnelling meten die loodrecht staat t.o.v. toestel (normaalcomponent)
Validiteit & betrouwbaarheid = afhankelijk van algoritmes
Schokgevoelig makkelijk stuk
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosedeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.