Dit is een samenvatting van het gedeelte hermeneutiek, het zesde hoofdstuk dat behandeld wordt tijdens de lessen van Taal en betekenis.
Moest je nog vragen hebben, kan je me gerust een berichtje sturen! :)
Samenvatting Taal & betekenis
6. Hermeneutiek
Betekenis ligt nooit volledig vast spanningsveld dat we aangevoeld hebben in de
analytische filosofie en dat ook hier aan de orde is gebracht bij bijvoorbeeld De Saussure
o Spanning longue – parole
Tussen iets structureel/ systematisch en de praktijk die zich van de structuur
die zogenaamd vastligt niets aantrekt en door de pragmatiek van de taal de
structuur aanpast en doet evolueren betekenis noch taal ligt ooit vast
Spanningsveld dat hier in de continentale stromingen veel uitdrukkelijker gethematiseerd
wordt
o Taal wordt hier veel meer in verband gebracht met maatschappelijke praktijken
o 2e dimensie komt veel minder aan bod in analytische traditie politiek karakter
van taal
Martin Heidegger (1889-1976)
Loslaten van de droom dat we objectieve criteria kunnen vastleggen voor betekenis
o Uit zich ook binnen de wetenschappen aan diversiteit aan benadering waarbij strikte
methode van de exacte wetenschappen niet geldt voor andere disciplines, in het
bijzonder niet voor de menswetenschappen deze lenen zich niet tot eenzelfde
soort empirische/ systematische methode als bij andere wetenschappen
Belangrijk onderscheid tussen verklaren & begrijpende aanpak
o Menswetenschappen: begrijpende aanpak, interpretatie speelt belangrijke rol
interpretatie die altijd gekleurd is/ contextueel perspectivistisch is associatie met
postmodernisme we zitten gevangen in verschillende paradigma’s/ taalspelen
Die paradigma’s of taalspelen kunnen betekenis onderling niet uitwisselen:
kritische dimensie is van belang
Politiek – maatschappelijk kritisch
o Taal is niet onschuldig!!
o Postmodernisme wil deze kritische dimensie aanhalen
Heidegger als leerling van Husserl
Dus ook leerling van fenomenologie; hij droeg Sein und Zeit op aan Husserl
o In de fenomenologie ligt de focus op oud probleem dat werd gesteld sinds de
klassieke filosofie & Aristoteles: op het zijn
o In de filo van Aristoteles is de meest algemene filosofie, dat aan de basis ligt van
alles: een reflectie over dit abstractie begrip, zijn, onderscheid sinds Aristoteles:
Algemene begrip zijn
Het meest algemene kenmerk van alles wat bestaat is het feit dat
het is
De concrete manier waarop de dingen zijn in de werkelijkheid
Wat Aristoteles de zijnden noemt
o Op dit onderscheid gaat Heidegger net als fenomenologie in algemeen door
In fenomenologie
Focus ligt op fenomenen, de dingen zoals ze aan ons verschijnen: de
zijnden de vraag naar het zijn is dus niet echt een thema
1
,
Bij Heidegger
Het gaat nauwelijks in zijn werk Sein und Zeit over het ‘zijn’ zelf
Het zijnde waarop de menselijke existentie betrekking heeft noemt
hij Dasein het zijnde dat we zelf zijn en dat in de wereld is
Leerling van Husserl
o Van 1918-1923 doceerde hij bij Husserl aan de Universiteit van Freiburg
o Volgde zijn leraar op
Complex verhaal van Heidegger & Nazisme en wat dat betekende voor zijn leermeester
o In 1933: Heidegger wordt lid van NSDAP & rector van Universiteit van Freiburg
In deze functie verbood Heidegger de toegang tot de universiteit aan zijn
Joodse leraar Husserl
Vreselijke situatie voor Husserl: zijn filosofische leven werd in 1933
onmogelijk
Invloed van Husserl
Laat zich bij Heidegger vooral zijn in reflecties over de tijd: de tijd die wetenschappelijk
begrepen wordt
o Het is een fictieve constructie want de ervaring van tijd voor de mensen is een
ervaring van een duur
Dat fenomenen immanent beschreven moeten worden zien we bij Husserl
o Wordt hij Heidegger uitgewerkt mbt het thema wordt het menselijk bestaan
Mensen zijn vooringenomen door het theoretisch perspectief op werkelijkheid
o Maar theorie is volgens hem geen goede toegang tot de werkelijkheid
o We moeten afstand nemen van die vooringenomenheid (fenomenologische
reductie/ epochè van Husserl) dit door terug te keren naar het gewone leven
Afstand nemen van vooroordeel door terug te keren naar gewone leven
Heidegger gaat verder dan Husserl
Bij Husserl is er een nadruk op het zien, het zicht zie uiteenzetting perspectief
Bij Heidegger gaat dat over de gehele waarneming hierdoor komt er bij hem een nadruk
te liggen om het praktische domein/ doen/ handelen/ acties/ werk
o In het gewone leven
Praktische verhouding tov werkelijkheid
Dingen treden op als gebruiksvoorwerpen/ tuigen
Tuigen bestaan slechts in hun verwijzingssamenhang: hun zin &
betekenis is waarvoor ze worden gebruik
Indien met fixeert op het tuig verliest men de natuurlijke relatie en
mislukt de praktische handeling
o Bv.: een hamer dient om een hamer in de muur te kloppen, als ik fixeer op
de hamer als ding zoals dat gebeurt wanneer we een theoretische
verhouding hebben tov de dingen dan kun je ervanuit gaan dat je op je
vingers zal kloppen, de nagel krom zal kloppen etc
Wetenschappelijk perspectief = dergelijke fixatie
o Gaat door op Griekse filosofie
Die volgens hem wel focust op het zijn
o Vs moderne filosofie
Die bekritiseert hij
Op het punt van haar, wat hij noemt, zijnsvergetelheid
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper antje3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
