Economische sociologie
DEEL 1: ELEMENTAIRE EENHEDEN VAN DE SOCIOLOGIE
Hoofdstuk 1: Sociologie als wetenschap
1. Wat sociologie niet is
2. Sociologie bestudeert sociaal handelen
3. Sociologie bestudeert sociale feiten
4. Sociologie is een product van sociologen in de samenleving
5. Sociologie is een wetenschap die mythes jaagt
6. Sociologie is sociale theorie
7. Sociologie pakt sociale problemen empirisch aan
8. Sociologie is een product van methodologische innovaties
9. Sociologie bestudeert de mens in de samenleving
10. Sociologie bestudeert de samenleving in de mens
Stelling 1: Wat sociologie niet is
▪ Sociologie is geen anti-economisme
❖ Een economengrapje over sociologie
❖ Anti–economisme is elke kritiek die zich verzet tegen de fundamenten van
de economische wetenschap
❖ Bestaat binnen de sociologie, maar ook elders
❖ Omgekeerd hebben vele sociologen ook een vruchtbare wisselwerking met
economische theorieën (en vice versa)
▪ Sociologie is geen socialisme
❖ Een examen-anekdote (lln had op heel zijn examen de term socialisme
gebruikt i.p.v. sociologie)
❖ Socialisme is een politieke ideologie
❖ Populatie van sociologen herbergt vele politieke ideologieën (maar wel een
modus; gemiddelde en standaardafwijking op schaal)
↔ De sociologie als wetenschap heeft geen ideologie
↔ De sociologie als wetenschap heeft geen politiek programma
▪ Sociologie is meer dan een verhaal
❖ Een economengrapje over sociologie
❖ Verhaal: uitleg zoals het gebeurd zou kunnen zijn, cf. een model
❖ Nuttige stap naar wetenschappelijke verklaring, maar niet voldoende
❖ Kan nooit meer zijn dan een basis voor empirische toetsing
❖ Centraler in de economie (en meer geformaliseerd) dan in de sociologie
1
,Handelswetenschappen 2021-2022
▪ Sociologie praat het verwerpelijke niet goed
❖ Een grapje over de dief die sociologie studeerde
❖ Verwijt is gebaseerd op een misverstand: sociologie probeert te construeren
hoe mensen goed en kwaad definiëren, hoe en waarom sommigen deze
‘regels’ overtreden
❖ Maar: maakt zelf geen onderscheid tussen goed en kwaad
❖ Sociologische verklaringen kunnen relevant zijn voor morele oordelen, maar
ze vervangen ze niet
Stelling 2: Sociologie bestudeert sociaal handelen
Sociologengrappen
− What's the difference between biology and sociology?
When the baby looks like the father, it’s biology. When the baby looks like the
neighbor, it’s sociology!
Sociologie bestudeert sociaal handelen
“Het sociale” verwijst naar:
a) Sociaal handelen
b) Sociale feiten
Gedrag is iets wat je doet, praten, aan uw oor krabben,…
Handelingen zijn een deelverzameling van uw gedrag. Bijvoorbeeld aan je oor
krabben doe je vaak zonder bij na te denken. Sociologen zijn vaak geïnteresseerd
in de verzameling van handelingen
Sociale handelingen zijn handelingen die gecoördineerd zijn met andere mensen,
bijvoorbeeld overspel met buurvrouw, praten met andere mensen. In de cursus
wordt dit verder uitgelegd!
2
,Handelswetenschappen 2021-2022
Sociologie bestudeert sociaal handelen
• Criterium 1: intentionaliteit
• Criterium 2: coördinatie
• Let op: zelfde ‘gedraging’ behoort tot verschillende deelverzamelingen
(ademen, bidden)
Types van handelen
❖ Doel rationeel : je hebt een buiten liggend doel en je probeert dat te bereiken
met een minimale kost (tijd, moeite, geld) bv je wilt z.s.m. thuis zijn en dan
neem je de kortste route, dat verondersteld een heel specifieke vorm van
rationaliteit.
❖ Waarde rationeel : een handeling doen omwille van de handeling zelf, dit kan
ethisch zijn. Bijvoorbeeld mensen rechten, ‘wij als politie mogen mensen niet
martellen, ook al zou dit tot bruikbare informatie leiden’.
❖ Affectief: je handelt op basis van uw emoties. Kan positief of negatief zijn
❖ Traditioneel: heeft niks met tradities te maken, maar met getrouw handelen.
Je blijft sommige handelingen doen, door gewoonte, die gebeuren al
automatisch. We doen deze handelingen heel veel, zonder over na te denken.
Types van handelen: conclusies
1) ‘Zinloos handelen’ is een contradictio in terminis
2) Vat de overlap én het verschil in uitgangspunten tussen sociologie en
economie (cf. Robinson Crusoë)
a. Ook niet- rationeel handelen kan zinvol zijn
b. Er bestaat meer dan één soort rationaliteit
Stelling 3: Sociologie bestudeert sociale feiten
Sociologie bestudeert sociale feiten
❖ Vorige stelling vertrekt van individu
❖ Sommigen benadrukken dat het sociale net niet individueel is: het sociale als
bovenindividueel
❖ Begrip ‘sociaal feit’:
o het sociale gaat aan individuen vooraf (objectief), en
o ze kunnen zich er niet zomaar aan onttrekken (dwingend)
❖ Voorbeeld: taal als hypercollectief goed = collectief goed waarvan de waarde
toeneemt naarmate er meer gebruikers zijn bv taal (vergelijk: collectief goed=
Een collectief goed is een goed waarvan mensen die er niet voor betalen niet
kunnen worden uitgesloten en waarbij consumptie door de een niet ten koste
gaat van consumptie door de ander, bijvoorbeeld een dijk)
❖ Het ‘normale’ van overtredingen
❖ Toepassing: zelfdoding als ‘normaal’ verschijnsel
o Altruïstische zelfdoding: sterke integratie
o Anomische zelfdoding: tekort aan regulering
3
, Handelswetenschappen 2021-2022
Verwante begrippen aan ‘sociale feiten’:
• Alle refereren aan bovenindividuele van sociale fenomenen
• Sociale structuur:
het geheel van posities en groeperingen die in de samenleving voorkomen, en
de relaties die ertussen bestaan
• Sociaal systeem:
min of meer autonoom onderdeel van de samenleving met eigen regels die de
relaties tussen posities regelen (≠ organisatie)
Stelling 4: Sociologie is een product van sociologen in de samenleving
Enkele illustraties…
Namen niet vanbuiten kennen!!
(1) Pitirim Sorokin
“(…) de invloed van honger op het sociale leven (…)
Voor dit onderzoek beschikte ik over de nodige
persoonlijke ervaring (…) Nu had ik een uitgestrekt
laboratorium (…)”
(2) Norbert Elias
“Weet u, het is de jacht.
De jacht. Ik moet dat
contract hebben.”
(3) Abram de Swaan
“Op congressen worden om de paar
jaar de rekeningen opgemaakt van
gevestigde, getaande en stijgende
reputaties. Daarover wordt met
geen woord openlijk gerept, maar
met alle woorden wordt daaraan
gewerkt. Geen gemeenschap is zo
hiërarchisch als de wetenschap met
al haar titels, ambten en aanspreekvormen. ”
Een product van sociologen in de samenleving
Wat leert dit ons?
• Socioloog maakt deel uit van wat hij bestudeert
• Vergelijk de disciplines sociologie-antropologie
• Bestaande samenleving bepaalt bestudeerbare
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studen50. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,39. Je zit daarna nergens aan vast.
