Examenvoorbereiding
Nederlands 3
1. Spelling
1.1. De geschiedenis van ons schriftsysteem.
1.1.1. Een blik op ons schriftsysteem
1.1.1.1. Definities
- Spraak = systeem van klanken dat je gebruikt om mondeling met elkaar te
communiceren
- Schrift = systeem van grafische (afbeeldingen) tekens die je gebruikt om op een
zichtbare manier met elkaar te communiceren.
- Alfabetisch schrift = Nederlandse taal wordt vastgelegd door de afzonderlijke klanken
van een woord te noteren.
- Beeldschrift/ pictografisch schrift = taal wordt vastgelegd in afbeeldingen, dit is de
oudste manier om de taal vast te leggen
- Logografisch schrift = Elk plaatje staat voor een woord
- Syllabisch = Elk teken staat voor een lettergreep
- Foneem = spraakklank die betekenisverschil tussen klankgroepen veroorzaakt
- Grafeem = teken waarmee we een foneem weergeven
1.1.1.2. Voordelen en nadelen van het pictografisch schrift
- Voordeel
o Ingewikkelde boodschap op simpele manier vastleggen
o Weergeven van concrete dingen
- Nadeel
o Geen abstracte zaken
1.1.1.3. Voordelen en nadelen van het alfalbetisch schrift
- Nadelen alfabetisch schrift
o Lastig om foneem te herkennen
o Alfabet heeft niet genoeg tekens om elk foneem weer te geven
o De koppeling tussen grafemen en fonemen is niet eenduidig
- Voordelen alfabetisch schrift
o Beperkt aantal tekens te leren
o Nieuwe woorden zijn gemakkelijk te schrijven als je de foneem/grafeem
koppeling maakt
, 1.1.2. De geschiedenis van onze spelling
1.1.2.1. Geef de evolutie
- Middelnederlands (1150-1500)
o Geen vaste spellingsregels (fonetisch schrift)
Meerdere varianten
o Latijn was belangrijkste schrijftaal (elite)
o Interesse in volkstaal (gewone volk)
o Belangrijkste uitvinding boekdrukkunst
Nood aan standaardtaal
- Opbouw volkstaal (1500-1800)
o Spelling wordt eenvoudiger
Baseren op latijn
- 80-jarige oorlog en Val van Antwerpen (1568-1648)
o Sterk nationaal bewustzijn (Nederlands werd heilige taal)
Vraag naar regels en grammatica
- De spelling Siegenbeek (1804)
o Gebaseerd op uitspraak
o Weinig verschillende spelling
o Soortwoorden worden op dezelfde manier geschreven
- Spelling De Vries en Te Winkel (1863)
o Woordenboek der Vlaamse Nederlandsche taal (WNT)
Grootste historische woordenboek ter wereld (28 delen).
Gh ch
Ey ei
- De grote spellingstrijd (1891-1940)
o Spelling vereenvoudigen (Kollewijn)
o Aanpassingen voor onderwijs in 1934 (minister Marchant)
o Sch s
- Officiële spelling (na WOII)
o Eerste groene boekje (voorkeurspelling en toegelaten spelling)
2 keer herzien
1.1.2.2. Geef de definitie van de taalunie
- Taalunie = organisatie van vertegenwoordigers van alle landen waar Nederlands de
officiële taal is die zorgen voor al die regels
1.2. Beginselen (principes) van de Nederlandse Spelling
1.2.1. Wat is spelling
1.2.1.1. Geef de definitie van spelling
- Spelling = stelsel van afspraken waarmee je de klankvormen van een taal
systematisch vastlegt met behulp van grafische symbolen.
1.2.1.2. Waarom zijn die afspraken nodig
- Om datgene wat anderen hebben opgeschreven, te kunnen lezen.
, o Schrijven = de klankvorm schriftelijk weergeven
1.2.1.3. Hoe zetten we een klanksysteem om naar een schriftsysteem?
- Door een Fomeen aan een grafeem te koppelen
o Die klankvormen worden systematisch vastgelegd.
1.2.2. Beginselen van onze Nederlandse spelling.
1.2.2.1. Geef de definities?
- Standaarduitspraak = woord spellen met de klanken die je hoort in de
standaarduitspraak van dat woord. Hierbij wordt geen rekening gehouden met
regionale verschillen, leeftijden of specifieke kenmerken van een spreker.
- Gelijkvormigheid = woord/woorddeel zo veel mogelijk spellen op dezelfde wijze.
- Etymologie = spelling van woord wordt soms bepaald door de herkomst van dat
woord.
1.2.2.2. Geef de principes waarop het Nederlands steunt
- Standaarduitspraak/ het fonologisch principe
o Elk fomeen wordt weergegeven door een apart grafeem
o Als eerste beheersen voor te leren spellen (klankzuivere woorden)
o Problemen
Andere thuistaal
Onderscheiden van dialect en Standaardnederlands
Taalzwak/moeizame klankletterkoppeling
- Gelijkvormigheid
o Nagaan hoe een woord/woorddeel in anderen woorden klinkt
o Woorden die hetzelfde zijn gevormd hetzelfde gespeld
o Specifieke regels
Geen Z of V aan einde van een lettergreep
Geen dubbele medeklinker aan einde van het woord
Als het woord eindigt op een sisklank vervalt de -s van het volgende
achtervoegsel
o Problemen
Standaarduitspraak volgen
- Etymologie
o Soorten
De tweeklanken /ei/ en /au/
Spraakverschil vroeger
Woorden uit andere talen.
Vernederlandste woorden
Leenwoorden
Uitheemse spelling in uitdrukkingen
o Problemen
Het klankbeeld is anders dan spelling, je moet deze woorden dus
onthouden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fienvandenbrande. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.