C&C1 ~ Yenthe Maes – 0577641
- Centrale thema: angst
1.Concept ‘fear of crime’ (Vanderveen, G. 2006)
- Voorwaarden ‘fear of crime’ (=angst voor criminaliteit):
o Vaak geassocieerd met risicoperceptie, zorgen, angst voor slachtofferschap,…
o Ontstaan, gevormd en afhankelijk van sociale context (;publieke opinie)
o Ontstaan omdat statistieken en enquêtes bestonden (;slachtofferenquêtes)
o Gaat niet alleen over criminaliteit in juridische zin, ook over sociale normen,
incivilities/overtredingen, vertrouwen en controle
- Politiek symbool:
o Politiek discours veel aandacht voor ‘fear of crime’ : rechters, politici en officieren van justitie
houden rekening met publieke opinie, maar verzetten zich tegen ‘self-help justice’
‘Vigilatism’= ontevredenheid van mensen met functioneren van staat (en zijn instellingen).
o Publieke opinie centraal in politiek: met behulp van opiniepeilingen en enquêtes die instrumentele
rol spelen veel beleidsinitiatieven om “angst” te verminderen
o Pers: vertegenwoordigt publieke opinie of reproduceert sociale normen binnen samenleving
massamedia draagt bij tot bepalen van politieke agenda
‘Fear of crime’: politiek symbool, verwijzing naar sociale problemen en bijhorende oplossingen
o Publieke opinie geen duidelijke ondersteuning voor huidig strafrechtelijk beleid :
misdaadgerelateerde kwesties zijn sociaal en politiek geconstrueerd omdat zij betekenis krijgen
door interpretatieve, representatieve en politieke processen
o Politieke agenda: gericht op ‘law&order’ (=orde en gezag) en ‘zero tolerance’ (=nultolerantie)
o Vanaf 1970: ‘fear of crime’ wordt aanzien als nieuw probleem, gevolg van vertekende publieke
beelden van criminaliteit dan criminaliteit op zich
o Hoge ‘fear of crime’ meer maatregelen nemen, lage ‘fear of crime’ beleidsmaatregelen
hebben gewerkt
o Angst: legitimatie van toezicht, straf en repressieve wetten
- Psychologisch concept:
o Emoties: lichamelijk (=lichamelijke veranderingen), irrationeel (=gebrek aan reflectie, logica,
doelgerichtheid), onvrijwillig (=gebrek aan controle over eigen emoties), primitief/kinderlijk
o 3 typen angst: experimentele angst (=bang om opnieuw slachtoffer te worden), propositionele
angst (=bang dat iets geval is/zijn), reactieve angst (=bang gemaakt worden door iets)
o Verschillende betekenissen:
Propositionele houding: ‘signal crimes and events’ (;zwervuil, kapotte ramen, graffiti)
Persoonlijkheidskenmerk: situationeel (=toestand) of dispositioneel (=eigenschap)
Instrument sociale controle/discours : “ideaal slachtoffer”, slachtoffer die zich niet gepast
gedraagt krijgt schuld (;foute dresscode)
Kwaliteit van leven: verband met slechtere gezondheid, minder welzijn en minder
levenstevredenheid
Emotie van gevaar: actiepatronen als functionele aanpassingen aan gevaarlijke situaties
Angst voor vreemden ‘xenophobia’
Inbreuk op iemands territorium (=persoonlijke ruimte)
Onderdeel stadsleven: (les) manier waarop steden zijn gepland en gebouwd wekt angst op
en heeft diepgaand effect op leven van mensen die erin wonen
- Les: sociale verklaringen
o Instrument sociale controle/discours
o Angst voor vreemden ‘xenophobia’
o Gecreëerd door media: verergert perceptie van risico op slachtofferschap leidt tot ‘foc’
o Angst in risicomaatschappij: ‘fear of crime’ als uitlaatklep voor gevoelens van angst
1
, 2.‘Crime, Fear and the City’ (Enhus, E. 2022 - Valentine, G. 1989)
- Criminaliteitscijfers:
o Vaak gebaseerd en verzameld door politie, maar nauwelijks cijfers van steden
o Focus op ‘crime of the powerless’
o Vergelijking tussen landen en steden:
aantal misdaden
Conventionele index: = misdaadcijfer
totale bevolking
Steden hebben hogere criminaliteitscijfers dan gemeenten, buitenwijken en
plattelandsgebieden
Positieve relatie tussen grootte van gebieden/bevolkingsdichtheid en criminaliteitscijfers
- Concept ‘fear of crime’: werkt als visnet met hele reeks uiteenlopende betekenissen (;angst voor
vreemden, angst voor vuil, angst voor donker,…)
- Effecten ‘fear of crime’:
o Les: fysiologisch (;verhoogde hartslag) of psychologisch (;depressie)
o Gedrag aanpassen: zichzelf beschermen (;wapen dragen) of situatie vermijden (;andere weg
nemen)
Les: toename hiervan negatieve invloed op kwaliteit van leven, toename angst
- Relatie ‘space, place & fear’:
o Kelling et al.: ‘Broken window theory’= omgevingen die reeds vervuild zijn, trekken meer vuil aan.
(;kapot raam -> vandalisme) gebrek aan informele sociale controle -> burgers gaan plek
vermijden
o Skogan: ‘Disorder and decline hypothesis’= burgers verzamelen informatie over
criminaliteit/veiligheid door omgevingsfactoren -> wanorde wordt geassocieerd met
slachtofferschap neerwaartse spiraal informele sociale controle -> burgers gaan plek vermijden
o Valera & Guàrdia: waargenomen onveiligheid gerelateerd 3 dimensies: sociale-
omgevingskenmerken die plaats als onveilig kenmerken, persoonlijke variabelen en reële als
waargenomen vaardigheden om met bedreigende situaties om te gaan, sociale representatie van
onveiligheid
Les: ‘fear of crime’: verstoort samenhang van buurt, breekt gemeenschapsgevoel, creëert
interpersoonlijk wantrouwen, leidt tot sociaal isolement/vermijdingsgedrag en grote economische
gevolgen
- Les: wisselwerking tussen: discourse, onveilige omgevingen, weergave van ruimtes, criminaliteit en angst
- ‘Geography of Women’s fear’:
o Publieke verwijten over slachtoffers in openbare plaatsen, zorgt voor meer vrees van vrouwen om
zich te verplaatsen vrouwen maken foute veronderstellingen over hun veiligheid
o Geografie van angst:
Vrouwen passen copings-strategieën toe die bepaald worden door leeftijd, inkomen en
levensstijl om gevaarlijke plaatsen en tijden te vermijden
Meeste vrouwen hebben angstige ervaring gehad (;aangestaard/gevolgd) wordt
geassocieerd met omgeving waardoor angst versterkt/ontwikkeld wordt
Vrouwen vinden dat hun persoonlijke ruimte in openbare ruimte wordt binnengedrongen
(;seksistische opmerkingen)
Vrouwen extra alert in grote open, vaak verlaten ruimten (;parken) en gesloten ruimtes
met beperkte uitgangen (;metro)
o Sociale controle, ruimte en tijd :
Openbare ruimte zijn bedreigend, afhankelijk van formele (;winkelmanagers) of informele
(;buren) controle
2
