Samenvatting: Fysiologie van de voeding 2
HOOFDSTUK 1: HET METABOLISME VAN WEEFSELS EN ORGANEN
In dit hoofdstuk worden enkele van de belangrijkste organen en weefsels besproken die betrokken
zijn bij het gebruik en de omzetting van de substraten die de cellen in staat cellen om in hun
energie te voorzien (=energiemetabolisme)
1.1 transport van glucose doorheen de celmembraan
- Glucose wordt in de cel binnengebracht d.m.v. diffusie door een specifieke carrier
(=gefaciliteerde diffusie)
- Transporteurs van glucose zijn allemaal op elkaar gelijkende eiwitten en allemaal passieve
transporteurs (=GLUT 1,2,3 en 4)
Waardoor het transport van glucose doorheen de celmembraan afhankelijk is van de
concentratie binnen en buiten de cel en gaat steeds van hogere naar lagere
concentratie.
- In het geval van SGLT-1 kan glucose doorheen de celmembraan getransporteerd worden
tegen de concentratiegraden in. Dit proces vereist energie (via de Na/K pomp)
- Hoe deze transporters werken is weefselspecifiek
- Het effect dat de specifieke karakteristieken van glucose transporteurs hebben op de
snelheid van glucose opname in de cel wordt geïllustreerd aan de hand van volgende
figuur:
GLUT2 = Lever en nieren hoge Km
GLUT 4 = Spieren
GLUT 3 = Hersenen lage Km
GLUT1 = erythrocyten
SGLT-1= dunne darm
X-as= snelheid waarmee glucose wordt opgenomen
Y-as = glucose concentratie
Physiological range= waarde tussen 2 getallen. Onder of boven deze getallen is niet goed!
Lage Km (1,6) GLUT 3: de snelheid waarmee glucose wordt opgenomen is relatief onafhankelijk
van de extracellulaire glucoseconcentratie.
Hoge Km (20) GLUT 2 (lever en nieren, bètacellen pancreas): de glucose-invoersnelheid is bijna
evenredig met de extracellulaire glucoseconentratie (hoe hoger de externe concentratie, hoe groter
de invoersnelheid)
1
,2. DE LEVER:
2.1 Het metabolisme in de lever:
- De lever = eerste orgaan die mag kiezen uit het aanbod van voedingsstoffen die het lichaam
opneemt via de dunne darm na een maaltijd
- De lever speelt dus een grote rol in de opslag van energie na een maaltijd
- De opslag van koolhydraten en de vrijgave van glucose = belangrijke functies lever
2.2 Koolhydraatmetabolisme:
- Glucose wordt geabsorbeerd in de dunne darm en komt zo in de poortader terecht,
concentratie aan glucose kan na maaltijd tot 10 mmol/l oplopen
- De levercellen worden blootgesteld aan hoge concentraties glucose tijdens
absorptieve fase
De levercellen beschikken in hoofdzaak over de GLUT2 transporters (niet afhankelijk
van insuline en relatief hoge Km voor glucose
Glucose-metabolisme lever: 1. In de levercel wordt glucose
binnengebracht via GLUT2 en omgezet
tot glucose 6-fosfaat door enzym
glucokinase. (=fosforylase)
2. Insuline zorgt ervoor dat glucose (G-6-P)
in de cel wordt omgezet tot glycogeen,
zo kan het worden opgeslagen. (anabool)
= glycogeen synthese
3. Als de bloedsuikerspiegel daalt, wordt
glucagon en adrenaline en
noradrenaline geproduceerd. Zorgt
ervoor dat glycogeen terug naar G-6-P
en dan tot glucose wordt afgebroken. Via
het enzym glucose 6- fosfatase.
(katabool) =glycogenolyse
4. Glucose-6 fosfaat kan ook omgezet
worden tot pyrodruivenzuur via de
glycolyse
- Deel van pyrodruivenzuur wordt
geoxideerd in de
citroenzuurcyclus
- Onderdeel wordt omgezet naar
lactaat
2
, Hormonale regulatie lever: De activatie van glycogeen fosforylase
(glycogeen glucose) wordt gereguleerd (+)
door verschillende hormonen:
- Glucagon
- Adrenaline
- Noradrenaline
De activatie van glycogeen fosforylase
(glycogeen glucose) wordt tegengewerkt (-)
door:
- Insuline en glucose
De activatie van glycogeen synthese (glucose
glycogeen) wordt gereguleerd door:
- Insuline
Wanneer de maaltijd verteerd en geabsorbeerd is, blijven bepaalde weefsels zoals hersenen en
spieren glucose gebruiken als brandstof, waardoor de glucose concentratie in het bloed langzaam
begint te dalen.
- Glycogeen zal terug afgebroken worden tot glucose wanneer de glucose concentratie
in het bloed daalt
Doel: koolhydraten, opgeslagen in de lever na de maaltijd, vrijgeven in de
bloedstroom
Afbraak glycogeen productie van glucose 1-fosfaat
- Lever speelt belangrijke rol als buffer. Neemt glucose op na een maaltijd – overmaat
glucose in bloedbaan. Geeft deze later terug af als er ergens anders in het lichaam
nood is aan glucose.
2.3 Gluconeogenese
= 2e belangrijke functie lever
Manier om glucose aan te maken op basis van andere grondstoffen
Glucose zelf aanmaken in de lever op basis van moleculen met 3 koolstoffen:
1. Lactaat: uit glucosemetabolisme (gevormd uit pyruvaat) spieren
2. Glycerol: uit vetmetabolisme
3. Alanine (belangrijkste): uit eiwitmetabolisme (komt vrij uit spieren in nuchtere toestand)
Na de maaltijd:
- “Verse” macronutriënten wegschrijven om als reserve te gebruiken
- Bepaalde organen gebruiken glucose af te breken en om te zetten in pyruvaat en dan om te
zetten naar lactaat, in lever wordt lactaat omgezet in glycogeen
3
, Gluconeogenese wordt afgeremd door insuline
Gluconeogenese wordt gestimuleerd door glucagon
Gluconeogenese kan ook in de nieren voorkomen bij langdurig vasten (meer dan 24u niet meer eten)
Er is een vaak voorkomende situatie waarbij hormonale factoren de gluconeogenese eerder gaan
onderdrukken, terwijl een verhoogde concentratie aan substraat deze juist zal doen toenemen. Dit is
het geval na een maaltijd en staat bekend als “de glucose paradox”
De belangrijkste metabole pathways die leiden tot opslag van glycogeen in de lever in deze situatie:
De synthese van glycogeen in de lever na een maaltijd komt tot stand door een combinatie van:
1. Indirecte pathway glycogeensynthese1:
- Glucose 2x pyruvaat via de glycolyse
- Pyruvaat:
Anaëroob lactaat bloed lever glucose
Aëroob acetyl coA Krebcyclus ATP
2. Directe pathway glycogeensynthese:
Opname glucose glucose 6-fosfaat vorming synthese glycogeen vena porta lever
1. Opgeslagen vet wordt afgebroken
2. Indien niet genoeg glycogeen en vet gluconeogenese uit AZ of vetzuren
1
Glycogenolyse= proces waarbij glycogeen wordt afgebroken en omgezet wordt tot glucose
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lisavdkeere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,69. Je zit daarna nergens aan vast.