Samenvatting
VOLLEDIGE SAMENVATTING NEURO REVALIDATIE NIEUWBOER EN GILAT
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Volledige samenvatting van neuromotorische revalidatie deel van Prof Nieuwboer en Prof Gilat.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
ZIEKTE VAN PARKINSON (PD)DE ZIEKTE VAN PARKINSON
- Prevalentie: 250/ 100.000 (~1% volwassen bevolking)
* ± 35.000 in België
* Parkinson pandemie: exponentiële groei in de prevalentie van de aandoening à gaat
alleen nog maar stijgen
* Toenemende leeftijd is een risicofactoren, maar ook omgevingsfactoren
- Supraspinale aandoening (geen directe aandoening van extrapiramidale systeem/UMNL)
- Beginleeftijd: gemiddeld 50-60 jaar (maar kan ook op jongere leeftijd voorkomen)
- Man/vrouw: 2/1
NEUROPATHOLOGIE
Linkse foto heeft ziekte van Parkinson.
Rechts is er een hoger gehalte van
neuromelanine in de substantia nigra. Bij de
ziekte van Parkinson is er een afname van
dopamine.
- Degeneratie basale hersenkernen
- Hypoactiviteit in neurale circuits
- Verminderde dopamine transport in putamen
- Bij een normaal persoon lichten de kernen van de basale
ganglia helemaal op wanneer er dopamine transmissie gebeurt
- Bij mensen met Parkinson is het afgenomen, het lijkt ook
asymmetrisch à typisch wat je ziet in het vroege stadia van de
ziekte
- Naarmate de ziekte vordert zal het naar beide lichaamshelften
spreiden en verergeren
TEKORT AAN NEUROTRANSMITTER DOPAMINE IN EXTRA-PIRAMIDAAL SYSTEEM
- Cortex stuurt signalen naar de basale ganglia die op hun beurt
kiezen welk motorisch programma wordt doorgestuurd
- Dat signaal gaat via de thalamus terug naar de cortex
- Door Parkinson is er een overhelling van de thalamus en de
motorische cortex à verlies van automatische regulatie van
bewegen
- 95% van alle bewegingen die we zoen zijn automatisch
gereguleerd, dit is een van de primaire functies van de basale
ganglia
- Parkinson: verlies automatische controle over
bewegingsregulatie met name amplitudo
1
,ROL VAN DE BASALE GANGLIA
Striatum:
+ directe baan (D1)
- indirecte baan (D2)
Balans verstoord bij dopamine tekort à overdreven remming van
de thalamus
Minder excitatie motorische cortex
- Twee grote banen:
* Directe baan zorgt ervoor dat bewegingen worden doorgestuurd à faciliteert de
bewegingen die we willen uitvoeren
* Indirecte baan inhibeert alle bewegingen die we niet willen uitvoeren
- Bij de ziekte van Parkinson is er verminderde dopamine vrijzetting à moeilijker om zelf
geïnitieerde bewegingen door te sturen + overdreven remming door het indirecte pas
* Minder excitatie van de motorische cortex à bewegingsarmoede
- Basale ganglia zorgt voor de uitvoering van automatische, geleerde, intern gegenereerde
bewegingen
* Bij PD zijn de automatische bewegingen verminderd, ze moeten hier meer over
nadenken en er meer aandacht aan geven
§ Maakt het moeilijk om tegelijkertijd een andere taak uit te voeren die ook
aandacht vereist
§ Dubbeltaken uitvoeren is daardoor moeilijk bij PD
* In de kliniek testen door een dubbeltaak te laten uitvoeren:
§ Motorische dubbeltaak (VB: stappen met plateau met water)
§ Cognitieve dubbeltaak (VB: stappen en tellen)
- Functie basale ganglia:
* Initiatie van willekeurige grote bewegingen
* Planning/uitvoering van complexe bewegingen (geheel van sequentiële
deelbewegingen)
§ Stappen is een complexe beweging, het zijn allemaal sequenties die de BG
heeft samengebracht in één motorisch programma
§ Als de functie van de BG verloren geraakt bij PD worden het weer sequentiële
bewegingen waar men over moet nadenken
* Aapassen/overgang van beweging aan (bijkomende) taken
§ VB: andere ondergrond, plots moeten uitwijken, …
* Automatische regulatie van de houdingsspieren en basistonus
§ VB: knipperen, posturale controle
* Facilitatie/inhibitie van gewenste motoriek (filterfunctie)
* Verminderde bewegingsenergie (kost meer moeite)
2
,PRIMAIRE BEWEGINGSKENMERKEN
- De diagnose van PD wordt pas gesteld wanneer iemand komt te overleiden doordat de ziekte
te heterogeen is en de hersenen te complex
- Klinische diagnose gebeurt door een neuroloog op basis van bradykinesie in combinatie met
1 van deze 3:
* Rigiditeit
* Rusttremor
* Balansproblemen à maar deze zijn in een vroeg stadium moeilijk aan te tonen
BRADYKINESIE
- Bewegen met verminderde snelheid en amplitude (VB: verminderde romprotatie en
armzwaai, afname gangsnelheid, verminderde staplengte, …)
- Repetitieve en sequentiële (complexe) bewegingen à uitgelokt door herhalingen, het wordt
steeds moelijker om de beweging uit te voeren
- Intern-gestuurde bewegingen (VB: gang, handschrift, …) à bewegingsarmoede
- Hypokinesie: verkleinen van de bewegingsamplitudo (VB: micrografie)
AFHANKELIJK VAN DE BEWEGINGSOMSTANDIGHEDEN
Proef: zo snel mogelijk een bal grijpen in twee
verschillende situaties (stationair of rollend)
- Bij de controles maakte het niet uit of de bal
rolde of niet
- Bij PD is er een vertraging van de beweging
bij de stationaire bal, terwijl ze bij de
bewegende bal bijna net zo wel waren als
de controle groep
Conclusie:
- De bewegende bal is een externe que
- Bradykinesie is geen compensatie voor verloren accuraatheid (dan zou je verwachten dat ze
meer moeite hebben met de bewegende bal)
- Geen probleem met de generatie van de kracht
AKINESIE
- Initiatieproblemen
- Freezing = het onvrijwillig tot stilstand komen van repetitieve bewegingen (VB: gaan,
schrijven, spreken)
* Ze willen de beweging wel uitvoeren maat het lukt niet
* Ze zijn zich bewust van het probleem à raken vaak gefrustreerd
- Festinatie = ongecontroleerde toename van bewegingsrepetities met afname van amplitudo
(‘hastening’) à gaat vaak vooraf aan freezing
3
, FREEZING
- Freezing bij 26% van de patiënten in vroeg stadium
- Tot 70% in latere stadia
- Typisch bij:
* Draaien, bochten nemen
* Houdingsveranderingen
* Initiëren van de eerste stap (hesitatie)
* Beperkte (VB: deur) of onvoorspelbare doorgang (VB: draaideur)
* Snelheidsaanpassingen
* Dual task: cognitief of motorisch
* Emotionele stress
§ Stress vergt aandacht à het is goed voor de overleving als je aandacht geeft
aan hetgeen dat stress of angst veroorzaakt
§ Wanneer mensen met PD aandacht geven aan de oorzaak van de angst, geldt
dit als een dual task en kan het dus ook freezing veroorzaken
TREMOR
- 50-70% van de patiënten
- Niet iedereen heeft tremor, en diegene die tremor hebben, hebben dit niet constant (uitgelokt
door bepaalde situaties)
- Rusttremor:
* Onwillekeurige ritmische sinusale beweging aan 4-7 Hz
* Tijdens rust, maar afwezig tijdens slaap
* Toename bij stress en vermoeidheid
* Afname bij willekeurige bewegingen (weinig impact op activiteiten)
* Meest typisch in bovenste ledematen (pill-rolling tremor van de hand)
- Posturale tremor = houdingstremor arm/hoofd:
* Tremor bij het houden van een lidmaat tegen de zwaartekracht
* VB: hoofd of armen à CAVE: essential tremor
- Kinetische tremor:
* Tremor tijdens een vrijwillige beweging
* Kan eventueel optreden in latere stadia
RIGIDITEIT
- Stijfheid van de spieren
- Verhoogde weerstand bij passieve beweging:
* ‘loden pijp’ of ‘tandrad’
* In agonisten en antagonisten
* Volledige bewegingsbaan
* Onafhankelijk van snelheid
- Eerst proximale gewrichten; kan initieel asymmetrisch optreden à doordat de patiënt wel
nog goed kan stappen valt de rigiditeit in de proximale gewrichten niet zo hard op
- Provocatie door contralaterale activiteit (afleidingsmanoeuvre)
- Evaluatie van pendelbewegingen schouders
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sarah105. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73314 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen