Samenvatting
Samenvatting Belgisch Publiekrecht ()
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting Belgisch Publiekrecht van ppt's, lesnotitie's & het boek/de cursus. Geslaagd in eerste zittijd.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 84 pagina's
Voorbeeld 4 van de 84 pagina's
In winkelwagen3 beoordelingen
Door: stellavanroemburg • 1 jaar geleden
Door: marievanwaeyenberge • 2 jaar geleden
Door: femkelefevre • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Belgisch publiekrechtDeel I: De krachtlijnen
2. De democratische rechtsstaat
Het recht = een middel om de samenleving te ordenen & vorm te geven
↳ Brengt orde, stabiliteit, rust,..
↳ Het vorm een systematisch & logisch opgebouwd geheel van overkoepelende principes &
specifieke regels, die een onderlinge samenhang vertonen & elkaar niet tegenspreken (idealiter)
⇒ Afkomstig van de overheid & door hen opgelegde en afdwingbare regels → Overheid kan
hiervoor dwang & sancties gebruiken
!Definitie!
Recht = een rationeel opgebouwd geheel van precies afgelijnde begrippen & normen waaraan
van overheidswege opgelegde, minstens van overheidswege erkende, sancties kleven, die langs
(evenzeer genormeerde) instellingen kunnen worden afgedwongen en waarvan de bedoeling is
de orde in de samenleving te organiseren, te handhaven of te herstellen.
↳ Korter: Recht = een rationeel opgebouwd geheel van door de overheid uitgevaardigde
en via sancties afdwingbare normen die dienen tot organisatie, handhaving of
herstel van de openbare orde
1. Privaatrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen particuliere (rechts)personen
of private burgers
Bv. huwelijksvermogensrecht, contractenrecht, schadingsvergoedingsrecht
→ Verbintenissenrecht, familierecht, goederenrecht,..
2. Publiekrecht: beheerst de situatie van en de relaties tussen overheid en particuliere
(rechts)personen en overheden onderling
Bv. Grondrechten (bv. recht van vrije meningsuiting, recht op onderwijs), staatsrecht,
bestuursrecht, belastingrecht, mensenrechten recht, strafrecht, recht van de lokale
besturen, delen van het omgevingsrecht, van het sociaal recht …
→ Grondwettelijk recht, bestuursrecht, belastingrecht,...
⇒ Onderscheid is niet altijd duidelijk
・Beide regelen situaties & relaties
・Verschil = de positie van de overheid
・Soms niet duidelijk of het recht privaatrechtelijk of publiekrechtelijk is
- Gerechtelijk recht: Gaat over geschillen tussen burgers maar de overheid moet
wel rechtbanken oprichten etc hiervoor
- Arbeidsrecht: Gaat over de verhouding tussen burgers maar de overheid komt
vaak op dwingende wijze tussen
・Vaak is een juridisch probleem zowel privaatrechtelijk al publiekrechtelijk
1
,De kernboodschap
België is een meergelaagde, democratische rechtsstaat in Europa
Deel I: De krachtlijnen
Deel II: De inwoners en hun rechten
Deel III: De democratische besluitvorming
Deel IV: De bevoegdheidsverdeling
Deel V: De rechtsbescherming
1. De belgische staat
Andere staten: VS, Canada, Frankrijk, Rusland, Afrika
Een staat is een rechtssubject & dus houder van rechten & plichten
! Staat =
3 voorwaarden: 1. Permanente bevolking (zowel burgers als niet-burgers)
2. Afgebakend gebied (bevolking bevindt zich op een bepaalde plaats)
⤷ Dit is Inclusief territoriale zee en luchtruim
3. Overheid (moet een bepaalde vorm van taken/functies opnemen:
Bv. wetgeven, besturen, rechtspreken) ⇒ Moet dus aan bepaalde
voorwaarden voldoen
↳ 4de element waar je rekening mee moet houden: erkenning
Zonder erkenning (door andere staat) kan je niks betekenen als staat
⤷ Declaratieve handeling
↳ Art. 1 vh Verdrag van Montevideo (inzake de Rechten & plichten van Staten)
Voorbeeld: Afghanistan is een staat, de regering is hier van de macht verdreven met militair
geweld door de taliban → Moeilijke positie: doen we zaken met die nieuwe regering?
(ondemocratisch regime), maar: niet alle staten zijn democratisch
↪ Afghanistan is dus zonder twijfel een staat, de vraag is wie de spreekbuis is hiervan.
↪ In Libië hetzelfde probleem
⇒ De erkenning van de staat staat dus los van de regering
→ Complexe internationale relaties: Kosovo & Palestina
Landen die Kosovo aanvaarden als staat: Landen die Palestina aanvaarden als staat
↳ Bijna enkel westerse landen die het
niet aanvaarden = pure politiek
2
,De Belgische Staat:
→ Permanente bevolking: 11,5 miljoen
→ Afgebakend gebied: beslist in het Verdrag van Maastricht (1843)
⤷ ! Veranderlijk !
⤷ Belgisch territorium is ingesloten tussen andere staten (N, D, L & F) & de Noordzee
→ Overheid: Federale staat, deelstaten, steden, rechtscolleges …
⤷ Overheid = een entiteit die in staat is om wetten te maken, te besturen & recht te spreken
→ Internationale erkenning: Verdrag van Londen (1839) = Nederland laat België los;
grenzen worden in 1843 vastgelegd
Onafhankelijkheid 4 oktober 1830 → Napoleon wordt verslagen, grootmachten van Wenen
beslissen dat er een bufferstaat moet zijn; België scheidt zich af van het VK der Nederlanden
→ Frankrijk, Rusland, Pruisen & Engeland geven erkenning met neutraalheid als voorwaarde
↪ Willem I wou weinig politieke vrijheid geven & vernederlandsen → ontevredenheid in dit
deel van de Nederlanden (Frans deel etc) + katholieke kerk want grootste deel v/d
Nederlanden = protestant ⇒ wouden afscheuren
Een staat kan ontstaan door:
- Secessie (afscheiding) waarbij een bepaalde bevolking zich met een bepaald grondgebied
afscheidt v/e bestaande staat & een eigen overheid inricht
- Fusie waarbij afzonderlijke staten samen één staat vormen
- Dismembratio waarbij één staat uiteenvalt in verschillende staten
Gevolgen van kwalificatie als staat:
1. Rechtspersoonlijkheid: juridisch gezien een opzichzelfstaande entiteit
↪ Intern: optreden binnen de staat
Bv. Overheid van staat kan beslissingen nemen om belastingen te heffen
↪ Extern: optreden tegenover andere staten
Bv. Ambassadeur sturen naar/terugroepen uit naar andere landen
2. Souvereiniteit:
⇒ Je bent gelijk aan andere staten & mogen zich niet mengen in de interne
aangelegenheden in een staat
↪ Extern: andere staten mogen je niet mengen in je zaken, België mag niet zo
maar zijn polite de grens over sturen naar Duitsland
↪ Intern: staten hebben beslissingsrecht over wat er gebeurt op hun grondgebied
⇒ België is wel nog steeds deel van de EU
3. Internationale immuniteit: andere staten mogen zich niet uitspreken/oordelen over
Belgische wetgeving, Belgische rechters wel
↪ Acta jure imperii = de rechtscolleges van een vreemde staat mogen zich in
beginsel niet uitspreken over de rechtshandelingen die de Belgische Staat stelt bij
de uitoefening van haar soeverein staatsgezag
↪ Acta jure gestionis = rechtscolleges van een vreemde staat mogen zich wel
uitspreken voor handelingen gesteld buiten die context
4. Rechtsmacht (territoriaal): staat mag bepalen wat mag & wat niet bv. abortus
↪ Rechtsmacht = de juridische erkenning vd mogelijkheid om gezag uit te voeren
↪ De regels vh internationaal privaatrecht bepalen welke rechten (belgische of
buitenlandse) bevoegd is een bepaalde zaak te beoordelen
3
, Een democratische staat
Democratie = de burger neemt op een of andere manier deel aan het staatsgezag
↪ De burger aanvaard het staatsgezag
Niet democratisch gezag:
・Vroeger: werd dit bepaald door ‘God’, hij regeerde in de naam van God
・Ouders zijn je gezag tot je 18 jaar
Democratie kan direct of indirect zijn:
→ Direct: de burger mag rechtstreekse beslissingen maken zoals wetten maken of gezag uitvoeren
→ Indirect: een vertegenwoordigend systeem, een systeem waarin we als burger andere
burgers gaan afvaardigen om in onze naam beslissingen te nemen
↳ België is een parlementaire democratie; we verkiezen de wetgevende macht, de
uitvoerende & controlerende macht verkiezen we niet
⇒ Verschillende variaties: - Presidentieel : president wordt rechtstreeks verkozen door het volk
- Parlementair : er is een verkozen parlement
Kern v/d democratie: vrije, regelmatige, geheime verkiezingen
→ Vrij: niemand moet zeggen op wie je moet stemmen
→ Regelmatig: Ongeveer van de 2 tot 6 jaar
↪ Legislatuur = de duur waarvoor een wetgevende vergadering verkozen wordt
→ Geheim: je moet uw naam/mag uw naam niet vermelden op uw stembiljet
Scheiding van de machten
⇒ Belangrijk dat functies door verschillende machten uitgevoerd worden
⇒ “De scheiding der machten is een ongeschreven grondwettelijke regel, volgens dewelke
de macht verdeeld is tussen de wetgevende, de uitvoerende & de rechterlijke macht en
elke macht gecontroleerd wordt door een tegenmacht”
Bedenker = Montesquieu → ‘Elke mens die macht heeft gaat die vroeg of laat misbruiken’
↪ Als 1 persoon alle machten heeft is die persoon zeer machtig
Opdeling van staatsgezag (trias politica) in de volgende functies:
1. Wetgevende
↪ Rechtsregels worden uitgevaardigd die een algemeen, onpersoonlijk, abstract,
duurzaam & afdwingbaar karakter hebben
↪ Doel = de ordening vd samenleving en de menselijke verhouding
2. Bestuurs
↪ De algemene normen (bepaald door de wetgevende macht) worden waar nodig (via
reglementen) verfijnd & toegepast in concrete gevallen + belangrijke algemene beleidsrol
3. Rechtsprekende
↪ Geschillen worden opgelost die voortvloeien uit de toepassing vd algemene
normen of wordt op de naleving ervan toegezien
⇒ 2 politiek & een rechterlijke macht:
↪ De rechterlijke macht is onafhankelijk & onpartijdig
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rsmrckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 59063 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen