Samenvatting pathologie van de zwangerschap: medische deel
DIABETES EN ZWANGERSCHAP
- 3 veranderingen in het glucose metabolisme in de zwangerschap
Transport van glucose doorheen de placenta
o Van moeder naar foetus
o Continue glucosetransport vanaf begin zwangerschap
o Leidt tot hypoglycemie bij de moeder vooral in nuchtere toestand
o Voorraad glucose opgeslagen in lever onder glycogeen, glycogeen te laag? Vet wordt
gemobiliseerd: triglyceride afgebroken tot vrije vetzuren (alternatieve energiebron)
o Bijproduct ketonen: als glycogeenreserve daalt en vetmobilisatie stijgt, bij lang vasten,
AFGERADEN!!
Placenta induceert insulineresistentie
o Vanaf tweede helft zwangerschap: productie hormonen (humaan placentair lactogeen en
progesteron) door de placenta stijgt met GA
o Insuline werkt minder goed: glucose wordt minder verwerkt en blijft langer in bloed, zeker
na maaltijd = postprandiale hyperglycemie
o Glucosewaarden stijgen enorm in tweede helft zwangerschap
= zeer schommelende glucosewaarde door de nuchtere hypoglycemie en postprandiale
hyperglycemie tijdens de zwangerschap
Glucosurie
o Kans op glucosurie neemt toe met de GA
o Genetisch bepaald, body size speelt een rol
o Positief: glucoseverlies via urine, energieverlies, minder kans op gewichtstoename en grote
baby
o Negatief: glucosurie omwille van hyperglycemie?
- soorten diabetes in de zwangerschap
Diabetes mellitus = verhoogde uitscheiding van zoete urine
o Pre-gestationele diabetes mellitus: was al aanwezig voor de zwangerschap
Type 1: jonge mensen, insulinetekort, nood aan insuline, hoog risico op diabetische
ketoacidose
Type 2: oudere mensen, vaak obesitas, laag risico op diabetische ketoacidose, nood
aan dieet
o Gestationele diabetes mellitus ontstaan tijdens de zwangerschap, nog niet aanwezig in
prille zwangerschap, wel/geen insuline nodig, wel/niet verdwijnen na de zwangerschap
Diabetes insipidus = verhoogde uitscheiding van geur en kleurloze urine, verhoogde
urineproductie
- risicofactoren voor GDM
Voorgeschiedenis met GDM
Familiale voorgeschiedenis met diabetes/zwangerschapsdiabetes
Obesitas
Etnische afkomst: Aziaten
Leeftijd
Hypertensie
Hebben van een meerling, gebruik van corticoïden, veel bijkomen tijdens de zwangerschap
,- mogelijke gevolgen voor de foetus (afhankelijk van ernst, graad van controle!)
Aangeboren afwijkingen
o Vooral bij pregestationele diabetes
o Door hyperglycemie in eerste trimester zwangerschap
o Geeft oxidatieve stress, vorming vrije zuurstofradicalen
o Puur anatomisch: urinewegen, maagdarmstelsel, skelet
Macrosomie
o Komt voor bij beide pregestationele en gestationele diabetes
o Hoge glucosewaarde zorgt voor hoge glucosewaarde bij de foetus
o Insuline stimuleert de aanmaak van vet en spierweefsel bij de foetus
o Gevolgen: schouderdystocie, complicaties bij arbeid, foetale asfyxie
Polyhydramnion
o Komt voor bij beide pregestationele en gestationele diabetes
o Vergrote urineproductie bij moeder en foetus
o Te veel urine te veel productie vruchtwater
o Gevolgen: grote uterus, buiklast, moeilijk ademenen
Intra-uteriene sterfte
o Vooral bij pregestationele diabetes en neemt toe met gestationele diabetes
o Kans hoog vanaf 39 weken
o Door oxidatieve stress, placenta verouderd, veel energie/glucose nodig
o Diabetes patiënten niet post-date laten evolueren, inductie bij 38-39 weken
- mogelijke gevolgen voor neonaat
Pre-terme geboorte
o Door polyhydramnion, hypertensie
Vroeg neonatale hypoglycemie
o Wanneer de navelstreng wordt doorgeknipt, stopt de glucosetoevoer direct
o De insulineproductie heeft tijd nodig om zich aan te passen
o Tijdelijke verhoging insuline/glucose verhouding leidt tot hypoglycemie
o Symptomen: zweten, bleek, prikkelbaarheid, slecht drinken, verminderd bewustzijn,
convulsies
o Kans op hypo eerste 48 uur grootst
o Preventie: glycemiemetingen tijdens zwangerschap, arbeid, borstvoeding zo snel mogelijk
opstarten
Slechte orgaan rijping
o Te veel insuline verhinderd rijpheid
o Meer ademhalingsproblemen
o Trage hersenrijping
o Trage verschijning reflexen
o Voedingsproblemen
o Hypocalciëmie
Hyperbilirubine
o Te veel aan insuline stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen
o Hemoglobinegehalte is vaak verhoogd, bloed is dikker
o Overtollige hemoglobine wordt afgebroken tot bilirubine
o Te veel bilirubine gaat naar de hersenen
- mogelijke gevolgen voor de moeder tijdens en na zwangerschap
Frequente aanpassingen bij insulinetherapie: pomp beste optie omwille van continue vrijgave
insuline
, Infecties: urinewegen, luchtwegen,… micro-organismen groeien best bij veel glucose en
verminderde immuniteit
Hypertensie, pre-eclampsie
Grote uterus door macrosoom, grote placenta, meer vruchtwater meer pijn, buiklast, ruglast
Depressie, mentale problemen
Sectio, kunstverlossing,…
- opsporen van GDM
Stap 1: screening
o Anamnese: risicofactoren aanwezig? Voorgeschiedenis? Obesitas BMI <30 aanwezig?
glucosetest nodig bij voorgeschiedenis met diabetes en obesitas
o Glucose challenge test GCT: opsporing postprandiale hyperglycemie
Tussen 24-28 weken
Niet nuchter
50g glucose
Na 1 uur bloedafname
Mag max. 130mg/dl zijn
Stap 2: diagnose
o Orale-glucosetolerantietest (OGTT): op 24 weken of na slechte GCT test
Nuchter
75g glucose
Bloedname nuchter, na 1 uur en na 2 uur inname glucose
1 afwijkende waarde: zwangerschapsdiabetes (gestationele diabetes)
- medische aanpak tijdens zwangerschap met diabetes
Dieet: belangrijke pijler!!!
o Energienood afhankelijk van het gewicht
o Koolhydraten beperken: kiezen voor vezelrijke koolhydraten in groenten, fruit,..
o Onverzadigde vetten kiezen: noten, vis,…
Glucosemonitoring
o 4X/dag: nuchter en na elke voeding
o Tussen den 95 en 120mg/dl postprandiaal
o Bij PGDM ook in de nacht!
o HbA1C: aantal % hemoglobine dat versuikerd is
o Insuline als medicatie
Niet door de placenta
Via pomp voorkeur: continue toediening + bolus mogelijk
Keuze uit lange of snelle werking
- verloskundige aanpak tijdens zwangerschap met diabetes
Meer prenatale consultaties: vanaf 24 weken tweewekelijks, en vanaf 32 weken wekelijks
Inductie om foetaal lijden en mors in utero te vermijden
Tijdens de arbeid: titratie infuus insulinedrip
o Dubbel infuus insuline en glucose aangepast volgens glycemie die om de 1-2 uur gemeten
wordt
o Veel kans op hyperglycemie: weinig eten, veel overgeven, veel ‘arbeid’ verrichten
CTG registratie
Denken aan sectio of secundaire sectio (schouderdystocie/macrosoom)