Uitwerkingen en samenvatting inleiding arbeids en sociaalzekerheidsrecht
Zeer uitgebreide samenvatting van de literatuur en jurisprudentie per bijeenkomst
Alles voor dit studieboek (3)
Geschreven voor
Universiteit Leiden (UL)
Rechtsgeleerdheid
Arbeidsrecht
Alle documenten voor dit vak (42)
26
beoordelingen
Door: benyatunkul • 3 jaar geleden
Door: denisederksen • 4 jaar geleden
duidelijke samenvatting. goed overzicht van de verschillende regels en wetgevingen.
Door: hatdinc • 3 jaar geleden
Door: fleur2298 • 4 jaar geleden
Door: tmrudo • 5 jaar geleden
Door: jiltzoer • 6 jaar geleden
Door: ruudvanderzanden • 6 jaar geleden
Bekijk meer beoordelingen
Verkoper
Volgen
MRang
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 1: het begrip sociaal recht
1.1. Het sociaal recht als juridisch vakgebied
Het arbeidsprobleem in de 19e eeuw werd aangeduid als ‘de sociale
kwestie’ en de wetgeving om het probleem te bestrijden heette ‘sociale
wetgeving’. Het rechtsgebied dat aldus ontstond wordt nog steeds
aangeduid als ‘het sociaal recht’.
In de praktijk worden aan de term ‘sociaal recht’ verschillende
betekenissen toegekend:
1. Alleen het sociale zekerheidsrecht: regelingen voor werkeloosheid,
arbeidsongeschiktheid, ouderdom en dergelijke.
2. Al het recht waarbij degenen worden beschermd die in de
maatschappij in economisch opzicht een zwakke positie innemen:
werknemers, huurders, consumenten etc. Al het recht dat betrekking
heeft op de sociale grondrechten en de verzorgingsstaat.
3. Een overkoepelende benaming voor het arbeidsrecht en het sociale
zekerheidsrecht. Het sociaal recht heeft dan betrekking op alle
aspecten van arbeid in ondergeschikt verband en de daarmee
samenhangende voorzieningen. Ook ambtenarenrecht en
medezeggenschapsrecht wordt hiertoe gerekend.
1.2. Geschiedenis
Het sociaal recht heeft een betrekkelijk jonge historie. Arbeid in
ondergeschikt verband werd met name een maatschappelijk vraagstuk
tijdens de Industriële Revolutie in de 18e en 19e eeuw. De moderne
industrie die later opkwam vroeg om een grotere vrijheid van
ondernemen, en de overheid moest zich niet in de economie mengen. Met
de Franse Revolutie kreeg het juridisch liberalisme onder de leus ‘vrijheid,
gelijkheid en broederschap’ de wind mee. Het eigendomsrecht werd
individueel en absoluut en contracten konden vrij gesloten worden en
waren nauwelijks aan beperkingen onderworpen. Arbeiders die in de
moderne fabrieken gingen werken deden dat dan ook op basis van een
formeel vrij arbeidscontract, echter; hun vrijheid was in werkelijkheid niet
zo groot. Zij moesten de arbeidsvoorwaarden van hun werkgever
aanvaarden waardoor de arbeidsverhoudingen een sterk eenzijdig
karakter kregen.
Later kwam het ‘moderne’ sociaal recht op: kinderarbeid en de lange
arbeidsdagen riepen de weerzin op van sociale organisaties, kerken en
verlichte industriëlen. De arbeiders gingen zich langzaam maar zeker ook
zelf organiseren en de arbeidersbeweging ontstond.
In de Nederlandse geschiedenis van het sociale recht zijn vier perioden te
onderscheiden:
1. 1870 - 1900 Aanpak sociale misstanden:
De gedachte van sociaal recht moest nog ingang vinden, deze werd
het eerst aanvaard ten aanzien van ernstige problemen;
, kinderarbeid (wet van Houten (1872). In 1889 werden de
arbeidstijden van vrouwen beperkt en werd de eerste
arbeidsinspecteur aangesteld. in 1895 kwam de veiligheidswet tot
stand: deze wet bood mannen bescherming tegen de gevaren van
de industrie. In 1901 werd de ongevallenwet ingevoerd: deze bood
voorziening aan de slachtoffers en nabestaanden van
arbeidsongevallen. Dit al was overheidsoptreden d.m.v. publiekrecht
dat zo nodig strafrechtelijk werd gesanctioneerd.
2. 1900 – 1945 Basis sociaal recht:
Niet alleen misstanden werden hier rechtgezet maar ook werden er
meer algemene regelingen voor het sociaal recht ontwikkeld. Ook
het civiele recht werd socialer gemaakt. 1909: arbeidscontract werd
uitvoerig geregeld. 1927: de collectieve arbeidsovereenkomst werd
wettelijke gereguleerd. Vervolgens kwam de invaliditeitswet (1911),
Ziektewet (1913).
3. 1945 – 1975 Ontwikkeling verzorgingsstaat:
Dit was de tijd van de nationale wederopbouw (na WOII). De
economie moest worden hersteld en organisaties van werkgevers en
werknemers werkten daarbij nauw samen. Er bestond een nationale
overeenstemming dat er een behoorlijk stelsel van sociale zekerheid
moest worden ontwikkeld: de loonvorming werd centraal geleid,
ontslag mocht alleen nog maar met toestemming van de overheid,
socialeverzekeringswetten kwamen tot stand, er werden
volksverzekeringen ingevoerd. De verzorgingsstaat die zijn burgers
van de wieg tot het graf zekerheid moest bieden tegen alle sociale
risico’s werd opgericht. Het sociaal recht werd omvangrijker en
perfecter, dat duurde tot de jaren 1970.
4. 1975 – heden Stagnatie en modernisering
Toen de economie als gevolg van twee oliecrises haperde, steeg de
werkeloosheid snel en het aantal arbeidsongeschikten groeide
enorm. Het stelsel van sociale zekerheid werd daarom kostbaar. De
arbeidsmarkt was inflexibel geworden en de bescherming van de
werknemer was erkend als een groot goed maar leidde ook tot
verstarring. Bezuinigingen leidde tot een stilstand in de ontwikkeling
van het sociaal recht en daarnaast markeerde het einde van het
communisme in Oost-Europa rond 1990 het tanende vertrouwen in
de mogelijkheden voor de overheid om het gehele arbeidsbestel te
reguleren en groeide het vertrouwen in een (gereguleerde)
marktwerking. Er kwamen flexibeler arbeidstijden en flexibele
arbeidsrelaties. Het gaat meer om een aanpassing aan modernere
tijden.
1.3. Ongelijkheidscompensatie
Het sociaal recht heeft aan aantal eigen ‘waarden’. Van der Heijden en
Noordam formuleren de volgende basiswaarden van het sociaal recht:
1. Verantwoordelijkheid;
2. Bestaanszekerheid;
3. Bescherming;
4. Solidariteit;
5. Non-discriminatie;
6. Participatie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MRang. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.